Synod nie cieszył się w Polsce entuzjazmem. Wzięło w nim udział – i to jasno wynika z przedstawianych syntez – w najlepszym razie 40 proc. polskich parafii oraz najbardziej zaangażowane grupy, świeccy i księża. Nie udało się dotrzeć do młodzieży ani do tych na marginesie (może z wyjątkiem Warszawy, Poznania, w mniejszym stopniu Krakowa). Nie udało się przekonać, że Synod może cokolwiek zmienić. Nie udało się wreszcie stworzyć atmosfery otwartej debaty.

Mimo to syntezy synodalne, nawet te napisane kościelną nowomową i podrasowane na potrzeby duchowieństwa, trzeba czytać uważnie, bowiem właśnie w nich zawarty jest obraz problemów polskiego Kościoła. Odpowiedzi na ukazane w nich wyzwania nie ma, na próżno szukać w tych dokumentach otwarcia na choćby umiarkowane zmiany, ale diagnoza obecnej sytuacji jest precyzyjna. Jeśli nawet ona nie przebudzi biskupów, księży i zaangażowanych...