Nie żyje Wanda Półtawska, przyjaciółka Jana Pawła II. Była radykalna w pracy, przyjaźni i poglądach

Na osiem dni przed swoimi 102. urodzinami zmarła Wanda Półtawska, lekarka, działaczka pro-life. Była jedną z kilku osób, które w ostatnich chwilach towarzyszyły Janowi Pawłowi II.

26.10.2023

Czyta się kilka minut

Wanda Półtawska / fot. Grażyna Makara
Wanda Półtawska / fot. Grażyna Makara

Urodziła się w Lublinie w 1921 r. Podczas wojny jako harcerka zaangażowana w działalność podziemia trafiła do niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück, gdzie stała się ofiarą eksperymentów pseudomedycznych. Swoje obozowe przeżycia opisała w głośnej książce „I boję się snów”. Była m.in. świadkiem mordowania noworodków przez esesmanów, co zmotywowało ją do zaangażowania się później w obronę nienarodzonych dzieci. 

Po wojnie skończyła medycynę na UJ i obroniła doktorat z psychiatrii. Jeszcze w latach 50. XX wieku przez męża – filozofa Andrzeja Półtawskiego – poznała ks. Karola Wojtyłę. Półtawscy stali się jednymi z najbliższych przyjaciół późniejszego papieża. Wanda zrezygnowała z pracy w krakowskiej klinice psychiatrycznej, by zaangażować się w tworzoną przez krakowskiego metropolitę pierwszą w Polsce diecezjalną sieć poradni małżeńskich i rodzinnych. W 1967 r. zorganizowała Instytut Teologii Rodziny przy Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie, którym kierowała do 2000 r. Była także wykładowczynią powołanego przez Jana Pawła II Instytutu Studiów nad Małżeństwem i Rodziną przy Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie. 

Jak sama twierdziła, pomagała Wojtyle podczas pisania jego głośnej książki „Miłość i odpowiedzialność”, wydanej w 1960 r. Współredaktor konsultowanego z papieżem czwartego wydania tej książki – ks. Andrzej Szostek – w rozmowie z „Tygodnikiem” potwierdza, że Jan Paweł II był wdzięczny za jej pomoc. Ostatni rozdział zawiera wiedzę seksuologiczną, przekazaną Wojtyle przez Półtawską (m.in. znajdziemy tam argument za dbaniem o orgazm kobiety podczas współżycia – jego notoryczny brak może prowadzić do organicznych schorzeń). Przez całe życie jednak w sposób mało zniuansowany propagowała katolicką etykę seksualną. Nie tylko nie uznawała żadnych sytuacji usprawiedliwiających aborcję, również odrzucała całkowicie antykoncepcję i in vitro. Sprzeciwiała się także adopcji dzieci przez pary homoseksualne i krytykowała parady równości.

W 2014 r. ogłosiła „Deklarację wiary lekarzy katolickich i studentów medycyny w przedmiocie płciowości i płodności ludzkiej” (głoszącą m.in., że „powołanie do rodzicielstwa jest planem Bożym i tylko wybrani przez Boga i związani z Nim świętym sakramentem małżeństwa mają prawo używać organów seksualnych, które stanowią sacrum w ciele ludzkim”), podpisaną m.in. przez 59 profesorów medycyny, która wzbudziła także krytykę w środowisku medycznym.   

Swoją przyjaźń z Wojtyłą wspieraną jego kierownictwem duchowym Półtawska opisała i udokumentowała wyborem listów w wydanej w 2009 r. książce „Beskidzkie rekolekcje”. Okazało się, że przez wiele lat Półtawscy razem z Wojtyłą i ks. Marianem Jaworskim (późniejszym kardynałem) jeździli na wakacje pod namiot do Rudawki Rymanowskiej w Beskidzie Niskim – tam Wojtyła dowiedział się w 1978 r. o śmierci Pawła VI i stamtąd pojechał na konklawe. Wiele listów dotyczy wspominania tego wyjątkowego dla nich, naznaczonego wspólną modlitwą miejsca. Półtawska postawiła nad Wisłokiem – nieopodal biwaku – niewielki drewniany domek. Zdarzało się, że nie zważając na koszty ani na obowiązki rodzicielskie przyjeżdżała tutaj po pracy taksówką z Krakowa ponad 200 km. 

Jej bliskie relacje z Janem Pawłem II sprawiały, że miała dostęp do papieskich apartamentów w Watykanie i Castel Gandolfo. Nie wzbudzało to sympatii otoczenia papieża, zwłaszcza gdy obsługa podobno musiała słuchać jej apodyktycznych poleceń. Ale to dzięki jej pośrednictwu do papieża dotarł w 2002 r. list od rektora seminarium poznańskiego w sprawie nadużyciach abp. Juliusza Paetza.

Była jedną z kilku osób towarzyszących Janowi Pawłowi II w ostatnich chwilach jego życia.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Kierownik działu Wiara w „Tygodniku Powszechnym”. Ur. 1966 r., absolwent Wydziału Mechanicznego AGH, studiował filozofię na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie i teologię w Kolegium Filozoficzno-Teologicznym Dominikanów. Opracowanymi razem z… więcej