Na skróty

W swojej posiadłości w hrabstwie Dorset w wieku 79 lat zmarł John Fowles, pisarz brytyjski, autor m.in. bestsellerowej “Kochanicy Francuza" (1969), zekranizowanej z udziałem Meryl Streep i Jeremy Ironsa (autorem scenariusza był Harold Pinter). Fowles debiutował w 1963 roku thrillerem “Kolekcjoner", opublikował też m.in. “Maga", “Mantissę" i “Maggota". Większość jego książek została przełożona na język polski. Bohaterem nowego numeru “Literatury na Świecie" (2005, nr 7-8) jest Tanger, międzynarodowa enklawa na terenie Maroka, której niezależny status ściągał po II wojnie światowej ludzi mających nadzieję na szybkie (i niekoniecznie legalne) dorobienie się, przestępców, zbrodniarzy wojennych i szpiegów, spragnionych swobody obyczajowej homoseksualistów, poszukiwaczy egzotyki, przygód i łatwo dostępnych narkotyków, a wreszcie pisarzy. W Tangerze mieszkali lub pojawiali się William S. Burroughs (autor m.in. “Nagiego lunchu"), Paul Bowles (“Pod osłoną nieba") i jego żona Jane (“Dwie poważne damy"), Truman Capote, Allen Ginsberg i Jack Kerouac. Dla artystów była to ucieczka od konserwatyzmu i zimnowojennych lęków Ameryki i Europy, inspirujący, barwny świat, gdzie nędza arabskich przedmieść kontrastowała z olśniewającym bogactwem przyjęć u Barbary Hutton, która przyjmując gości (Chaplin, Maria Callas, Onassis...) siedziała na tronie w wysadzanej szmaragdami i diamentami tiarze, należącej niegdyś do Katarzyny II. W tle zaś unosiła się tajemnica i groza pustyni.
  • W miesięczniku znajdziemy opowiadania Burroughsa i Bowlesa, rozmowy z nimi (Bowles: “Ludzie Zachodu spodziewają się, że Wschód utwierdzi ich w tym, co już o nim wiedzą") oraz szereg ciekawych esejów poświęconych Tangerowi. “Tanger jest jak basen, z którego trudno się wydostać, i czas traci tu sens; dni prześlizgują się jeszcze mniej zauważalnie niż piana na wodospadzie - tak wyobrażam sobie czas w klasztorze, mijający dyskretnie, w mięciutkich pantoflach; zresztą te dwie instytucje, Tanger i klasztor, mają jeszcze inny wspólny mianownik: samowystarczalność" - pisał Truman Capote.
  • W Teatrze Wielkim - Operze Narodowej odbyła się premiera opery “Curlew River" Benjamina Brittena w reżyserii Axela Weidauera. Przedstawienie to otwiera cykl “Terytoria", w ramach którego prezentowane będą mniej znane XX-wieczne i współczesne dzieła - m.in. utwory Janačka, Mykietyna, Glassa.
  • Po kilkuletniej przerwie od 19 listopada zwiedzać będzie można Galerię Sztuki Polskiej XX wieku Muzeum Narodowego w Krakowie (w Gmachu Głównym przy al. 3 Maja 1), z dziełami artystów, poczynając od Młodej Polski (m.in. Boznańska, Malczewski, Stanisławski, Ślewiński, Weiss, Wyspiański, Wojtkiewicz, Laszczka), poprzez dwudziestolecie międzywojenne (Witkacy, Pronaszko, Chwistek, Czyżewski, Pankiewicz, Cybis, Waliszewski, Nacht-Samborski), twórców I i II Grupy Krakowskiej (Kantor, Stern, Maria Jarema, Nowosielski, Mikulski, Skarżyński, Brzozowski), dzieło Andrzeja Wróblewskiego, rzeźby Aliny Szapocznikow, malarzy Grupy Wprost (Maciej Bieniasz, Zbylut Grzywacz, Leszek Sobocki, Jacek Waltoś), aż do członków Grupy Ładnie (Marcin Maciejowski, Rafał Bujnowski i Wilhelm Sasnal) oraz Katarzyny Kozyry i Alicji Żebrowskiej. Szczegóły: http://www.muzeum.krakow.pl/prawe/galeria.htm
  • A najnowsze dzieła Katarzyny Kozyry oraz Pawła Althamera i Artura Żmijewskiego oglądać można w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej. Wystawa jest częścią cyklu “W samym centrum uwagi", w którym prezentowana będzie też twórczość m.in. Zbigniewa Libery, Grzegorza Sztwiertni, Cezarego Bodzianowskiego, grupy Twożywo, Joanny Rajkowskiej...
  • Także w CSW w dniach 18-19 listopada odbędzie się konferencja naukowa “Leopold Buczkowski in memoriam" w setną rocznicę urodzin pisarza. O życiu i twórczości autora “Czarnego potoku" mówić będą m.in. Hanna Kirchner i Adam Wiedemann.
  • W Poznaniu trwa 5. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Słowa “Verba Sacra". W tym roku będzie można usłyszeć m.in. “Żywoty Świętych Cyryla i Metodego" i fragmenty “Małego Księcia". Szczegóły:
  • W dniach 17-20 listopada w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu odbywać się będzie II Festiwal Kryminału, przygotowany przez Instytut Książki oraz Stowarzyszenie Miłośników Kryminału i Powieści Sensacyjnej “Trup w szafie". Wśród gości znajdą się Aleksandra Marinina i Borys Akunin oraz autorzy polscy, m.in. Marek Krajewski. Odbędą się dyskusje - m.in. o Londynie, Barcelonie i Moskwie w powieściach detektywistycznych Artura Conan Doyle’a, Vázqueza Montalbána i Akunina. Przyznana też zostanie nagroda za najlepszą powieść kryminalną 2004 roku. Szczegółowy program:
  • 26 listopada w Łodzi rozpocznie się XIII Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage. Zaproszeni zostali Andriej Konczałowski i Jiří Menzel oraz Ralph Fiennes (aktor znany m.in. z “Angielskiego pacjenta" i wyświetlanego właśnie u nas “Wiernego ogrodnika"), który otrzyma nagrodę aktorską im. Krzysztofa Kieślowskiego. Złotą Żabę za całokształt twórczości przyznano pośmiertnie włoskiemu operatorowi Tonino Delli Colli’emu, autorowi zdjęć do “Dawno temu w Ameryce" i “Imienia róży". Nagrody za całokształt twórczości otrzymają też: Gustaw Holoubek oraz duet reżyser-operator: Kazimierz Kutz i Wiesław Zdort.
  • Podczas warszawskiego festiwalu “Barwy Dźwięku" (25-27 listopada) wysłuchać będzie można koncertów m.in. muzyki perskiej, białoruskiej, ukraińskiej, XIII-wiecznych pieśni dominikańskich i średniowiecznych “Cantigas de Santa Maria". Więcej informacji:
  • Jarosław Klejnocki zastanawia się w “Lampie" (2005, nr 11) nad przyczynami, dla których - jak uważa - twórczość Adama Zagajewskiego spotyka się w Polsce z lekceważeniem i niechęcią środowiska literackiego, zupełnie inaczej niż poza naszym krajem: “Po pierwsze - zawiść; po drugie - zazdrość; po trzecie - osobność tej twórczości i samego poety; po czwarte - niechęć pisarza do środowiskowych fraternizacji; po piąte - obrona przezeń »niemodnych« wartości w sztuce; po szóste - niezrozumienie jego pisarstwa wskutek ignorancji, złej woli bądź braku kompetencji; po siódme - ideologizacja i estetyzacja współczesnej literatury polskiej; po ósme - kojarzenie Adama Zagajewskiego z establishmentem literackim i elitami intelektualnymi; po dziewiąte - zawiedzione oczekiwania względem twórczości autora »Komunikatu«; po dziesiąte - potrzeba kozła ofiarnego lub raczej: chłopca do bicia. I tak oto odbywa się aksamitne mordowanie jednego z najwybitniejszych polskich poetów współczesnych".
  • “Kiedy pojawiły się pierwsze znakomite książki Austera (»Trylogia nowojorska«, »Odnaleźć samotność«, »Muzyka przypadku«), wydawało się, że mamy do czynienia z autorem rangi najciekawszych amerykańskich prozaików, takich jak: Philip Roth, John Barth, Thomas Pynchon czy Don DeLillo, których proza poszerza granice gatunku, czule przysłuchując się rytmom i melodiom współczesnej amerykańskiej angielszczyzny. »Szaleństwa Brooklynu«, książka krzepiąca, być może terapeutyczna odpowiedź na wydarzenia z 11 września, dowodzi, że miejsce Austera jest jednak raczej u boku bardziej popularnych autorów, takich jak John Irving. Auster przestał być ostry" - pisze Jerzy Jarniewicz, recenzując najnowszą powieść autora “Dymu", która ukazała się właśnie po polsku.
  • Na rynku pojawiła się kolejna gazeta codzienna: wydawany przez Agorę “Nowy Dzień".

(af)

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 47/2005

Podobne artykuły

Obraz tygodnia
"Bach stanowi pewnego rodzaju punkt odniesienia, gdyż był przedmiotem drobiazgowej analizy setek tysięcy inteligencji, setek tysięcy bliźnich przede mną. Cóż to właściwie znaczy, że klasyczne jest to, co przetrwało? W jaki sposób taka koncepcja klasyczności przejawia się w ludzkim życiu? Najpoważniejszą odpowiedź na to pytanie znajdujemy u wielkiego współczesnego poety klasyczności, Polaka Zbigniewa Herberta. Dla Herberta przeciwieństwem klasyka nie jest romantyk, lecz barbarzyńca. Co więcej, »klasyk kontra barbarzyńca« to nie tyle opozycja, ile konfrontacja. Herbert pisze z historycznej perspektywy Polski, kraju o zachodniej kulturze, która jest permanentnie zagrożona, osaczona przez popadających okresowo w barbarzyństwo sąsiadów. Tym, co pozwala klasykowi przetrwać szturm barbarzyństwa, nie jest w oczach Herberta żadna istotowa jakość. Klasyczne jest właśnie to, co przetrwało najgorsze barbarzyństwo, co ocalało, ponieważ pokolenia ludzi nie mogły o tym zapomnieć i trzymały się tego za wszelką cenę - mówił John Maxwell Coetzee w nawiązującym polemicznie do T.S. Eliota wykładzie "Kto to jest klasyk?", opublikowanym przez "Europę", dodatek do dziennika "Fakt". - Doszliśmy więc do pewnego paradoksu. Klasyczne jest to, co jest w stanie przetrwać. Toteż kwestionowanie klasyki, nieważne jak nieprzyjazne, jest częścią historii klasyki, czymś nieuchronnym, a nawet pożądanym. Dopóki bowiem klasyka potrzebuje ochrony przed atakiem, dopóty nie może udowodnić, że jest klasyką".