Miasto zaufania

Joanna Bątkiewicz-Brożek: Jesteśmy na półmetku Spotkania Europejskiego Młodych w Poznaniu. Jak Ksiądz Arcybiskup ocenia dotychczasowy przebieg Spotkania?

Abp Stanisław Gądecki: Tegoroczne Spotkanie Europejskie jest niewątpliwym sukcesem na wielu poziomach: organizacji ze strony Wspólnoty Ekumenicznej z Taize, niespotykanej dyscypliny młodzieży - w końcu ulice miasta są pełne ludzi, a wszyscy zachowują najwyższą kulturę - zaangażowania władz miasta oraz ze strony Kościoła, jeśli chodzi o mobilizację i przyjęcie wśród parafian Poznania.

Tegoroczne spotkanie jest 32 etapem tzw. Pielgrzymki Zaufania przez ziemię. W jakim sensie mówimy tu o zaufaniu?

To spotkanie przede wszystkim łączy ludzi. Najpierw uczestników, czyli młodzież, z organizatorami - braćmi z Taize, potem młodych ludzi z mieszkańcami miasta - uczestnicy są przyjmowani przez rodziny w geście zaufania, a niektórzy mieszkańcy Poznania odstąpili nawet własne mieszkania. To szalenie ważne, bo współczesnemu człowiekowi jest trudno się otworzyć na drugiego. Kultura popycha nas raczej do tego żeby się zamknąć w sobie, odgrodzić od innych. Każdy woli mieć prywatne życie.

Pamiętam jedną ze swoich podróży do Stanów Zjednoczonych, kiedy szliśmy pieszo do tzw. amerykańskiej Częstochowy i szukaliśmy miejsca na nocleg - nikt na przestrzeni ponad 100 km nie otworzył domu. Dlatego poznańska gościna, która jest w dużym stopniu świadectwem otwartości wszystkich Polaków - bardzo cieszy.

W czasie wieczornej modlitwy udało się zgromadzić 25 biskupów katolickich, razem z kardynałami, co uważam za sukces i wyraz sporego zaufania ze strony i biskupów, i władz województwa, które włączyły się w te mistyczne przygotowania do Spotkania.

Co tego typu spotkania wnoszą dla duszpasterza miejsca, w którym się odbywają?

Widok człowieka, i to młodego człowieka, który jest oddany kontemplacji to znak i nadzieja, że nie poddaliśmy się cywilizacji materializmu i relatywizmu. Szukamy strawy dla ducha, mistycznych doświadczeń i dróg do Boga.

Spotkanie ma też wymiar ekumeniczny. I to czuć w Poznaniu. Trzeba pamiętać jednak, że Wspólnota z Taize nie chce wiązać młodych ze sobą na stałe. Bracia mówią: "Idź i zapomnij o nas, angażuj się w swoim Kościele". Mam nadzieję, że ci wszyscy, którzy pracowali przy organizacji spotkań w ramach parafii, zobaczyli, że są w nich potrzebni. Że zahartowali się przez miesiące pracy i będą podtrzymywać swoje zaangażowanie. Liczę więc, że duszpasterstwo młodzieży w Poznaniu ruszy z kopyta!

Księże Arcybiskupie, jakie są początki "Tazie w Poznaniu" - podobno młodzi sami "wychodzili" je u Księdza Arcybiskupa.

Naturalnie! Już w 2003 r. przyszła do mnie grupka studentów, którzy wrócili z rekolekcji w Taize i wręcz domagali się, żeby braci zaprosić do Poznania. Pamiętam, że był akurat z wizytą u nas brat Marek. Natychmiast opowiedziałem mu o rozmowach z tymi młodymi. Wówczas kolejne Spotkanie Europejskie było już zaplanowane, a kilka innych miast też starało się o ten przywilej, i to od dawna. Młodzież była jednak uparta. Wreszcie napisałem list oficjalny do braci. Młodzież, na rowerach, zawiozła list do Taize. W 2008 r. bracia zorganizowali w Poznaniu cos w rodzaju mini-spotkania. Przyjechało na nie wtedy prawie 6 tys. osób z całej Polski i okazało się, że istnieje potrzeba, żeby kolejny etap tej Pielgrzymki odbył się w Polsce.

Czy Ksiądz Arcybiskup był kiedyś w Taize?

W 1975 r. podczas moich rzymskich studiów. Na krótki czas wyjechałem do Francji, żeby podszkolić się w języku francuskim, a ponieważ o Wspólnocie braci mówiło się wówczas już sporo, pojechałem z ciekawości. W Taize było wtedy sporo młodzieży, choć nie na taką skalę jak teraz. Dużym pozytywnym zaskoczeniem była dla mnie tamtejsza liturgia i śpiewy medytacyjne, które zapadły głęboko w ucho i serce.

Niektórzy zarzucają Taize, że właśnie w liturgii, którą proponują bracia, zbyt łatwo zacierają się różnice międzywyznaniowe, że nie przywiązuje się tu wagi do dogmatów.

Dogmaty pozostaną dogmatami, a droga nauki teologicznej jest nie do ominięcia. Nie sposób przejść ponad niektórymi prawdami. Natomiast jest ważne żeby wychodzić ku sobie. W dialogu międzyreligijnym mówi się o tzw. pierwszym stopniu, dialogu z Żydami. Nie mówi się tu o teologii, nie podkreśla różnic, ale ważne jest, że sąsiedzi, ludzie różnych wyznań mieszkają obok siebie i sobie pomagają, wyciągają do siebie dłonie. I w Taize mamy do czynienia właśnie z takim wyjściem naprzeciw drugiemu. Nawet w liturgii.

Brat Roger, założyciel Wspólnoty, zdawał sobie sprawę, że podziały chrześcijan bolą i są niezrozumiałe dla młodych pokoleń. Żył przekonaniem, że jedynie ekumenizm, który żywi się Słowem Bożym, Eucharystią i modlitwą oraz kontemplacją, może połączyć chrześcijan. Takiej jedności pragnął sam Chrystus.

Spotkanie Europejskie w Poznaniu ma wymiar symboliczny: odbywa się w 20 lat po pierwszym tego typu zgromadzeniu młodzieży w Polsce we Wrocławiu w 1989r. Z Poznania pochodzi pierwszy polski brat we Wspólnocie Ekumenicznej, brat Marek. I wreszcie: diecezja poznańska była jedną z niewielu, gdzie przez pewien czas istniał zakaz wyjazdu kleryków do Taize.

Faktycznie, był taki epizod. Odpowiem przewrotnie: przez 14 lat prowadzę z powodzeniem dialog z Żydami, więc mogę powiedzieć, że pokonaliśmy znacznie większe problemy. W czasie tego spotkania zaplanowaliśmy m.in. spotkanie z Michaelem Schudrichem, by pokazać, w jaki sposób prowadzimy ten dialog.

Warto też wspomnieć, że symbolika tego spotkania jest szersza w innym kontekście. Nasza diecezja powstała w tym samym czasie, co diecezja w Magdeburgu: w 968 r. Tutaj przybył pierwszy biskup misyjny Jordan i rozpoczął pracę misyjną na naszych terenach. Jesteśmy więc najstarszą diecezją, czy też jednostką Kościoła katolickiego w Polsce. To jest pewnego rodzaju zobowiązanie. Zamiast się starzeć, młodniejemy - właśnie przez takie wydarzenie jak Europejskie Spotkanie Młodych.