Kolejne powojenne kryzysy zawsze dodawały jej wigoru, zawsze też wychodziła z nich wzmocniona. Tak będzie i tym razem: pokryzysowa Europa stanie się zupełnie innym organizmem politycznym i gospodarczym niż ten, który projektowano, wcale przecież nie tak dawno, w traktatach europejskich. Nikt nie wie dokładnie, jak i kiedy skończy się kryzys, ale jeśli zjednoczona Europa ma go przetrwać, to kierunek zmian został wyraźnie wytyczony. Jest to kierunek na głębszą integrację polityki gospodarczej. Bo wspólna waluta, po 12 latach funkcjonowania, sprawiła, że ryzyko systemowe generowane przez jednego choćby członka strefy euro zagraża wszystkim pozostałym, a koszty przerzucane są na podatnika we wszystkich 27 krajach Unii.

Ta głębsza integracja nazywana jest już nieco ironiczne "konsensem berlińskim". Co składa się na zestaw zaleceń w nim zawartych? Po pierwsze -...