Na skróty

“Jego troska o to, by nic nie uronić ze słów i obrazowań tego najmocniej greckiego z ewangelistów, to wyraz intymnej, osobistej więzi tłumacza z tekstem - o przekładzie Ewangelii według św. Łukasza autorstwa zmarłego niedawno Zygmunta Kubiaka pisze w “Gazecie Wyborczej" Zbigniew Mikołejko. - Z jego, jak mówi Kubiak, »czarem«, ale przecież i z jego chropowatościami, znamiennymi dla pospolitej mowy wschodniego Śródziemnomorza, hellenistycznej koine". 90. urodziny obchodzi 10 czerwca Henryk Tomaszewski, wybitny grafik, twórca plakatów, scenograf, ilustrator, karykaturzysta; współtwórca powojennej polskiej szkoły plakatu, w latach 1952-85 profesor warszawskiej ASP. “Jarockiemu udało się ukazać tragedię losu Gombrowicza - wielkiego, wyprzedzającego swoje czasy artysty. Bonaszewski i Englert z prawdziwym wyczuciem pokazali jego buntownicze oblicze, ale i to mniej znane, skrzętnie skrywane przed światem, na którym odcisnęło się też wyobcowanie, osamotnienie, kompleksy, kabotyństwo, starość, ból, rozgoryczenie" - o “Błądzeniu", najnowszej premierze Teatru Narodowego, pisze Janusz R. Kowalczyk. Autorski spektakl Jerzego Jarockiego, oparty m.in. o fragmenty utworów Gombrowicza, konfrontuje koleje losu autora “Pornografii" z jego dziełem w trzech kluczowych etapach, symbolizowanych przez miejsca zamieszkania: Małoszyce, Buenos Aires, Vence. W postać pisarza wcielają się kolejno Marcin Przybylski, Mariusz Bonaszewski i Jan Englert. Od połowy czerwca w pociągach Intercity pojawią się plakaty ze zdjęciem Witolda Gombrowicza i cytatami z jego twórczości. W Galerii Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych trwa do 20 czerwca wystawa Teresy Pągowskiej. “Obrazy Teresy Pągowskiej - pisze w katalogu Jacek Waltoś - wydają się nie być malowane, ale zjawione z płótna i farby, na moment, nie wiadomo jak. (...) Tylko zastanawia ta dobitność malowanego zdarzenia, że ono tak zatrzymuje i więzi oko. Że potrafi obciążać pamięć widza swą lekką obecnością". W Toruniu trwa I Festiwal Haendlowski z udziałem m.in. orkiestry Arte dei Suonatori oraz solistów zagranicznych i polskich. Obok dzieł Haendla w programie znalazły się utwory Bacha, Purcella, Bibera, Telemanna, Scarlattiego, Buxtehudego i innych kompozytorów. Szczegóły: W białostockiej galerii Arsenał oglądać można do 20 czerwca wspólną wystawę Roberta Kuśmirowskiego (instalacja “Hydrograf"), Marcina Maciejowskiego (cykl obrazów “Dziupla") i Artura Żmijewskiego (film “Nasz śpiewnik"). “Zawsze podziwiam takt tego twórcy, z jakim dotyka najtrudniejszych ludzkich spraw - pisze o Żmijewskim Monika Małkowska. - Najnowsza praca została zrealizowana w Izraelu. Starzy, urodzeni w Polsce Żydzi usiłują przypomnieć sobie piosenki z dzieciństwa. Jedni nucą przedwojenne szlagiery, inni pieśni patriotyczne, ułańskie. Autor pyta też o hymn polski - kto go pamięta? Widać wysiłek, z jakim ci ludzie wracają do przeszłości. Nie chodzi tylko o pokonanie przeszkód niepamięci. Trudniejsze wydaje się dotykanie psychicznych ran, jakoś z czasem zabliźnionych. To najbardziej wzruszająca, a zarazem najbardziej subtelna opowieść o holokauście, jaką dane mi było kiedykolwiek oglądać". Zakończyły się I Krajowe Targi Sztuki “Art Poznań 2004" zorganizowane przez fundacje: poznańskiej ASP, Vox Artis, Grażyny i Jana Kulczyków. W ramach towarzyszącej wystawy nowe prace prezentowało kilkudziesięciu artystów (m.in. Paweł Althamer, Mirosław Bałka, Grzegorz Klaman, Zbigniew Libera i Jarosław Modzelewski). Pod nazwą “New New Yorkers" warszawskie Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski prezentuje twórczość młodych artystów polskiego pochodzenia, mieszkających w Nowym Jorku, m.in. Joanny Malinowskiej, Christiana Tomaszewskiego, Macieja Toporowicza i Wojciecha Ulricha, autora instalacji RED RAIN, jak piszą organizatorzy: “przypominającej wnętrze rzeźni przemysłowej w polskiej dzielnicy Chicago". W krakowskiej Cricotece otwarto wystawę “Wokół spektaklu »Nigdy tu już nie powrócę«, dokumentującą powstawanie ostatniego spektaklu Tadeusza Kantora. “My, pierwsze pokolenie urodzonych w Nowej Hucie, dostaliśmy plac Centralny jakby w prezencie. Kiedy zaczęliśmy świadomie doświadczać swego otoczenia, plac już na nas czekał. Ciężka praca, radość budowania i gorycz politycznych rozczarowań przypadły w udziale naszym rodzicom. Jako małe dziecko wchodziłam na plac jak do pałacu, a pałac z moich wczesnodziecięcych wyobrażeń nabierał cech placu Centralnego: przestrzeni rozległej, jasnoszarej, z dachem błękitnym, wspartym na ścianach zdobnych w lustra. Dlaczego myślałam, że okna wychodzące na plac są z luster? Wieczorem zapalały się neony. Do dziś takie właśnie lubię najbardziej: cienkie, jaskrawo świecące rurki, układające się w zamaszyste i nieczytelne litery. Najpiękniejsza była neonowa dama nad sklepem ze słodyczami. Uzupełniała się kolejnymi kolorami, osiągając w końcu ostateczną, różowo-błękitną postać. Niestety, zgasła już na zawsze" - pisze w “Autoportrecie. Piśmie o dobrej przestrzeni" Anna Miodyńska. W kwartalniku wydawanym przez Małopolski Instytut Kultury znajdziemy m.in. szkice o Petersburgu, o roli i kryzysie agory we współczesnej przestrzeni miejskiej. Wśród autorów jest Maciej Miezian, którego przewodnik po Nowej Hucie trafił niedawno do księgarń. Dodajmy, że tegoroczne Święto Krakowa zostało zainaugurowane w nowohuckiej Alei Róż, zaś Towarzystwo Miłośników i Rozwoju Nowej Huty przedstawiło niedawno projekt akcji promującej dzielnicę. Nagrody “Literatury na Świecie" dla tłumaczy za rok 2003 otrzymali: Ewa Skwara (“Komedie" Plauta), Małgorzata Borowska (“Podstępy wojenne" Poliajnosa), Agnieszka Jawor-Polak (“Życie miłosne" Zeruyi Shalev), Małgorzata Kwietniewska (“Prawda w malarstwie" Derridy) oraz wydawnictwo słowo / obraz terytoria za serię wydawniczą “z kwadratem". Za całokształt dorobku uhonorowano Danutę Cirlić-Straszyńską. Profesor Piotr Słonimski, wybitny genetyk, dyrektor francuskiego Centrum Genetyki Molekularnej, bratanek Antoniego Słonimskiego, otrzymał nagrodę im. Andrzeja Drawicza, przyznawaną za popularyzację w świecie polskiego dziedzictwa naukowego i kulturowego. W Krakowie zakończył się festiwal literacki “Literatura wobec nowej rzeczywistości", zorganizowany z okazji dziesięciolecia Studium Literacko-Artystycznego UJ, z udziałem m.in. Wojciecha Kuczoka, Bronisława Maja, Daniela Odiji i Mariusza Sieniewicza. Laureatami konkursu prozatorskiego wydawnictwa Zielona Sowa zostali Klaudiusz Kuś i Grzegorz Nowakowski. Stowarzyszenie Przyjaciół Książki dla Młodych (polska sekcja International Board on Books for Young People, IBBY) i Fundacja Świat Dziecka przyznały nagrody dla autorów i wydawców książek dla dzieci. Nagroda główna (Duży Dong) trafiła do oficyny wydawniczej Muchomor, zaś wyróżnienia otrzymały wydawnictwa: Literackie, MAG, Egmont Polska oraz Nasza Księgarnia. Zwycięzcami konkursu na Mecenasa Kultury roku 2003 odbywającego się pod patronatem ministra kultury zostali: Wiesław Ochman, Atlas Sztuki, Bank BPH-PBK, Dom Wydawniczy “Kruszona", “Gazeta Antykwaryczna", Kompania Piwowarska, Telekomunikacja Polska oraz tygodnik “Wprost". Wręczenie nagród odbędzie 29 czerwca na Zamku Królewskim w Warszawie. Laureatami Nagrody Kulturalnej Śląska i Dolnej Saksonii zostali Karl Dedecius, tłumacz i wydawca, oraz Jan Harasimowicz - historyk sztuki i kultury. Niespodziewany finał znalazła sprawa Tomasza Lisa, zwolnionego z TVN po konflikcie z szefostwem stacji i odmowie złożenia deklaracji, że nie wystartuje w wyborach prezydenckich (po tym, jak opublikowany przez “Newsweek" sondaż wskazał, że dziennikarz miałby poważne szanse na zwycięstwo). Wbrew spekulacjom o powrocie Lisa do telewizji publicznej okazało się, że będzie on od września prowadził program polityczny w Polsacie, a jednocześnie zostanie członkiem zarządu ds. programowych tej telewizji. Według autorów strony internetowej www.dubbing.pl, Marek Kondrat użyczy głosu kotu Garfieldowi w polskiej wersji ekranizacji znanej serii komiksowej (premiera: 6 sierpnia). W wersji oryginalnej słynny kot mówi głosem Billa Murraya.