Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Ofiary włamań często mówią, że gorsza od poniesionej straty jest świadomość, że do ich mieszkania wszedł ktoś obcy – dotykał rzeczy, patrzył na zdjęcia, grzebał w pamiątkach z dzieciństwa. Gdy do zła wyrządzonego dochodzi zło niespodziewanie obecne, tracimy pewność siebie, a jego sprawcy wygrywają podwójnie.
Tak mogli poczuć się trzy lata temu mieszkańcy angielskiego Salisbury, gdy na zdjęciach z monitoringu zobaczyli na ulicach swojego miasta dwóch rosyjskich agentów szykujących się do ataku nowiczokiem. Teraz, po aresztowaniu Ramana Pratasiewicza, nieprzyjemny dreszcz nie opuszcza wielu z nas. Oto Łukaszenka, ów na pozór paradny dyktator, z którego w Polsce częściej się śmialiśmy, niż się go baliśmy, sięgnął do nieba i ściągnął z niego samolot Ryanaira – jedną z ikon współczesności, symbol luzu i podróży bez granic, dostępnych niemal dla każdego. To kolejne ponure przypomnienie, że polityka międzynarodowa dotyczy wszystkich i tak zaskakująco może dopaść wszystkich.
Choć tydzień po przymusowym lądowaniu lotu FR-4978 w Mińsku wiele okoliczności pozostaje niejasnych, słowa zachodnich polityków o „porwaniu” i „terroryzmie państwowym” są celne. To bowiem nie była improwizacja. Piloci mieli otrzymać informację o bombie, która wybuchnie, gdy samolot znajdzie się nad Wilnem, portem docelowym rejsu. W Mińsku pasażerów wyprowadzono z maszyny, aby Ramana Pratasiewicza i Sofię Sapiegę zatrzymać już na terytorium Białorusi (pokład zarejestrowanej w Polsce maszyny nie jest częścią terytorium RP, podlega jednak polskiej jurysdykcji). Łukaszenka świadomie naruszył tzw. pierwszą wolność lotniczą – „święte” prawo do przelotu nad terytorium trzeciego państwa bez konieczności lądowania, od dekad umożliwiające międzynarodowe podróże. Aresztował dwoje ludzi, których uznaje za politycznych wrogów, i wypuścił samolot. Jak włamywacz w mieszkaniu, zostawił nam wiadomość: „Byłem tu. I mogę wrócić”.
Łukaszenkę i Putina, prócz prawdopodobnej współpracy przy sprowadzeniu samolotu Ryanaira na ziemię, łączy lęk przed buntem Białorusinów i Rosjan. Wielu z tych pierwszych – dysydenci, dziennikarze, ich rodziny i bliscy – schroniło się w Polsce. Mimo szczelnej granicy na Bugu na wschód wieloma kanałami płynie pomoc. W oczekiwaniu na upadek dyktatorów takie wzajemne sąsiedzkie doglądanie się jest równie ważne jak twarda polityka. ©℗
2014 WSCHODNIA UKRAINA
Gdy pocisk wystrzelony z rosyjskiej wyrzutni Buk eksploduje obok malezyjskiego samolotu pasażerskiego wracającego z Amsterdamu, ginie 298 osób. Choć wynik międzynarodowego śledztwa nie pozostawia wątpliwości co do roli Kremla, próba powołania trybunału pod auspicjami ONZ kończy się fiaskiem. W 2019 r. holenderska prokuratura stawia zarzut morderstwa trzem Rosjanom i jednemu obywatelowi Ukrainy (należał do tzw. separatystów). Wszyscy przebywają w Rosji, która odmawia współpracy. Mimo nieobecności oskarżonych proces w Holandii zaczął się w 2020 r.
2018 SALISBURY
Do pierwszego udokumentowanego użycia broni chemicznej na terytorium państwa NATO dochodzi w Anglii, gdzie dwóch agentów rosyjskiego wywiadu wojskowego usiłuje otruć Siergieja Skripala – byłego oficera GRU zwerbowanego przez Londyn – przy pomocy toksycznej substancji, nowiczoka. Skripal i jego córka przeżywają atak, umiera jednak przypadkowa mieszkanka Salisbury, a duża część miasta zostaje skażona. Sprawcy wracają do Moskwy.
2021 MIŃSK
Samolot pasażerski odbywający lot między dwoma państwami Unii zostaje pod fałszywym pretekstem sprowadzony na białoruskie lotnisko, gdzie władze aresztują opozycjonistę i jego partnerkę.
