Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Urodzoną w 1876 roku Komornicką przypisuje się do nurtu preekspresjonistycznego, wzbierającego w drugiej fazie Młodej Polski. Barbara Olech, edytorka wyboru wierszy Grossek-Koryckiej (1868-1926), także i ją łączy z tym nurtem. Zapomniana dziś zupełnie poetka, metrykalnie starsza, debiutowała bowiem stosunkowo późno, w roku 1900, a trzy lata później wydała pierwszy zbiór wierszy. W roku 1913 ukazały się aż trzy jej książki: tom poetycki "Orzeł oślepły", przypomniany teraz w całości, oraz dwa zbiory esejów, "Dialogi. Italiana" oraz "Medytacje". Później przyszły kolejne zbiory: "Niedziela palem" (1919) i pośmiertnie wydane "Pamiętnik liryczny" (1928) i "Wieszczka". Była też autorką powieści "Serce".
Jak pisze edytorka, "zarówno eseistyka, jak i powstające w tym czasie utwory poetyckie świadczą o intuicyjnym oglądzie świata, o żywej lekturze pism Bergsona i twórczym przeniesieniu jego idei na grunt polski", a refleksje z zakresu estetyki i etyki, odnoszące się do debat filozoficznych toczonych ówcześnie w Europie, stanowią klucz do zrozumienia fenomenu twórczego. "W polemicznym dyskursie zmierzy się autorka z poglądami tych filozofów, którzy ukształtowali duchowe oblicze epoki" - przede wszystkim Nietzschego, także m. in. Jamesa, Steinera, Renana czy Darwina.
Trudno powiedzieć, by wiersze Grossek-Koryckiej dały się dziś ocalić jako byty samodzielne, które czytać można z satysfakcją niezależnie od znajomości kontekstu epoki - jak to bywa w przypadku Ostrowskiej czy Wolskiej. Stanowią jednak zjawisko oryginalne zarówno jako dokument przełamywania młodopolskich kodów poetyckich, jak i jako świadectwo samowiedzy autorki, jej konsekwencji w budowaniu wizji świata i sztuki, akcentowania roli, jaką w kulturze ma do spełnienia pierwiastek kobiecy.
Osobną sprawą jest biografia poetki: ze szkicu Barbary Olech "Wieszczka wydm niebieskich..." wyłania się postać zdecydowanie nietuzinkowa nie tylko ze względu na nieprzeciętne obeznanie we współczesnych prądach myślowych. Wspomnijmy więc na koniec, że podczas I wojny Grossek-Korycka chcąc zainteresować losem Polski wybitne osobistości świata, skierowała napisany po francusku memoriał na ręce papieża Benedykta XV i prezydenta USA Woodrowa Wilsona, i, co więcej, w wystąpieniach Wilsona odnajdywano ślady sądów przez nią sformułowanych... (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006, s. 428. Wstęp, wybór i opracowanie tekstu Barbara Olech. Biblioteka Poezji Młodej Polski pod redakcją Marii Podrazy-Kwiatkowskiej; współzałożycielem Biblioteki był zmarły przed 20 laty Jerzy Kwiatkowski.)
Lektor
