Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Oto ja dziś wam przekładam błogosławieństwo, i przekleństwo. Błogosławieństwo, [jeśli] będziecie posłuszni przykazaniu Pana Boga waszego, które ja wam przekazuję dziś; a przekleństwo, jeźli posłuszni nie będziecie przykazaniom Pana Boga waszego" (Pwt 11, 26-28). Mojsze stawia jasny wybór przed ludem. Jeśli ulegnie idolatrii, to nie zachowa swoich praw, czekają go straszne konsekwencje. Błogosławieństwo znaczy życie w obfitości i bez lęku. To w istocie wybór między życiem i śmiercią. Życie to trwanie przy Nim.
Język proroka jest twardy. Nie ma miejsca na półcienie i pytania. Wszystko zdaje się być jasne tak, jak na samym początku ludzkich dziejów. Wtedy to Bóg postawił Adama w sadzie Eden i wskazał na drzewo wiadomości dobrego i złego, powiadając: jeśli zjesz z niego owoc, "śmiercią umrzesz". Taka jest sytuacja wyjściowa w historii ludzkości i przed tak mocnym wyborem zawsze stajemy. Wybór jest wpisany w ludzkie życie. Wybór między dobrem i złem.
Skłonności do dobra i zła zostały stworzone przez Boga. Taki wniosek możemy wywieść z pewnego midrasza. "»A oto było bardzo dobre, bardzo dobre« (Ks. Rodzaju 1, 31). Dobre odnosi się do stworzenia człowieka i dobrych skłonności, słowo »bardzo« do złych. Czy »złe skłonności« są też »bardzo dobre«? Tak jest, bo gdyby nie Złe Skłonności, nie budowalibyśmy domów, nie żenilibyśmy się, nie wychowywali dzieci". To szokujące być może zdanie znajduje potwierdzenie w Księdze Izajasza: "Jam Pan, a nie masz żadnego więcej; który czynię światłość, i stwarzam ciemność; sprawuję pokój, i stwarzam złe. Ja Pan czynię to wszystko" (Iz 45, 6-7). Wszystko, co istnieje, pochodzi od Boga. To jest podstawa monoteizmu. "Wszystko" oznacza, że również zło.
Przy uważnej lekturze słów Izajasza dostrzegamy, że światło jest uczynione, pokój jest sprawowany, a zło stworzone. Odpowiada to istotnej różnicy między formowaniem a stwarzaniem. Formuje się coś z czegoś, a stwarza coś z niczego. Wynika z tego, że światło i dobro pochodzą z Boga, pierwotnego źródła, a zło zostało stworzone. Zło, chociaż zostało przez Wiekuistego stworzone, nie emanuje z Niego. Światło wywodzi się z największego dobra, a zło nie pochodzi z Niego, choć On powołał je do istnienia. Pewien mistyk z miasta Safed przed wiekami pisał: "Zło nie zeszło z niebios, raczej stanęło przed tobą. Wybór należy do ciebie".
Rzecz nie jest prosta. Bo skoro On powołał do istnienia i dobro, i zło, jeśli obdarzył nas sprzecznymi skłonnościami, to jak mamy Bogu służyć? W księdze Zohar - najważniejszej z ksiąg kabalistycznych - czytamy: "Prawdziwa miłość do Świętego Jedynego, błogosławiony On, polega na tym, że powierzamy Mu wszystkie nasze dzieła i umiejętności, emocjonalne, intelektualne, materialne. Powinniśmy zapytywać: Jak człowiek może Go kochać obarczony Złymi Skłonnościami? Czyż one nie hamują go i nie pozwalają przybliżyć się do Świętego Jedynego? Czyż nie uniemożliwiają służenia Mu? Odpowiedź jest następująca: nie sposób uczynić dla Niego więcej niż oddać Mu owe złe pragnienia mocą miłości. Tylko wtedy staniemy się prawdziwymi miłośnikami Świętego Jedynego, ponieważ On uczy, jak mogą Złe Skłonności Jemu służyć". Czyż tak się nie stało w opowieści o Józefie i żonie Putyfara? Bóg zesłał mu piękną dziewicę, by go kusiła. Oparł się jej, bo oczami duszy zobaczył twarz ojca. Zasłużył na nagrodę. A kto uczynił Józefa silnym? Piękna kusicielka, która spoczywała półnaga na łożu. Gdyby nie owe negatywne skłonności, dobro nie mogłoby zaistnieć. "Szczęśliwy ten, kto zmagał się ze swoimi skłonnościami, pokusami i przeważył, bo tylko ten osiągnie wszelkie dobra w świecie, który ma nadejść" (Zohar).
Zło staje przed wiernym. Jest posłane przez Boga. Jest, czy może być, dobrem i każdy grzesznik pojmie, że jest ono wysłane przez Boga po to, by zostało odrzucone. Obietnica i nauka jest szlachetna, żyjemy inaczej.
Czym są owe Złe Skłonności? Talmud naucza, że są one tym samym, co Anioł Śmierci i Szatan. One są tymi siłami, które czynią wybór możliwym. Przed Żydami, uczył Mojsze, jest błogosławieństwo albo przekleństwo. Dany został wolny wybór. "Jeśli Bóg stworzył Złe Skłonności, stworzył On również Torę, jako antidotum", czytamy w Talmudzie. W niej są zapisane wszystkie prawa dobrego postępowania. Po czym rozpoznamy prawdziwego proroka? Po tym, czy jest wierny naukom Tory.
Przed zbliżającymi się do Ziemi Obiecanej Żydami stoi jasny wybór, uczył Mojżesz. Bóg "żywot i śmierć przedłożył przed oczyma twemi, błogosławieństwo i przekleństwo; przetoż obierz żywot, abyś żył, ty i nasienie twoje" (30, 19).
