Lilie na polu

Chodzi więc o zawierzenie Bogu. Mój los – także mój los ostateczny – jest w Jego ręku. Dziś jednak chciałbym zwrócić uwagę na inny – poboczny, ale jednak ważny – aspekt kazania Jezusa.

Przypatrzcie się liliom na polu, jak rosną: nie pracują, ani przędą. A powiadam wam: nawet Salomon w całym swoim przepychu nie był tak ubrany jak jedna z nich.

Przede wszystkim uderza wielka wrażliwość Jezusa. Z Jego słów przebija urzeczenie pięknem polnej lilii. I to zestawienie: prostota lilii i przepych Salomona. Cały ten królewski przepych nic nie znaczy wobec dyskretnego piękna zwyczajnego kwiatu.

Piękno. Co to jest piękno? Grecki filozof Arystoteles napisał, że „piękne jest to, co się oczom podoba”. Nie tylko oczom: rapsodia Beethovena jest piękna, jeżeli się podoba uszom. Ale nie chodzi ani tylko o oczy, ani tylko o uszy, bo na przykład piękno wiersza lub innego utworu literackiego oceniamy umysłem, odczuciem, w pewnym sensie całym sobą.

Piękno łączy się z kontemplacją czegoś, co jest poza nami, ale co wywołuje w nas oddźwięk, swojego rodzaju rezonans. Kontemplacja to nie tylko „patrzenie umysłem”; to jest jakby przyciąganie przez coś, co jest piękne, chęć utożsamienia się z tym.

Spójrzmy jeszcze raz na polną lilię. Ziele, które dziś jest, a jutro zwiędnie i zamieni się w glebę, z której wyrosną inne rośliny. Mimo tej przemijalności lilia jest piękna – pięknem, które w jakimś sensie nie przemija.

Są różne rodzaje piękna:

• piękno, które najbardziej przemawia do nas przez zmysły,

• piękno, które kontemplujemy umysłem,

• i jest jeszcze jeden rodzaj piękna, które jest bardziej subtelne niż inne rodzaje piękna, ale nie mniej rzeczywiste, a może nawet jeszcze bardziej urzekające – piękno moralne.

Piękno moralne urzeczywistnia się w prawości charakteru, w harmonijnym skomponowaniu osobowości, w przejrzystych intencjach i czynach dopasowanych do tych intencji, ale i w zmaganiu się z własnymi wadami i ograniczeniami. Żeby dostrzec to piękno i dać się nim oczarować, trzeba samemu wypracować w sobie przynajmniej zalążki moralnego piękna. Patrzenie przez brudne okulary zniekształca nawet najpiękniejsze dzieło sztuki. Kontemplacja piękna jest w jakimś stopniu uczestniczeniem w nim.

Cyprian Kamil Norwid napisał, że pięknem jest dążenie do Ideału. Chyba uchwycił ważną cechę piękna.

W tle każdego piękna znajduje się Ideał – coś, co jest piękne w maksymalnym stopniu. A my, realizując piękno moralne, przybliżamy się do tego Maksimum.

Platońska triada: Dobro, Prawda i Piękno. Te trzy idee to w gruncie rzeczy trzy oblicza tego samego, tego, co w języku religijnym nosi imię Boga.

Ile w życiu codziennym poświęcamy wysiłków, czasu i pieniędzy, żeby ładnie i elegancko wyglądać. Dbamy o zewnętrzne piękno. To dobrze, tak powinno być. Zewnętrzna estetyka w znacznym stopniu decyduje o jakości życia. Ale przedmiotem naszej troski powinna być także estetyka wewnętrzna – nasze moralne piękno.

To ono ostatecznie decyduje o wartości człowieka. Przypatrzmy się liliom na polu. Nawet Salomon w całym swoim wschodnim przepychu nie był „jako jedna z nich”. To przecież ziele, które dziś jest, a jutro go nie ma.

Czego powinienem się nauczyć od polnej lilii?

Polna lilia, zwykłe ziele...

„O ileż bardziej Bóg troszczy się o was,

małej wiary...”