Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Pokazowa Zagroda Żubrów funkcjonuje w Pszczynie od czerwca 2008 roku. Na powierzchni około 10 hektarów zlokalizowanych w zabytkowym parku powstała infrastruktura, która umożliwia turystom bliski kontakt z tymi potężnymi zwierzętami przy jednoczesnym zachowaniu wszelkich norm bezpieczeństwa. - Pomysł utworzenia hodowli otwartej dla turystów zrodził się już pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia - opowiada Jacek Patyk, prezes Agencji Rozwoju i Promocji Ziemi Pszczyńskiej. - Istniejąca na naszym terenie hodowla żubrów w Jankowicach była zamknięta dla osób z zewnątrz, więc nie mogliśmy pokazywać jej turystom. Stąd na Radzie Liderów Lokalnych powstała koncepcja utworzenia w Pszczynie ośrodka turystycznego z żubrami jako główną jego atrakcją. Koncepcja została poparta przez Radę Miasta i już w 1999 roku otrzymano pozwolenie na budowę.
Całkowity koszt budowy zagrody wraz z otaczającą ją infrastrukturą wyniósł 6,6 mln złotych. W znacznej mierze środki te udało się pozyskać z funduszy europejskich - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego przeznaczył łącznie na ten cel 4 mln złotych.
Paweł Sadza, kierownik Referatu Rozwoju i Funduszy Europejskich w pszczyńskim Urzędzie Miasta, wylicza: - Ponad 4 mln złotych pozyskaliśmy z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 1,4 mln zł wyłożył na tę inwestycję śląski Urząd Wojewódzki, 700 tysięcy złotych to wkład w inwestycję dokonany przez miasto Pszczyna. Oczywiście w fazie przygotowania projektu nie obyło się bez kontrowersji: część radnych, jak i mieszkańców, uważała, że są to pieniądze wydane niepotrzebnie, że pilniejsze są inne inwestycje typu budowa dróg czy kanalizacji. Warto jednak podkreślić, że koncepcja ośrodka przyrodniczo-edukacyjnego wpisuje się w plan zrównoważonego rozwoju, który zakłada proporcjonalny rozwój regionu we wszystkich aspektach: infrastruktury komunikacyjnej, gospodarki, ale również w zakresie kultury i turystyki.
Od Pszczyny do Białowieży
Przygotowania do realizacji inwestycji rozpoczęto w roku 2002. Zgodę na użytkowanie inwestor otrzymał wiosną 2008 r. Uroczyste otwarcie ośrodka nastąpiło 1 czerwca. Do dzisiaj z oferty Pokazowej Zagrody Żubrów skorzystało ponad 82 tysiące turystów. Pszczyna ma ambicje stworzenia spójnej oferty turystycznej, której elementy będą się wzajemnie uzupełniać. - Chcemy, aby zagroda żubrów dawała turystom możliwość przedłużenia pobytu w Pszczynie, rozpoczętego np. od zwiedzania starówki czy pszczyńskiego zamku - tłumaczy Paweł Sadza z Urzędu Miasta. - W planach mamy realizację koncepcji "jednego biletu", który obowiązywałby w zamku, w Muzeum Prasy Śląskiej oraz właśnie w zagrodzie żubrów. Będą w tym celu prowadzone rozmowy ze śląskim Urzędem Marszałkowskim, który odpowiada za zamek. Przede wszystkim chcemy przedłużyć pobyt turysty w Pszczynie do dwóch dni. Mamy nadzieję, że oferta zagrody króla puszczy znacznie nam w tym pomoże.
W tej chwili Pokazowa Zagroda Żubrów to 14 etatów, dzielonych wspólnie z Biurem Informacji Turystycznej. Dyrektorem ośrodka jest Grzegorz Czembor i - jak twierdzą zgodnie zarówno pracownicy zagrody, jak i miejscy urzędnicy - to on jest postacią, która swoją osobowością nadaje charakter całemu przedsięwzięciu.
Z zawodu leśnik, z zamiłowania myśliwy i wspaniały gawędziarz. Po trzydziestu latach pracy w nadleśnictwie Kobiór trafił na stanowisko dyrektora Pokazowej Zagrody Żubrów. Potrafi długo i ciekawie opowiadać o zwyczajach swoich podopiecznych, o historii pszczyńskich żubrów oraz o losach i pochodzeniu innych zwierząt znajdujących się w zagrodzie. Bo warto zaznaczyć, że pszczyński ogród daje schronienie nie tylko żubrom, ale również takim okazom jak jelenie i sarny, muflony, dziki, daniele czy gęsi indyjskie.
Dyrektor Czembor z pasją opowiada historię stada pszczyńskich żubrów - od jego lat świetności w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy to w okolicznych lasach mieszkało ponad 70 żubrów, poprzez tragiczną w skutkach epidemię pryszczycy z lat 50. ubiegłego stulecia. Zaraza zdziesiątkowała wówczas stado. Dla odnowienia grupy sprowadzono żubry ze stada białowieskiego, które wcześniej zostało odnowione z osobników z linii... pszczyńskiej!
- W tej chwili mamy tutaj trzy dorosłe osobniki: Plawianta, Plistę i Porcję II, oraz jednego cielaka o imieniu Plarip - opowiada dyrektor Czembor. - Plarip jest synem Plawianta i Plisty. Jest to już drugi cielak urodzony w pszczyńskiej zagrodzie. Pierwszy niestety zakończył tragicznie swój żywot, prawdopodobnie zadeptany przez matkę. Pracownicy znaleźli go z pękniętą czaszką. Żubry to bardzo spokojne i łagodne zwierzęta, nie należy ich jednak drażnić, denerwować, bo jak każde dzikie zwierzę mogą poczuć się zagrożone i zacząć zachowywać się agresywnie.
Nie głaskać, gdy jedzą
Zwiedzanie zagrody jest tak zorganizowane, że możliwy jest bardzo bliski kontakt z królem puszczy. Pierwszy na trasie mamy cielętnik - to miejsce położone bezpośrednio przy oborze żubrów. Przegroda oddzielająca cielętnik od obory jest tak skonstruowana, że młody cielak może przecisnąć się przez szpary zostawione w przegrodzie, co pozwala turystom dosłownie przywitać się z małym żubrem ("mały żubr" Plarip, urodzony w maju tego roku, waży już ok. 130 kg, dorosły osobnik może ważyć nawet do jednej tony). Następnie mamy paśnik, skonstruowany w taki sposób, że turyści mogą oglądać żubry przy uczcie niemal na wyciągnięcie ręki - samo wyciąganie rąk do jedzących żubrów nie jest jednak wskazane. Tuż obok wybiegu znajduje się wysoka, drewniana galeria, z wysokości której podziwiać można żubry dostojnie spacerujące pomiędzy parkowym starodrzewiem. Wejście na galerię zostało przystosowane również dla osób niepełnosprawnych.
Można skorzystać z windy. Dla osób zdrowych - drewniane schody. Cała infrastruktura zagrody jest tak zaprojektowana, że nie stanowi wizualnie elementu obcego, rażącego pomiędzy starymi drzewami pszczyńskiego parku. Wszystkie zabudowania wykonane są z drzewa i estetycznie wykończone.
Żywy kontakt z przyrodą, jaki zapewnia turystom ośrodek, uzupełnia oferta audiowizualna. Na terenie pawilonu wystawienniczo-edukacyjnego można obejrzeć trójwymiarowy film o życiu i zwyczajach żubrów oraz zwiedzić ekspozycję dotyczącą polskiej fauny. Przy zagrodach poszczególnych zwierząt umieszczone są szczegółowe tablice z informacjami o gatunku i jego pochodzeniu. W najbliższych planach znajduje się rozbudowa drugiego skrzydła tarasu widokowego, poszerzenie stada żubrów oraz pozyskiwanie nowych zwierząt do ogrodu.
Mimo że w początkowej fazie projekt nie zawsze spotykał się z przychylnymi reakcjami społecznymi, dziś, jak zgodnie zapewniają prezesi Agencji Rozwoju i Promocji Ziemi Pszczyńskiej, dyrektor ośrodka oraz kierownik miejskiego Referatu Rozwoju i Funduszy Europejskich - mieszkańcy Pszczyny są dumni ze swoich żubrów.
Chociaż zagroda żubrów funkcjonuje dopiero niewiele ponad rok, ma już na swoim koncie kilka nagród i wyróżnień. W marcu 2009 r. Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć wraz z Klubem Gaja uznał Zagrodę Żubrów za najlepszy projekt na Śląsku, który przyczynia się do zrównoważonego rozwoju regionu poprzez wykorzystanie funduszy europejskich.
W sierpniu tego roku kapituła regionalnego etapu konkursu na Najlepszy Produkt Turystyczny 2009 Polskiej Organizacji Turystycznej wybrała dwóch z 17 śląskich kandydatów. Zwycięzcami oraz kandydatami do Certyfikatu POT zostali Zagroda Żubrów w Pszczynie "Poznaj świat króla puszczy" oraz Zamek Ogrodzieniec z projektem "Historia zaklęta w kamieniu". A w październiku Zagroda Żubrów otrzymała nagrodę Marszałka w X edycji konkursu na Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Śląskiego 2009.
Godziny otwarcia zagrody:
Od 1 kwietnia do 30 października: Poniedziałek - Niedziela od 9.00 do 19.00
Od 1 listopada do 30 marca: Poniedziałek - Niedziela od 9.00 do 16.00
Stałe pory karmienia żubrów: 10.00, 12.00, 14.00, 16.00
Pokazowa Zagroda Żubrów ul. Żorska 5 43-200 Pszczyna
