Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Apokalipsa – koniec, ale i początek. Zniszczenie i nowe otwarcie. Śmierć i oczyszczenie. Od wieków ostatnia księga Nowego Testamentu zapładnia największe umysły każdej epoki. Stała się nie tylko tematem duchowych rozważań, ale także punktem wyjścia dla artystów, pisarzy i filozofów.
Apokalipsa to dosłownie „odsłonięcie”, „objawienie”. Mimo katastroficznych wyobrażeń zasadnicza wymowa tej księgi dotyczy nadziei, nastania Nowego Jeruzalem. „Przestań się lękać!” – wzywa nas św. Jan. Dlatego konieczna jest konfrontacja ze strachem, z tym, co nieznane. A także przezwyciężenie doświadczenia pustki.
„W ramach Festiwalu chcemy przyjrzeć się nie tylko samej księdze Apokalipsy, ale również współczesnym wyobrażeniom na temat katastrofy i końca świata. Chcemy wczytać się w teksty XX-wiecznych filozofów, by za ich pomocą uchwycić teologiczną strukturę myślenia katastroficznego” – mówi Paweł Dobrowolski, dyrektor Festiwalu.
Dlatego zapewne i tym razem przyjdzie nam znacząco odejść od dogmatycznej interpretacji oryginalnego tekstu, aby przyjrzeć się temu, co do powiedzenia mają współcześni twórcy. Niech pandemia, która przerwała ubiegłoroczną edycję, stanie się nowym otwarciem dla sztuki i dla nas, którzy ją przeżywają. ©
Wybrane wydarzenia XII edycji Festiwalu Nowe Epifanie:
KASANDRA
Wojna nigdy się nie kończy. Jest wciąż żywym, być może fundamentalnym elementem europejskiego doświadczenia historii. Przejawem pierwotnej przemocy. Mityczna ofiara z Ifigenii, złożonej w zamian za pomyślne wiatry dla wojsk Agamemnona, ustanawia nowy porządek – zbudowany na zabójstwie młodej kobiety. Jak do tego doszło, że dla zwycięskiej wojny pozwolono na śmierć niewinnego człowieka? Dlaczego żyjemy w świecie, w którym taka wymiana jest w ogóle możliwa? Na plaży, poza czasem i przestrzenią, spotykają się Ifigenia, Parys i Kasandra, gdzie konfrontują się z nieskończonym strumieniem medialnych obrazów wojennych katastrof – obecnych i minionych. Mogą to jednak robić wyłącznie poprzez ekrany, dlatego ich dawny gniew zamienia się wpierw w bezsilność, a potem w lęk. Czy świat bez przemocy jest w ogóle możliwy?
Reżyseria: Zofia Gustowska
▪ 21 lutego
JESZCZE SIĘ NIE STAŁO
W tym spektaklu apokalipsa oznacza odsłonięcie tego, co wcześniej było ukryte. Artystów interesuje apokalipsa w jej najintymniejszym wymiarze – akt ekspresji, który jest odsłonięciem się przed drugim człowiekiem i przed samym sobą. Żyjemy w trudnych czasach, więc musimy na nowo zdefiniować pojęcie bliskości. Twórcy przedstawienia są przekonani, że społeczna bliskość będzie mogła na nowo zaistnieć dopiero, gdy każdy z nas doświadczy osobistej apokalipsy – odsłoni to, co w nim najbardziej intymne, bezbronne, delikatne. Tylko tak nauczymy się rozumieć apokalipsy innych ludzi.
Reżyseria: Monika Popiel
▪ 25 lutego
KONIEC ŚWIATA KLAWIKORDU
Muzyka niemiecka drugiej połowy XVIII wieku to wyraźny przełom, a zarazem początek końca klawikordu. Jak mówią historycy, to okres burzy i naporu, nowych form organizacji życia muzycznego, innowacji w produkcji instrumentów, zmiany sytuacji społecznej i ekonomicznej muzyków. Koniec baroku. A unikając sztywnych podziałów na epoki – wyjątkowo ciekawy moment w dziejach europejskiej kultury. Powstające podówczas dzieła Carla Philippa Emanuela Bacha i jemu współczesnych przez lata określane były jako muzyka nieprzystająca ani do barokowej, ani do klasycystycznej estetyki. Koniec hegemonii jednego języka muzycznego i płynne przechodzenie do innego. Interregnum, którego jednym ze znaków było stopniowe odchodzenie od klawikordu, ulubionego instrumentu C.P.E. Bacha. Dlatego w programie usłyszymy jego muzykę, a także G.P. Telemanna i J.F. Kleinknechta, gdzie pierwsze skrzypce zagra klawikord.
Występują: Maria Erdman (klawikord), Karolina Zych (flet traverso), Justyna Młynarczyk (viola da gamba)
▪ 26 lutego
PIEŚNI CZASÓW OSTATECZNYCH
Początek XVI wieku to czas kryzysu i przemian. Europejska duchowość, zarówno katolicka, jak i protestancka, naznaczona była poczuciem niepewności. Polskie kancjonały zachowały ślad tej epoki, odciśnięty w wyjątkowych utworach jedno- i wielogłosowych, manifestujących apokaliptyczne nastroje ludzi tamtych czasów. To muzyka wykonywana niezwykle rzadko. Tymczasem są to dzieła niezwykłe, zarówno pod względem muzycznym, poetyckim, jak i historycznym. Wyboru staropolskich utworów o końcu świata dokonał zespół Monodia Polska oraz Adam Strug – dobrze znani naszej publiczności śpiewacy tradycyjni. W programie usłyszymy staropolskie pieśni o zarazie i o sądzie ostatecznym.
Występują: Adam Strug i Monodia Polska
▪ 28 lutego
POWRÓT
Bohaterami spektaklu Bukowskiego i Zdunika jest trójka rodzeństwa, powracająca do rodzinnego domu, aby pożegnać zmarłą matkę. Muszą urządzić pogrzeb, wyprawić stypę, uporządkować rzeczy. To dla nich mały koniec świata, intymna apokalipsa. Wraz ze śmiercią matki odchodzą resztki złudzeń o przeszłości, przerwane zostają ostatnie nici z nią łączące. Jeden rozdział się zamyka, kolejny otwiera. Nowy początek to konieczność konfrontacji z pragnieniami, które wcześniej bali się wypowiedzieć, ze skrywanymi sekretami i nieprzepracowanymi traumami. Zgodnie z biblijną tradycją Apokalipsa to także oczyszczenie. Jednak czy dalsze życie jest po nim jeszcze możliwe?
Reżyseria, muzyka: Michał Zdunik Tekst: Beniamin Bukowski, Michał Zdunik
▪ 11 marca
TO TYLKO SEN
Piękna młoda kobieta jest myta, ubierana i szykowana do trumny. Rytuałowi towarzyszą muzyka, kwiaty, rośliny, przyroda, ale też dotyk i wspomnienie. Kto jest Ostatnim Skazańcem? My – ludzkość. Jaki będzie nasz Ostatni Posiłek? Co sobie podarujemy? Kuchnia to podróż, wieczna migracja. W tobołkach wędrowców przewożone są sekrety kulinarne, nasiona, pamięć przodków. Twórcy „To tylko sen” przedstawiają w Arce Pamięci produkty, które w ciągu kolejnych dekad mogą zniknąć – na przykład banany, kawa, czekolada, awokado czy ciecierzyca. Dlatego powinniśmy cieszyć się nimi, póki jeszcze z nami są. A przy okazji zastanowić się, jak chcemy się z nimi (i z Ziemią) pożegnać.
Autorki: Monika Kucia, Lena Piękniewska
▪ 21 marca
Bilety i spektakle dostępne przez platformę eWejściówki w cenach do wyboru i według uznania: od 5 do 15 zł.
Wszystkie wydarzenia, także te bezpłatne, są biletowane.
Więcej na: www.noweepifanie.pl
Organizatorem Festiwalu Nowe Epifanie jest Centrum Myśli Jana Pawła II, Instytucja Kultury m. st. Warszawy.
