Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Co więcej, skojarzenie działa w obie strony i rodzi potrzebę rozważania problemów żydowskich w powiązaniu z innymi, a kwestii ogólnych w powiązaniu z Żydami.
Stanisław Krajewski, matematyk i logik, profesor w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, czynny w warszawskiej gminie żydowskiej, pisze o judaizmie, historii i doświadczeniu żydowskim, o kryzysach wiary i próbie Hioba, o relacji religia–nauka. Pisze też o dialogu chrześcijańsko-żydowskim, na rzecz którego działa: w 1989 r. współtworzył Polską Radę Chrześcijan i Żydów, współprzewodniczy jej do dziś – obecnie razem z Bogdanem Białkiem. „Próbuję mówić o historii bez histerii, o religii w sposób otwarty, a o dialogu nie nazbyt monologicznie” – tłumaczy. Dwadzieścia jeden rozdziałów tworzących książkę powstawało w ciągu minionych kilku lat, dotykają problemów odwiecznych i wciąż odżywających.
Dlatego lekturę warto zacząć od tekstu „Zygmunta Baumana problem z Izraelem”. Napisana trzy lata temu polemika z wypowiedziami Baumana, a także Tony’ego Judta, z ich radykalną krytyką państwa izraelskiego, kwestionowaniem ideowych podstaw jego istnienia i podejrzliwością wobec „polityki tożsamościowej we wszystkich jej postaciach, w żydowskiej nade wszystko”, podczas kolejnej odsłony konfliktu izraelsko-palestyńskiego brzmi znów aktualnie. „Każdy argument okazuje się do przyjęcia – zauważa gorzko Krajewski – jeśli ma pokazać, że prawo narodów do samostanowienia odnosi się do wszystkich (w tym oczywiście do Palestyńczyków) bez żadnych warunków wstępnych, ale wobec Żydów może mieć zastosowanie tylko po spełnieniu wyśrubowanych żądań”.
Ważne miejsce zajmuje u Krajewskiego współczesne chrześcijaństwo. „Zmiana stosunku Kościoła katolickiego do Żydów jest jednym z najciekawszych zjawisk XX wieku” – zauważa na marginesie książki Johna Connelly’ego „From Enemy to Brother”, odbierając zaś Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała próbuje odpowiedzieć na pytanie, co zawdzięcza chrześcijaństwu jako Żyd. Ta wypowiedź znalazła się w części pierwszej, najbardziej osobistej, obok rozważań o własnym przeżywaniu religijności i rozumieniu judaizmu, o modlitwie jako jedynej możliwej odpowiedzi na „cud istnienia”, a także obok krótkiego szkicu „Moje spotkanie z Danielem”. Daniel, syn autora, urodził się z zespołem Downa – „Spotkanie...” to poruszające świadectwo doświadczenia wspólnego życia i lekcji, jakie z niego płyną. Książkę zamyka 12-punktowy apel do społeczności chrześcijańskich i żydowskich na całym świecie, przyjęty w maju 2011 r. w Berlinie przez Międzynarodową Radę Chrześcijan i Żydów.
Stanisław Krajewski, Żydzi i... Wydawnictwo Austeria, Kraków-Budapeszt 2014, ss. 224
