Wszystko co wiemy. Wydanie specjalne „Tygodnika Powszechnego”

O wszechświecie, ewolucji człowieka, umyśle i sztucznej inteligencji, o różnicach kulturowych i płciowych, powstaniu cywilizacji, wartościach i moralności o życiu i śmierci piszą m. in. Michał Heller, Jerzy Vetulani, Krzysztof Meissner, Jonathan Haidt, Łukasz Lamża, Karen Wynn, Anna Wierzbicka, Julian Barbour, Bogusław Pawłowski i inni
Wszystko co wiemy - okładka szóstego wydania specjalnego „Tygodnika Powszechnego”. Autorem ilustracji okładkowej jest Mieczysław Wasilewski /
Wszystko co wiemy - okładka szóstego wydania specjalnego „Tygodnika Powszechnego”. Autorem ilustracji okładkowej jest Mieczysław Wasilewski /

WSPÓŁCZESNA NAUKA SZYBKO SIĘ ZMIENIA: wczorajsze odkrycia pojutrze zostaną podważone lub tak szczegółowo uzupełnione, że o wcześniejszych doniesieniach niewielu będzie już pamiętać. Te same zjawiska wyjaśnia się za pomocą wielu konkurencyjnych hipotez lub teorii, konstruowanych w ramach rywalizujących paradygmatów, z których raz te, a raz inne zyskują największe poparcie. A nowe, coraz doskonalsze metody badawcze co rusz zmuszają do rewizji poglądów przyjmowanych dotąd niemal za oczywiste.

Wszystko co wiemy - rozkładówka

By za tym pędzącym korowodem odkryć nadążyć, paradoksalnie, warto czasem zwolnić lub się zatrzymać. Dlatego w szóstym specjalnym wydaniu „Tygodnika Powszechnego”, które oddajemy w Państwa ręce, zebraliśmy artykuły, które nie dotyczą konkretnych, pojedynczych odkryć, ale proponują szersze, przekrojowe spojrzenie, zahaczają o filozoficzne zagadnienia (a te, jak wiadomo, nie starzeją się od ponad dwóch tysięcy lat) lub odwołują się do historii nauki.

Zgromadzone tutaj teksty ukazywały się na łamach działu Nauka (wcześniej: Cywilizacja), w Temacie „Tygodnika”, w dodatkach z serii „Wielkie Pytania”, przygotowywanych w ramach projektów realizowanych przez Centrum Kopernika, i w katalogach Copernicus Festival. Rzecz jasna fragmenty artykułów, które się nieco zdezaktualizowały, przeredagowaliśmy. Przynajmniej w chwili oddania tego wydania do druku wszystkie teksty opierały się na najbardziej aktualnej wiedzy naukowej. Mam nadzieję, że także to uzasadnia tytuł tomu: „Wszystko, co wiemy”.

Wszystko co wiemy - rozkładówka

Teksty te wyszły spod pióra znakomitych autorów – uczonych i popularyzatorów, wśród których wymieńmy kosmologa ks. Michała Hellera, filozofa Bartosza Brożka, biologa Adama Łomnickiego i członka naszej redakcji Łukasza Lamżę – a zostały wzbogacone przemyśleniami wyjątkowych rozmówców, m.in. neurobiologa Jerzego Vetulaniego, antropologa Bogusława Pawłowskiego, fizyka Krzysztofa Meissnera czy psychologa Jonathana Haidta.

Piszemy o wszechświecie – skąd się wziął i jaki jest (czy istnieje odwiecznie, w nieskończonym ciągu cykli? Jeśli tak, to nic dziwnego, że się… nudzi – jak zauważa Łukasz Lamża). O człowieku – naszej ewolucyjnej historii i narosłych z jej powodu różnicach międzypłciowych i międzykulturowych, oraz o tym, dlaczego mimo tych różnic (często) potrafimy się dogadać. O umyśle – tym najbardziej wyróżniającym się (geniuszy czy sawantów) i tym zwyczajnym, naznaczonym nieporadnym majsterkowaniem doboru naturalnego. O tym, jak cywilizacja zmienia nas, nasze umysły i naszą planetę. O przełomowych ideach w historii nauki i o świecie wartości moralnych, który nauka coraz zachłanniej stara się zrozumieć i wyjaśnić. Przybliżamy też sylwetki współczesnych przewodników na drogach naukowego poznania – kilkoro wyjątkowych gości Copernicus Festival.

Zawstydzająco mało piszemy o zwierzętach (różnych od człowieka). Po prostu uznaliśmy, że zasługują na osobne wydanie specjalne.

Łukasz Kwiatek, redaktor wydania specjalnego „Wszystko, co wiemy”

Wszystko co wiemy - rozkładówka

Spis treści:

PRZYPADEK

  • Michał Heller Ewolucja i przypadek
  • Łukasz Lamża: O tym, co możliwe, konieczne i rzeczywiste

CZŁOWIEK

  • Bartosz Brożek Klasa Bradmana
  • Joanna Bagniewska: Płeć ma kapitalne znaczenie
  • Michał Kuźmiński: Przez żołądek do człowieka
  • Kasper Kalinowski: Zarazki i wartości
  • Łukasz Lamża: Stu Polaków, którzy umrą
  • Co praczłowiek miał na myśli – rozmowa z prof. Bogusławem Pawłowskim
Wszystko co wiemy - rozkładówka

WSZECHŚWIAT

  • Tomasz Płazak: Sto lat kosmologii
  • Łukasz Lamża: Na początku była biała kartka
  • Sebastian J. Szybka: Ciemne Wieki
  • Michał Eckstein: Jak uwierzyłem w cykliczny wszechświat
  • Anna Łosiak: Budowa życiodajnej planety – poradnik
  • Nie-boska cząstka – rozmowa z prof. Krzysztofem Meissnerem

UMYSŁ

  • Magdalena Śmieja Mądrzy inaczej
  • Mateusz Hohol, Kinga Wołoszyn-Hohol: Umysł ucieleśniony. Czyli jaki?
  • Justyna Hobot, Michał Wierzchoń: Rebelia zmysłów
  • Aleksandra Głos Żart rozbrojony
  • Łukasz Kwiatek: Fałszywe wspomnienia
  • Mirosław Szreder: Rachunki rozsądku
  • Samotność liczb pierwszych – rozmowa z Danielem Tammetem

CYWILIZACJA

  • Jakub Mejer Pierwsi rolnicy
  • Michał Kuźmiński: Arka dla ziaren
  • Łukasz Lamża Zaczęło się
  • Adam Robiński: Niebo bezgwiezdne nade mną
  • Internet to stan ciągłego pijaństwa – rozmowa z Ethanem Zuckermanem

NA RAMIONACH GIGANTÓW

  • Michał Heller Zasady sir Izaaka
  • Łukasz Lamża: Alchemia jako ćwiczenie duchowe
  • Tomasz Miller: Nauka wyprowadzona w pole
  • Anna Bartosik: Życie pod mikroskopem
  • Magdalena Richter: Rewolucja w medycynie
  • Adam Łomnicki: Przygody biologii ewolucyjnej z dziedzicznością
Wszystko co wiemy - rozkładówka

MORALNOŚĆ

  • Bartłomiej Kucharzyk: Dwa tory
  • Michał Heller: Mózg i wartości
  • Łukasz Kwiatek: Co nas obrzydza
  • Jacek Prusak: Nikt nie rodzi się Robin Hoodem
  • Smak dobra i zła – rozmowa z Jonathanem Haidtem

PRZEWODNICY

  • Julian Barbour: Fizyk, który ma dość czasu
  • Karen Wynn: Jacy przychodzimy na świat
  • Anna Wierzbicka: Dlaczego potrafi my się porozumiewać
  • John Barrow: Dlaczego powstał człowiek
  • Jerzy Vetulani: Co mózg mówi o człowieku
Wszystko co wiemy - rozkładówka

INFOGRAFIKI

  • Coraz bardziej ożywiona kropelka
  • Wielkie pytania
  • Małe wielkie pytania
  • Jaki jest twój -izm? Psychotest
  • Rodzice założyciele

BŁĘDY POZNAWCZE

  • Dlaczego reklamy na nas działają?
  • Skąd niechęć do innych?
  • Mądry Polak po szkodzie
  • Dlaczego boimy się latać?
  • Dlaczego pamięć jest wytwórcza?
  • Szklanka w połowie pusta

MIĘDZY CIAŁEM A UMYSŁEM

  • Homunculus
  • Fantomowe kończyny
  • Zespół Cotarda
  • Życie bez ciała
  • Eksterioryzacja
  • Histeria
Wszystko co wiemy - rozkładówka

TYGODNIK POWSZECHNY
WYDANIE SPECJALNE NR 1 (6) - w sprzedaży od środy 25 kwietnia w kioskach i salonikach prasowych
E-WYDANIE - Kup w sklepie Woblink →
ISSN 2392-3628

REDAKCJA Łukasz Kwiatek
PROJEKT GRAFICZNY Marek Zalejski
FOTOEDYCJA Grażyna Makara, Edward Augustyn, współpraca Marek Zalejski
TP TYPOGRAFIA Marta Bogucka, Andrzej Leśniak, Artur Strzelecki
KOREKTA Grzegorz Bogdał, Sylwia Frołow, Maciej Szklarczyk
OPIEKA WYDAWNICZA Maja Kuczmińska, Anna Pietrzykowska, Mateusz Gawron

 

 

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
79,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]