Na skróty (27III-2IV)

"Podróżować i czuć się zawsze, jednocześnie w nieznanym i w domu, wiedząc wszakże, iż nie mamy domu. Ten, kto podróżuje, jest zawsze włóczęgą, obcym, gościem; śpi w pokojach, gdzie przed i po nim mieszkali nieznajomi, nie ma poduszki, na której mógłby złożyć głowę, ani dachu nad nią. Pojmuje więc, że nie można nigdy naprawdę posiadać domu, przestrzeni wykrojonej z nieskończoności wszechświata, lecz tylko przebywać w nim przez pewien czas, przez jedną noc albo przez całe życie, w poczuciu szacunku i wdzięczności. Nie bez powodu podróż jest przede wszystkim powrotem i uczy, jak mieszkać bardziej swobodnie, bardziej poetycko we własnym domu. Poetycko zamieszkuje człowiek na tej Ziemi, powiada Hölderlin, lecz tylko wtedy, kiedy wie, głosi inny wiersz, że gdzie niebezpieczeństwo, tam i wybawienie. W podróży, będąc nieznajomymi wśród nieznajomych, uczymy się być Nikim, pojmujemy konkretnie, że jesteśmy Nikim" - słowa Claudia Magrisa znajdziemy w 93. "Zeszytach Literackich", których przewodnim tematem są podróże. Pomieszczono tu fragmenty książek Sándora Máraiego, Bruce’a Chatwina, Andrzeja Stasiuka, a także obszerne wypisy z utworów m.in. Casanovy, Custine’a, van Gogha, Hofmannsthala, Iwaszkiewicza, Sterne’a, Thoreau... W nowym numerze kwartalnika także m.in. szkice Ewy Bieńkowskiej o Nietzschem oraz Tomasza Cyza o scenicznych i filmowych wcieleniach "Cosí fan tutte" Mozarta, wyimki z przygotowywanej do druku korespondencji Zbigniewa Herberta i Czesława Miłosza a także świetny esej Adama Zagajewskiego o "Zeszytach" Emila Ciorana: "Irytuje nas narcyzm Ciorana - jego osobiste dramaty przesłaniają mu cały świat; Żelazna Gwardia i bezsenność, kłótliwy temperament, zasłaniają prawdziwe dramaty, te które dzieją się w rzeczywistości. Jego smutek jest często teatralny, jego odrzucenie nowoczesności jest płoche, nie buduje żadnej alternatywy. Od Ciorana nie możemy wymagać konsekwencji, ani rad, ani pomocy. To ja potrzebuję pomocy, powiedziałby. Nihilizm? Na pewno Cioran nie był myślicielem religijnym, ani pozytywnym, ani budującym. Nie bardzo chce się jednak dowierzać słowu »nihilizm«, nadużywanemu u nas, w kraju bigotów. Nasuwa się inne określenie: snobizm rozpaczy. Radykalna rozpacz odrzuca każde lekarstwo, ale naprzód musi spróbować każdego. I muszą to być leki z najdroższej apteki, najlepiej zagraniczne. Medycyną Ciorana była jego gigantyczna erudycja - zdobywana jednak nie na sposób kolekcjonerski, uniwersytecki, tylko chaotycznie i, by tak rzec, egzystencjalnie. Dlaczego nie zaufać mu bardziej, dlaczego nie otworzyć się na jego idee? Bo nie ma tu idei, jest tylko zraniony człowiek, broniący się przed zagładą, jest wieczny ruch, przypływ i odpływ smutku i ciekawości".
35-lecie pracy artystycznej obchodziła Stanisława Celińska, aktorka znana m.in. z licznych filmów, jak "Krajobraz po bitwie" Wajdy, "Noce i dnie" Antczaka czy "Spis cudzołożnic" Stuhra, w ostatnich zaś latach przede wszystkim ze scenicznych kreacji w spektaklach Krzysztofa Warlikowskiego.
95-lecie istnienia obchodzi Związek Polskich Artystów Plastyków, założony w Krakowie w 1911 roku, a dziś zrzeszający ponad 8 tys. twórców.

W berlińskiej Neue Nationalgalerie (Kulturforum Potsdamer Platz) do 7 maja czynna jest wystawa "Melancholia. Geniusz i szaleństwo w sztuce", na której można oglądać m.in. słynny miedzioryt Dürera, obrazy Boscha, Bocklina, Géricault, van Gogha, de Chirica, Ernsta, Hoppera i Jacka Malczewskiego... Informacje:
Nowym dyrektorem Muzeum Sztuki w Łodzi został Jarosław Suchan (ur. 1966), historyk i krytyk sztuki, wcześniej m.in. szef krakowskiego Bunkra Sztuki oraz wicedyrektor Centrum Sztuki Współczesnej-Zamku Ujazdowskiego.
W trwającym do 28 maja IV Berlińskim Biennale Sztuki Współczesnej biorą udział polscy artyści - Paweł Althamer, Aneta Grzeszykowska i Robert Kuśmirowski.
W Krakowie trwa "SZUM - Spotkania z językiem i kulturą", niemiecko-polski cykl imprez kulturalnych, zorganizowanych w tym roku wokół tematu "Generacja w literaturze i sztuce". Wystawy artystyczne, projekcje filmów, dyskusje mają odpowiedzieć na pytanie o istnienie i specyfikę grup pokoleniowych ("generacja ’68", "Golf", "Nic", "@"...). Szczegóły:http://www.dom-norymberski.com/htm/program.htm
Przyznawane przez polskich krytyków filmowych "Złote Taśmy" za rok 2005 otrzymały filmy "Persona non grata" Krzysztofa Zanussiego i "Ukryte" Michaela Haneke.
Przyznano nagrody muzyczne Fryderyki 2005. Wokalistką i autorką roku została Katarzyna Nosowska, wokalistą - Krzysztof Kiljański, kompozytorem - Lech Janerka; najlepszy album rockowy - "Echosystem" (Hey), hip-hopowy - "Aeiou" (Sistars), alternatywny - "Plagiaty" (Janerka), z "muzyką poetycką" - "11:11" (Grzegorz Turnau).
7 kwietnia w Warszawie (z udziałem Andrzeja St. Kowalczyka), 8 zaś w Krakowie (z udziałem Aleksandra Fiuta) odbędą się "Biesiady Vincenzowskie", poświęcone autorowi "Na wysokiej połoninie", a organizowane przez Fundację Pogranicze. Szczegóły:www.pogranicze.sejny.pl
W dniach 6-9 kwietnia w Lublinie odbędą się VII Międzynarodowe Dni Filmu Dokumentalnego "Rozstaje Europy", na których zostanie zaprezentowanych ponad 40 filmów z 12 krajów. Szczegóły: www.rozstaje.ack.lublin.pl
9 kwietnia, w Studiu Koncertowym Polskiego Radia 70. urodziny obchodzić będzie Jerzy Maksymiuk, dyrygując Sinfonią Varsovią i Polską Orkiestrą Radiową. W programie koncertu m.in. Koncert fortepianowy A-dur KV 488 Mozarta w wykonaniu Rafała Blechacza. Początek transmisji w Programie II Polskiego Radia o godz. 19.00.
W dniach 13-17 kwietnia w Krakowie odbędzie się III Festiwal Muzyczny Misteria Paschalia. W programie m.in. utwory Antonia Caldary i Vivaldiego w wykonaniu Europa Galante pod dyrekcją Fabio Biondiego, La Capella de’Turchini pod dyrekcją Antonio Florio, Arte dei Suonatori, Pierre’a Hantaď i zespołu Doulce Mémoire. Festiwalowi poświęcimy specjalny dodatek w najbliższym numerze "Tygodnika".
W dniach 9-13 kwietnia w Warszawie odbywać się będzie IV Festiwal Pasyjny "Crucifixus est...", organizowany przez stołeczną Filharmonię im. Romualda Traugutta. W programie m.in. "Requiem" Mozarta, koncerty "Muzyka francuskiego baroku na Tydzień Męki Pańskiej" oraz "Wielki Post w życiu ludu polskiego", wśród wykonawców Władysław Kłosiewicz i zespół Bornus Consort. Szczegóły: www.fit.waw.pl
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak postanowił odważniej niż dotąd wkroczyć na rynek literatury popularnej i powołać do życia firmę-córkę o nazwie Wydawnictwo Otwarte.
Z powodu wieloletniego procesu o prawa autorskie, następcy słynnej pary filmowych bohaterów - Bolka i Lolka - nosić będą imiona Tolek i Olek. W połowie przyszłego roku do kin trafi poświęcony im pełnometrażowy film dla dzieci, wg scenariusza Romana Nehrebeckiego, syna Władysława Nehrebeckiego, reżysera "Bolka i Lolka".
W Toronto odbyła się premiera musicalu "Władca pierścieni", zrealizowanej za 25 milionów dolarów adaptacji trylogii J. R. R. Tolkiena.
(af)