Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
"»Mesjasz« jest kompozycją o charakterze epickim - pisał Eduard Hanslick. - Powinien być dziełem nieomal sakralnym, przesyconym atmosferą medytacji, choć bez roszczeń do gatunków religijnych (pasja, kantata)". Ten znakomity XIX-wieczny krytyk nie przewidział jednak renesansu muzyki dawnej wraz z jej współczesną "funkcjonalizacją" estetyczną. Dziś nie wystarczy grać na dawnych instrumentach, rekonstruować wykonanie autorskie z dwoma rogami (jak przed laty Christopher Hogwood), zamieniać partie kontratenoru na sopran bądź alt, eksponować koloraturę, chłopięce chóry czy nawet transponować całość na język teatru - z choreografią, scenografią itd. To wszystko już było. Rekonstrukcja czy raczej - dekonstrukcja Jacobsa polega na przywróceniu muzyce jej "dramaturgicznej" funkcji. I tu niby nic nowego: retoryka czy tzw. teoria afektów była przecież naczelną zasadą rządzącą muzyką w epoce baroku. Tym, co wyróżnia Jacobsa na tle innych wykonań aspirujących do miana "autentycznych", jest doprowadzenie tej naturalnej i oczywistej tendencji do skrajności.
U Jacobsa (tu wersja z 1750 r., komponowana z myślą o konkretnych śpiewakach) zarówno słowo, jak i gęsta od melizmatów linia melodyczna to istny teatr. Melodyka utożsamiana jest z semantyką, podporządkowana tekstowi i ilustrująca zawartą w nim muzyczną i pozamuzyczną treść. Nie jest to łatwe, bowiem libretto (teksty biblijne zaadaptowane przez Charlesa Jennensa) przybiera w "Mesjaszu" przede wszystkim postać symboli, odniesień, aluzji. Zatem Lawrence Zazzo (kontratenor) czy Neal Davies (bas) dwoją się i troją, by za pomocą zawieszeń, westchnień, rozdrobnionej artykulacji czy gwałtownych, przeszywających krzyków wzbudzić u słuchacza wrażenie materializacji "rzeczywistości" poprzez muzykę. Orkiestra i znakomity chór uzupełniają tę wizję mocnym atakiem na dźwięk poprzedzającym raptowne diminuendi, rozwarstwianiem napięcia, grą półcieniem, kolorem.
Tylko czy dyrygent nie posuwa się za daleko? Przesadna afektacja wokali może drażnić, dobór temp również jest sprawą dyskusyjną, a jednak całość w tajemniczy sposób zyskuje na "wyrazie". Balansując na granicy dobrego smaku, Jacobs nadaje muzyce Haendla niezwykle nowatorski charakter. "Mesjasz" w jego wykonaniu to pełna pasji, emocji, nieomal "operowa" opowieść.
