Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
(rozdział I, sentencja 6)
Z natury ludzie, jak uczą rabini, kierują się miłością do siebie samych. Dlatego często nie potrafimy rozstrzygnąć, czy w sposób wystarczający i właściwy studiujemy Torę, czy dajemy dość na biednych, czy dobrze służymy Bogu. Potrzebujemy zatem przyjacielskiej troski, czasem rady, niekiedy reprymendy. Autorytetem (szczególnie w kwestiach prawa) może być ten jeden nauczyciel, którego sobie wybierzemy, i osoby/osoba nam bliska o podobnym statusie. Drugi potrzebny jest też do nauki. Raszi nauczał, że dwie osoby studiujące razem są w stanie osiągnąć znacznie więcej niż ta, która uczy się sama. Rada ostatnia: osądzając innych ludzi brać należy pod uwagę to, co uczynili najlepszego. Nigdy na odwrót. To tak, jakby udzielać bliźnim kredytu zaufania tak, by nie oddalać się od innych ludzi i nad nich się nie wywyższać.
Nie należy spoufalać się ani z mędrcami, ani z przyjaciółmi. Zawsze potrzebne jest rozsądne poczucie miary i tylko bardzo niewiele osób można dopuścić do większej intymności i zażyłości.
Nitaj Arbelijczyk mawiał: Trzymaj się od złego sąsiada. Nie przyjaźnij się z niegodziwym i nie wpadaj w rozpacz pod wpływem nieszczęścia.
(rozdział I, sentencja 7)
Roztropność każe nam trzymać się z dala od złych ludzi, by nie stać się ani ich ofiarą, ani ich narzędziem. Nitaj uczył tak, choć król Salomon powiadał: "Lepszy jest sąsiad blisko niż brat daleko" (Prz 27, 10). Król nakazywał, by dobrze żyć ze swoimi ziomkami i szukać z nimi zgody. Ten rodzaj nauk ma swoje uzasadnienie w koncepcji bojaźni. W jednej z nauk talmudycznych powiada się: "Szczęśliwy ten, kto zawsze odczuwa bojaźń". Wie, że mogą zmienić się wyroki Boga i tym samym nasze życie. Zbawienie, jak i klęska mogą przyjść nagle, nauczał mistrz Raszi.
Jehuda ben Tabaj i Szimon ben Szatach przyjęli od nich [Torę]. Jehuda, syn Tabaja, powiada: Nie bierz na siebie roli obrońcy, kiedy jesteś sędzią. Kiedy obydwie procesujące się strony stoją przed tobą, uważaj je obie za winne. Kiedy zaś oddalą się, uważaj je obie za niewinne. Obydwie bowiem przyjęły wyrok.
(rozdział I, sentencja 8)
Beit Din - sąd może mieć dwie postaci. W jednym przypadku strona staje przed ustalonym z góry zespołem sędziowskim i nie ma wpływu na skład zespołu orzekającego. W drugim przypadku sąd składa się z trzech osób i każdy z podsądnych wskazuje na jednego sędziego, a ci dwaj wybierają trzeciego. Prawnik zapewne będzie bronił swojego klienta nawet wiedząc, że jest on winny. Miszna poucza: Nawet jeśli zostałeś wybrany przez jedną ze stron, nie wolno ci jej wspierać widząc, że jest winna. Musisz postępować rzetelnie i w żadnych okolicznościach nie wolno ci dopasowywać prawa do okoliczności.
Fakt, że dwie osoby znalazły się przed sądem, oznacza, że obie są do pewnego stopnia winne. Nie potrafiły wszak same, bez zewnętrznego arbitra, rozstrzygnąć sporu.
Szimon, syn Szatacha, mawiał: Długo badaj świadków. Bądź ostrożny w swoich wypowiedziach, aby nie nauczyli się z nich kłamać.
(rozdział I, sentencja 9)
Powiadają, że ta rada Szimona ma związek z jego osobistym dramatem. Skazał on w Aszkelonie na śmierć osiem czarownic zgodnie z biblijnym prawem: "Czarownicy nie zostawisz przy życiu" (Wj 22, 18). Krewni czarownic, chcąc się zemścić, znaleźli fałszywych świadków, oskarżając syna Szimona o zbrodnię zabójstwa. Młodzieniec został osądzony i skazany na śmierć.
Gdy miało już dojść do egzekucji, świadkowie wycofali swoje zeznania. Wtedy Szimon unieważnił wyrok, ale syn orzekł: prawda musi obowiązywać nawet kosztem mojego życia. Nie ma odwołania od wyroku. Choć skądinąd wiemy, że świadek, który składał fałszywe świadectwo, też narażał się na śmierć. Sędzia Szimon wskazywał więc, że gdyby sędziowie uważniej przesłuchali świadków, nie doszłoby do skazania jego syna.
