Na skróty

4 listopada 70 urodziny obchodzi Michał Głowiński - znakomity historyk i teoretyk literatury (m. in. “Porządek, chaos, znaczenie", “Powieść młodopolska", “Gry powieściowe", “Style odbioru"), współautor klasycznego już “Zarysu teorii literatury" oraz “Słownika terminów literackich", badacz dzieła Tuwima i Leśmiana, wieloletni kronikarz i przenikliwy analityk peerelowskiego języka nowomowy, autor autobiograficznych próz (m.in. “Czarne sezony", “Magdalenka z razowego chleba") stanowiących świetny literacko zapis doświadczenia wojennego, czasu Holokaustu i lat stalinowskich. Naszemu Autorowi składamy najserdeczniejsze życzenia! “Na scenie jest od pół wieku, zagrał grubo ponad sto ról, w tym Króla Leara, Stomila w »Tangu« i Pana w »Kubusiu Fataliście«. Po przełomie 1989 roku nie poszedł drogą łatwego sukcesu w telenowelach, nie sprzedał swojej twarzy do reklam, trzymał się artystycznego teatru i ambitnego filmu. Wolał czytać w radiu poezje Herberta, jego głos jest dzisiaj głosem »Pana Cogito« - pisze o obchodzącym 70. urodziny Zbigniewie Zapasiewiczu Roman Pawłowski. - Kiedy polska sztuka aktorska choruje na telewizję, gdy aktorzy teatralni zamiast grać role, grają siebie, kiedy nadmiar emocji wypiera ze sceny myśl, zawsze można powiedzieć: ale jest przecież Zbigniew Zapasiewicz!". W ramach benefisu na deskach Teatru Powszechnego w Warszawie wybitny aktor wystąpił w jednoaktówkach Becketta (“Katastrofa", “Impromptu »Ohio«", “Ostatnia taśma Krappa") wyreżyserowanych przez Antoniego Liberę. Z okazji 80. rocznicy urodzin Zbigniewa Herberta (29 października) na domu przy ul. Promenada 21 w Warszawie (poeta mieszkał tu w latach 1973-98) odsłonięto pamiątkową tablicę, w Instytucie Kultury Polskiej odbyła się sesja naukowa poświęcona jego twórczości, a w Filharmonii Narodowej koncert “Kiedy ręce odpadną od wierszy", w czasie którego śpiewano wiersze Herberta z muzyką Grzegorza Turnaua. Katarzyna Herbertowa, wdowa po autorze “Rovigo", ostatecznie potwierdziła, że jego rękopisy trafią do Beinecke Library uniwersytetu Yale (USA), a uzyskane dzięki temu fundusze - na konto Fundacji Zbigniewa Herberta. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyznała po raz kolejny tzw. “polskie Noble". Tegorocznymi laureatami zostali prof. Jadwiga Staniszkis, prof. Janusz Limon, prof. Wojciech J. Stec i prof. inż. Krzysztof Matyjaszewski. Wręczenie nagród odbędzie się 3 grudnia na Zamku Królewskim w Warszawie. W księgarniach pojawiła się nowa książka Jarosława Marka Rymkiewicza “Słowacki. Encyklopedia". “Rymkiewicz przypomina nieco Indianę Jonesa. Na co dzień jest spokojnym profesorem szacownego Instytutu Badań Literackich oraz subtelnym poetą elegijnym. I tylko od czasu do czasu objawia się jako niestrudzony i nieustraszony odkrywca zaginionych skarbów przeszłości - pisze w “Gazecie Wyborczej" Marcin Baran. - Przeszłość ta to głównie czasy polskiego romantyzmu, skarbami zaś są najwięksi polscy pisarze romantyczni - Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Aleksander Fredro". W krakowskim kinie Kijów, po przedpremierowym pokazie głośnego filmu Olivera Hirschbiegla “Upadek (“Der Untergang") o ostatnich dniach Hitlera, odbyła się zorganizowana przez “Tygodnik Powszechny" i Apollo Film debata “Zwyczajne monstrum", z udziałem korespondenta dziennika “Die Welt" Gerharda Gnaucka, filmoznawcy Tadeusza Lubelskiego, Andrzeja Wajdy i Krzysztofa Kozłowskiego. Zarejestrowana przez telewizję debata wyemitowana zostanie w sobotę 13 listopada w TVP3, jej zapis opublikujemy na łamach “TP". W krakowskiej Galerii Starmach trwa wystawa Marka Piaseckiego (rocznik 1935), członka Grupy Krakowskiej, na przełomie lat 50. i 60. współpracującego jako fotografik m. in. z “Tygodnikiem Powszechnym", od 1967 r. mieszkającego w Szwecji. Przygotowana przez Annę Bujnowską ekspozycja fotogramów, heliografii, kolaży, kompozycji przestrzennych i prac wykonanych w technikach mieszanych to powrót artysty wybitnego, a w kraju niemal zapomnianego. Wernisaż zainaugurował doroczny “Miesiąc fotografii w Krakowie", największą tego typu imprezę w Polsce. Szczegóły: Warszawskie środowisko teatralne przyznało po raz kolejny Feliksy Warszawskie. W tym roku nagrody otrzymali: za reżyserię Jerzy Jarocki (“Błądzenie" wg Gombrowicza w Teatrze Narodowym), za rolę kobiecą Ewa Wiśniewska (Matka, Ciocia, Królowa i Hrabina w “Błądzeniu"), za rolę męską Piotr Fronczewski (Edyp w “Królu Edypie" Sofoklesa oraz Frederick we “Fredericku, czyli Bulwarze Zbrodni" Schmitta w Teatrze Ateneum), a także za role drugoplanowe - Dominika Kluźniak oraz Damian Damięcki. W warszawskim Teatrze Dramatycznym, w ramach Festiwalu Festiwali Teatralnych Spotkania, wystąpił zespół Narodowej Opery Pekińskiej, prezentując m.in. “Księżniczkę Turandot", inspirowaną operą Pucciniego. “Na olśniewający efekt »Turandot« pracowało osiem wieków tradycji chińskiej opery - pisze Janusz R. Kowalczyk. - Jej pekińska odmiana, wykształcona w XVIII wieku, łączy elementy teatru, śpiewu, muzyki, tańca, pantomimy, akrobatyki oraz wschodnich sztuk walki. Z pozoru wydaje się doprowadzoną do skrajności sztucznością: ściśle skodyfikowane typy ról, charakterystyczny kostium i makijaż, utrzymany w wyrazistej poetyce styl śpiewania, wystudiowane ruchy i gesty. Wszystko to jednak składa się na przedstawienie pełne niezwykłej harmonii i dostojnego rytmu". W Filharmonii Narodowej wystąpił zbierający znakomite recenzje na świecie polski barokowy zespół Arte dei Suonatori wraz z angielską skrzypaczką Rachel Podger. W obchodzącym półwiecze istnienia łódzkim Teatrze Wielkim odbyła się premiera “Adriany Lecouvreur", opery Francesca Cilei w reżyserii Tomasza Konina. Ukazała się po polsku nowa powieść Paula Austera “Noc wyroczni". W rozmowie z Jerzym Jarniewiczem Auster - autor m. in. “Trylogii nowojorskiej" i scenariusza do filmu “Dym" -mówi o różnicach między pracą prozaika i scenarzysty: “Stan ducha, w jakim znajduje się powieściopisarz, nie ma nic wspólnego ze stanem ducha scenarzysty. Powieść wypływa organicznie z wnętrza pisarza, który żyje życiem swoich bohaterów w trzech wymiarach, czuje z nimi te same zapachy i te same smaki. Robiąc film, myśli się natomiast o tym, co powinno znaleźć się w kadrze. Jeśli chodzi o słowa, liczy się tylko dialog. Pisanie scenariusza przypomina układanie puzzli. Ale z drugiej strony, celem obu sztuk jest opowiedzieć historię". “Ruszamy od stycznia z głównym pasmem, dokumentu historycznego i poświęconego ważnym sprawom międzynarodowym, koło 21. Drugie pasmo, koło 23 - to dokument artystyczny. Trzecie, edukacyjne, w środku dnia. Czwarte - przyrodniczo-przygodowe. Plus szybki reportaż - forma u nas nowa. Rozwijam po prostu to, co zaczął Andrzej Fidyk" - zapowiada w wywiadzie dla “Gazety Wyborczej" Krzysztof Talczewski, nowy szef redakcji dokumentu w Programie 1 TVP, absolwent historii sztuki UJ i Sorbony, od 1987 realizujący filmy dokumentalne dla telewizji francuskiej (m.in. “Solidarność", “Historia ZSRR", “Historia Watykanu"). Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zapowiedziała podwyżkę abonamentu RTV w roku 2005. Za używanie telewizora (lub telewizora i radia) będziemy płacić miesięcznie 15,80 złotych, za samo radio: 5 złotych.