Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W czwartek, 31 kwietnia, w bibliotece Europejskiego Centrum Solidarności gdańska młodzież miała okazję spotkać się z Jerzym Sosnowskim – pisarzem, dziennikarzem i krytykiem literackim, znanym m.in. z radiowej Trójki. W ramach serii spotkań „Lekcja czytania” uczniowie III i XX LO oraz Gdańskiego Liceum Autonomicznego mogli poznać książkę „Kalendarz i klepsydra” Tadeusza Konwickiego.
Prowadzący spotkanie już od samego początku starał się poszerzyć wiedzę uczestników prezentując ciekawe informacje dotyczące biografii autora oraz ujawniając okoliczności powstania książki. Niezwykle istotnym było także zwrócenie uwagi na styl „Kalendarza i klepsydry” – książka napisana jest w sposób upodabniający ją wręcz do pamiętnika, daleko jej tym samym do fabularnej konwencji powieści. Było to zatem zetknięcie młodych z oryginalnym podejściem do literatury, reprezentowanym przez Tadeusza Konwickiego, które zachęciło do poszukiwania nowych czytelniczych doświadczeń.
Jerzy Sosnowski zadbał także o to, aby zapoznać uczestników „Lekcji czytania” z realiami historycznymi, w jakich ten utwór ujrzał światło dzienne (przy okazji pierwszego wydania). Uczniowie, świadomi działalności cenzury w czasach PRL, mogli przyjrzeć się tekstowi w obydwu wersjach – ocenzurowanej oraz współczesnej, uzupełnionej przez autora. Zapoznając młodzież z usuniętymi fragmentami, prowadzący spotkanie ukazał również sposób działania cenzorów w Polsce. Wszystko to opowiedziane było z charyzmą i poczuciem humoru, uzupełnione anegdotami niepozbawionymi absurdu, którego życie kulturalne było w owym czasie pełne.
„Lekcja czytania” była również okazją do poznania kilku zabawnych często historii z życia samego autora – od zwątpienia w przyszłość ośmioosobowego oddziału partyzanckiego podczas wojny aż po czas osiągnięcia artystycznej dojrzałości. Przede wszystkim jednak wzięto pod lupę styl pisarski Tadeusza Konwickiego; to, że opis „starszego brata” z „Kalendarza i klepsydry” jest w rzeczywistości próbą skrytykowania systemu politycznego oraz inne przykłady ezopowego języka wprawiły uczestników spotkania w niemałe zdumienie. Uświadamiając uczniów o sile omówień i niedopowiedzeń w tekstach literackich, Jerzy Sosnowski wskazał im tym samym drogę do czytania i innych książek w sposób nieszablonowy i wolny od schematów, co pozwala lepiej je zrozumieć. Absolutnie zaskakujące w tym kontekście były refleksje na temat „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego czy „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Bardzo ważnym spostrzeżeniem i radą dotyczącą sposobu czytania była zachęta, aby oddzielać to, czy lubi się daną książkę, od tego, czy jest to dzieło ważne dla kultury i dobrze napisane. Młodzi zostali w ten sposób zachęceni do rozwijania swoich własnych gustów i reprezentowania oryginalnego spojrzenia na to, co jest czytane. Wszystko to przedstawione zostało za pomocą bardzo przystępnej metafory z torebką herbaty w roli głównej, już na samym początku lekcji.
Niecodziennym doświadczeniem była również możliwość zobaczenia kolekcji pierwszych wydań dzieł Tadeusza Konwickiego, publikowanych najczęściej w drugim obiegu, które ma w swoich zbiorach biblioteka ECS.
Bardzo ważnym momentem spotkania było włączenie się do rozmowy uczniów, którzy z chęcią wyrażali swoje zdanie na temat omawianej książki i zadawali pytania. Aktywny udział uczestników w połączeniu z naprawdę ogromną wiedzą prowadzącego spotkanie stworzyły wyjątkową atmosferę, dzięki której „Lekcja czytania” nie była stereotypową lekcją. Jerzemu Sosnowskiemu udało się obudzić w młodych entuzjazm do postaci Tadeusza Konwickiego i niejeden uczestnik liczy na powrót audycji pana Sosnowskiego do Programu Trzeciego Polskiego Radia.
Pascal Buła, Gdańskie Liceum Autonomiczne
