Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
3 listopada w Watykanie przedstawił ją promotor sprawiedliwości z Kongregacji Nauki Wiary ks. Charles Scicluna, w formie 10 stwierdzeń i postulatów nawiązujących do Dekalogu. Strategię zaprezentował na pół roku przed tym, jak lokalne episkopaty, zgodnie z wezwaniem Kongregacji, mają odesłać do Rzymu swoje wytyczne postępowania w tego typu przypadkach, i przed międzynarodowym kongresem na ten temat, który odbędzie się w lutym na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie z udziałem przedstawicieli światowych episkopatów i ekspertów. Ks. Scicluna, duchowny z Malty, w Kongregacji zajmuje się m.in. sprawami nadużyć seksualnych popełnianych na niepełnoletnich przez księży. Strategię Kościoła zaprezentował na Międzynarodowym Forum "Dzieci świata a łamanie ich praw", zorganizowanym przez Stolicę Apostolską i włoski Błękitny Telefon we współpracy z instytucjami z Włoch i USA pod patronatem prezydenta Włoch i w obecności przewodniczącego Senatu tego kraju Renato Schifaniego.
Pierwszym "przykazaniem" tej strategii - podaje Katolicka Agencja Informacyjna - ma być rzeczywiste dbanie o dobro dziecka jako pierwszoplanowa troska instytucji do tego powołanych. Drugim jest stwierdzenie, że nadużycia seksualne na dzieciach są "tragiczną raną" zadaną "godności rodziny ludzkiej", a jeśli dopuszczają się ich kapłani, wyrządzają one szkodę "nieopisanie odrażającą". Trzeci punkt mówi o tzw. empowerment - uruchomieniu wszelkich dostępnych środków zapobiegawczych i poprawie świadomości ludzkiej w tej sprawie tak, by najpierw człowiek umiał się chronić przed natręctwem, potem potrafił nazywać i ujawniać nadużycia, które - podkreślił ks. Scicluna - "muszą być potępione bez żadnych zastrzeżeń czy uwarunkowań". Czwarte "przykazanie" to poprawa formacji seminarzystów i pracowników duszpasterskich zgodnie ze słowami Jana Pawła II do kardynałów amerykańskich z kwietnia 2002 r. (po tym, jak w Kościele w USA wybuchła afera pedofilska), że "nie ma miejsca w kapłaństwie i w życiu zakonnym dla tego, kto by krzywdził młodych". Najpierw więc musi zostać właściwie rozeznane powołanie kandydata na kapłana, a następnie odbyta "zdrowa formacja ludzka i duchowa", doceniająca czystość i celibat, za co odpowiedzialni są ojcowie duchowni seminarzystów i księży.
Piąty punkt zaleca tworzenie przez instytucje kościelne swego rodzaju kodeksów postępowania pozwalających na szybką interwencję w razie nadużyć, których skutki powinny być wyszczególnione. Zgodnie ze zaktualizowanym ostatnio motu proprio Jana Pawła II z 2001 r. "Sacramentorum sanctitatis tutela" nadużycia seksualne na niepełnoletnich należą do najcięższych przestępstw, które rozpatruje KNW, a kolejne dokumenty i wytyczne regulują sposób karania winnych.
Punkt szósty wzywa do współpracy ludzi Kościoła z policją i wymiarem sprawiedliwości, chodzi bowiem o przestępstwa ścigane prawnie. Okólnik Kongregacji z maja tego roku stanowi, iż nie łamiąc tajemnicy spowiedzi, "należy zawsze stosować się do przepisów prawa cywilnego, gdy chodzi o przestępstwa przekazane do sądu". Jest to tak samo zobowiązujące, gdy przestępstw dopuścili się świeccy działający w strukturach kościelnych. Punkt siódmy traktuje o opiece nad ofiarami, a także nad sprawcami takich czynów - w tym przypadku chodzi o uniknięcie jeszcze większych szkód, gdyż - zaznaczył ks. Scicluna - "nadużycie rodzi dalsze nadużycia przez pokolenia". Benedykt XVI w Liście do katolików irlandzkich z marca ubiegłego roku, po kryzysie tamtejszego Kościoła w efekcie skandali pedofilskich, zwracał się nie tylko do ofiar i ich bliskich, ale także do sprawców, wzywając ich do poczucia odpowiedzialności za to, co zrobili, oraz do żalu i pokuty, która "otwiera bramę Bożego przebaczenia i na łaskę prawdziwej poprawy". Do ofiar Papież pisał: "Ogromnie wycierpieliście i jest mi z tego powodu naprawdę przykro. Wiem, że nic nie może usunąć zła, które znosiliście. Nadużyto waszego zaufania i została pogwałcona wasza godność".
Punkt ósmy to apel o wyłączenie sprawców nadużyć z jakiejkolwiek przyszłej roli we wspólnocie kościelnej. W dziewiątym autor stwierdza, że "mamy wiele do nauczenia się z psychologii, socjologii i nauk prawnych". Konieczne jest zatem pogłębienie badań naukowych, a zarazem zrozumienie, jak odpowiadać coraz lepiej i w porę na przypadki nadużyć. Ostatnie "przykazanie" mówi o powszechnej odpowiedzialności, ponieważ czujność i zaangażowanie dotyczą wszystkich.
Do marca 2012 r. - zgodnie z okólnikiem Kongregacji Nauki Wiary z 3 maja tego roku - episkopaty obligatoryjnie mają przygotować wytyczne postępowania w przypadku nadużyć, a w ich ramach powinny się też znaleźć opisy działań prewencyjnych. Poza tym dokument, który ma być podstawą dla wytycznych, zaostrzył wcześniejsze regulacje: wydłużył czas upływający do przedawnienia sprawy, wprowadził możliwość zniesienia przedawnienia, uporządkował kwestię zobowiązania do pomocy dla ofiar i ich rodzin, zażądał ścisłej współpracy z władzami cywilnymi.
Problem pedofilii w Kościele podjął we wrześniu jako temat numeru miesięcznik "Więź", w którym Ewa Kusz wskazywała, że w Polsce brak inicjatyw analogicznych do decyzji episkopatów USA czy Niemiec, które zleciły niezależnym instytucjom zbadanie problemu w ostatnich dekadach w lokalnym Kościele. "Ten brak powoduje, że nie dysponujemy opisem psychospołecznym księdza, który w naszych warunkach wykorzystywał czy też nadal wykorzystuje seksualnie nieletnich - stwierdzała psycholog i seksuolog. - Brak odpowiednich badań uniemożliwia oczyszczenie przeszłości oraz odsłania naszą słabość w mierzeniu się z problemem nadużyć seksualnych wobec nieletnich w Kościele w Polsce, czego dowodem jest chociażby nikły zakres działań prewencyjnych".
