„Pan przodem”. Japońskie sikory używają symbolicznych gestów

Minęły już czasy, gdy każda sugestia zoologów, że sposoby komunikacji jakiegoś zwierzęcia przypominają pod pewnym kątem nasz język, owocowała awanturą w środowisku naukowym i zarzutami o naiwną antropomorfizację – a przynajmniej pojawieniem się uśmiechu politowania na twarzach filozofów i językoznawców.

02.04.2024

Czyta się kilka minut

Sikora japońska (łac. parus minor). Tokyo, 2018 r. // World Discovery / Alamy / BE&W
Sikora japońska (łac. Parus minor). Tokio, 2018 r. // World Discovery / Alamy / BE&W

W ciągu ostatnich dwóch dekad badacze zwierzęcej komunikacji przekonali się, że małpy człowiekowate, np. szympansy, używają wokalizacji, których znaczenie może być modyfikowane przez zmianę kolejności dźwięków w sekwencji. Dowiedli także, że komunikaty mogą być wydawane intencjonalnie – czyli z zamiarem wpłynięcia na zachowanie odbiorcy czy przekazania mu pewnej informacji – a nie bezwiednie, pod wpływem pojawienia się pewnej emocji (strach czy ekscytacja) lub w reakcji na jakieś wydarzenia. Wreszcie, w gestach używanych przez małpy zaczęto dopatrywać się symbolicznego znaczenia, np. „chodź za mną”, „przybliż się”, „obejmij mnie”, „weź to”, „odsuń się”, „przestań” (to przykłady z „leksykonu szympansich gestów”, opracowanego przez Catherine Hobaiter i Richarda Byrne’a w 2014 r.).

Niewiele badań w tym zakresie poświęcono innym grupom zwierząt, ale wkrótce może się to zmienić. Toshitaka Suzuki i Norimasa Sugita z Uniwersytetu w Tokio poinformowali w „Current Biology”, że sikory japońskie (Parus minor) używają gestu machania skrzydłami do zachęcenia partnera, by jako pierwszy wszedł do gniazda. Ten gest, oznaczający komunikat „idź przodem”, najczęściej stosują samice. O tym, że ich zachowanie faktycznie jest symbolicznym gestem, świadczy to, iż pojawia się ono tylko wtedy, gdy partner jest w pobliżu. Samice nie stosują go, gdy to one wchodzą pierwsze do gniazda, a także przestają machać skrzydłami w momencie, w którym ich partner zastosuje się już do polecenia.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Filozof i kognitywista z Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych oraz redaktor działu Nauka „Tygodnika”, zainteresowany dwiema najbardziej niezwykłymi cechami ludzkiej natury: językiem i moralnością (również ich neuronalnym podłożem i ewolucją). Lubi się… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 14/2024