Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Często łączyłem słowo "Afryka" ze słowem "nadzieja" - podkreślał Benedykt XVI. W dniach 18-20 listopada po raz drugi odwiedził Czarny Ląd. Odwiedził zachodnioafrykański kraj, który obchodzi 150-lecie ewangelizacji. Przybył tam ze słowem dla całej Afryki: ogłosił posynodalną adhortację apostolską "Africae munus".
Podczas uroczystej Mszy na Stadionie Przyjaźni w Kotonu (koncelebrowało ją 200 biskupów z całego kontynentu), z udziałem 80 tys. wiernych, Benedykt apelował: "Drogi Kościele w Afryce, stań się światłem świata, światłem Afryki, która często pośród doświadczeń poszukuje drogi pokoju i sprawiedliwości dla wszystkich jej mieszkańców. Twoim światłem jest Jezus Chrystus, »Światłość świata«". Papież entuzjastycznie wyrażał się o przyszłości kontynentu i przekonywał, że nadchodzi czas jego wzrostu. (W 1966 r. było tam 29 mln katolików, obecnie jest ich 180 mln, czyli niemal jedna piąta katolików świata, prognozy szacują wzrost do 2025 r. o kolejne 50 mln). Wypowiedział też wiele słów sprzeciwu wobec przemocy, pogardy, nienawiści, agresji, korupcji i dawnej praktyki niewolnictwa.
Benin, w którym katolicy stanowią 34 proc. wśród 8,8 mln mieszkańców, przez trzy stulecia był terenem pozyskiwania niewolników. Do końca XIX w. był niepodległym królestwem, następnie kolonią francuską, od 1960 r. jest republiką. Kościół liczy 10 diecezji, 338 parafii, 801 ośrodków duszpasterskich. Dzisiaj Benin stanowi dla krajów afrykańskich toczonych wewnętrznymi konfliktami przykład pokojowej koegzystencji chrześcijan, muzułmanów i wyznawców religii tradycyjnych, głównie wudu. Kościół angażuje się na polu edukacji i lecznictwa: prowadzi 165 przedszkoli i szkół podstawowych, 50 średnich i 2 wyższe, a także szpitale, przychodnie, leprozoria, domy opieki, sierocińce, ośrodki poradnictwa rodzinnego i obrony życia.
W Afryce co piąta placówka służby zdrowia jest katolicka, a najpoważniejszym problemem pozostaje walka z AIDS, którą Kościół realizuje - w przeciwieństwie do często wspieranych przez rządy akcji rozdawania prezerwatyw - przez uczenie wstrzemięźliwości seksualnej. Z kolei w ramach opieki nad chorymi na AIDS (a jest ich na kontynencie 12 mln) działa tam ponad tysiąc kościelnych szpitali i 5 tys. ambulatoriów. Według Caritas 90 proc. dzieci zakażonych HIV żyje w Afryce. Tylko jedna czwarta z nich otrzymuje właściwe leki, pozostałe są skazane na śmierć.
Zwracając się m.in. do nosicieli HIV, Benedykt XVI mówił: "Odwagi! Papież jest wam bliski modlitwą i myślą. Jezus zechciał się utożsamić z maluczkimi, z chorymi; zechciał dzielić wasze cierpienia i uznać was za braci i siostry, aby was uwolnić od wszelkiego zła, od wszelkiego cierpienia! Każdy chory, każdy ubogi zasługuje na nasz szacunek i miłość, ponieważ przez niego Bóg wskazuje nam drogę do nieba". W uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata Papież przypomniał, że Jezus przychodzi do "wszystkich osób, które cierpią lub są usuwane na margines". "On, który nie miał gdzie złożyć swej głowy, został skazany na śmierć na krzyżu. Takiego króla świętujemy!" - mówił. "Mamy trudności z zaakceptowaniem takiego króla, który czyni siebie sługą najmniejszych, najbardziej pokornych; króla, którego tronem jest krzyż", a "panowanie oznacza służbę! Prosi nas, abyśmy poszli za Nim tą drogą, służyli, zwracali uwagę na wołanie ubogich, słabych".
Podczas pielgrzymki Benedykt spotkał się z księżmi i biskupami ("w żadnym wypadku Kościół nie może się ograniczyć do duszpasterstwa »zachowawczego«, przeznaczonego dla tych, którzy już znają Ewangelię Chrystusa", zaś "misyjny zapał jest wyraźną oznaką dojrzałości wspólnoty kościelnej"), z dziećmi (które zachęcał do mówienia o Jezusie, jak czynił to ugandyjski chłopiec, męczennik za wiarę, św. Kizito), z przedstawicielami życia społecznego i politycznego (nawiązując do "arabskiej wiosny" i powstania Sudanu Południowego przypomniał, że "każdy naród chce zrozumieć wybory polityczne i gospodarcze, dokonywane w jego imieniu", a jeśli "dostrzega manipulację, jego reakcja bywa niekiedy gwałtowna. Chce uczestniczyć w dobrym rządzeniu".
W słowach do liderów politycznych, gospodarczych, akademickich i ze świata kultury, mówił, że "rozpacz jest indywidualistyczna" a "nadzieja jest komunią". Zwrócił się z apelem: "Bądźcie także i wy siewcami nadziei!". "Nie pozbawiajcie waszych narodów nadziei! Nie odbierajcie im ich przyszłości, niszcząc ich teraźniejszość! Odważnie zachowujcie etyczne podejście do obowiązków, a jeśli jesteście ludźmi wierzącymi, módlcie się, aby Bóg obdarzył was mądrością!".
W Pałacu Prezydenckim w Kotonu Papież rozprawiał się ze stereotypami o Afryce, zaznaczając: "Kiedy mówię, że Afryka jest kontynentem nadziei, nie posługuję się łatwą retoryką, ale wyrażam osobiste przekonanie, które jest również przekonaniem Kościoła". Punktował zachodnie uprzedzenia do Afryki, które przejawiają się w moralizatorstwie, postawie ciekawskiego etnologa, podejściu wyłącznie eksploatacyjnym do naturalnych bogactw kontynentu: "Są to wizje upraszczające i naznaczone brakiem szacunku, prowadzące do urzeczowienia, niegodnego Afryki i jej mieszkańców".
Benedykt XVI z jednej strony podkreślał, że źle rozumiany dialog międzyreligijny prowadzi do zamieszania lub synkretyzmu, z drugiej - zachęcał do takiego dialogu, który polega na współpracy w dziedzinie społecznej lub kulturowej: "Dobrze jest też wiedzieć, że nie podejmujemy dialogu ze słabości, ale dlatego, że wierzymy w Boga. Dialog jest dodatkowym sposobem miłowania Boga i bliźniego bez rezygnacji z tego, czym jesteśmy". I dodał: "nadzieja to nie naiwność, ale akt wiary w lepszą przyszłość", zaś "nienawiść jest porażką, obojętność ślepym zaułkiem, a dialog otwarciem!".
Tak więc chociaż Papież wciąż nawiązywał do kluczowych dla nowej afrykańskiej adhortacji pojęć: pojednania, sprawiedliwości, pokoju, to głównym jego przekazem dla Afrykanów była nadzieja. Podpisując dokument w bazylice Niepokalanego Poczęcia NMP w Ouidah, wołał: "Afryko, ziemio Nowej Pięćdziesiątnicy, ufaj Bogu! Ożywiana Duchem zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa, stawaj się wielką rodziną Bożą, wielkoduszną wobec wszystkich swych synów i córek, sprawców pojednania, pokoju i sprawiedliwości! Afryko, Dobra Nowino dla Kościoła, stawaj się nią dla całego świata!".
