Kronika religijna

• O suwerenności Iraku, pladze terroryzmu i chrześcijańskich korzeniach Europy mówił Jan Paweł II w przemówieniu do korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej (12 stycznia). Papież podkreślił, że głównym czynnikiem destabilizacji na Bliskim Wschodzie pozostaje konflikt izraelsko-palestyński. Przypomniał, że “chwytanie za broń, uciekanie się z jednej strony do terroryzmu, a z drugiej do represji, poniżanie przeciwnika, propaganda nienawiści prowadzą donikąd. Jedynie poszanowanie uprawnionych aspiracji jednych i drugich, powrót do stołu rokowań i konkretne zaangażowanie wspólnoty międzynarodowej mogą doprowadzić do początku rozwiązania tego konfliktu". Mówiąc o Iraku, Papież zaznaczył, że obecnie “najważniejsze jest, by wspólnota międzynarodowa pomogła Irakijczykom, uwolnionym od uciskającego ich reżimu, aby stali się zdolni do przejęcia w swe ręce rządów w swym kraju". Jako jedno z głównych zagrożeń pokoju Jan Paweł II wymienił terroryzm, “który siejąc strach, nienawiść i fanatyzm, kompromituje wszystkie sprawy, którym ponoć chce służyć". Papież uznał za bardziej niż kiedykolwiek pilne stworzenie układu zbiorowego bezpieczeństwa pod egidą ONZ. Wspomniał także o wystawianiu na szwank w niektórych krajach Europy “poszanowania wolności religijnej". Przypomniał, że słuszna zasada świeckości (rozróżnienie między wspólnotą polityczną i religiami) nie oznacza ignorowania religii. “Świeckość nie jest laicyzmem!" - mówił Papież, wzywając do dialogu między państwem i Kościołami. Nawiązał również do trudności, jakie napotkało uwzględnienie w przyszłym Traktacie Konstytucyjnym UE odwołania do chrześcijańskich korzeni Europy. Skrytykował tych, którzy “odczytali historię przez pryzmat redukcyjnych ideologii, zapominając o tym, co chrześcijaństwo wniosło do kultury i instytucji kontynentu: godność osoby ludzkiej, wolność, zmysł powszechności, szkołę i uniwersytet, dzieła solidarności".
• Jan Paweł II przyjął w Watykanie dwóch naczelnych rabinów Izraela: aszkenazyjskiego - Jonę Metzgera i sefardyjskiego - Shlomo Amara (16 stycznia). Rabini zaprosili Papieża do złożenia wizyty w rzymskiej synagodze z okazji 100-lecia jej istnienia (23 maja). Wyrazili także wdzięczność za papieskie apele przeciwko antysemityzmowi i terroryzmowi, prosząc jednocześnie o ich “powtarzanie". Poprosili również o osobistą interwencję Jana Pawła II w kwestii uwolnienia izraelskich żołnierzy, którzy przetrzymywani są przez Hezbollah w Libanie.
• Papież zaapelował o udział w Tygodniu Modlitw o Jedność Chrześcijan. “W świecie spragnionym pokoju jest sprawą naglącą, by wspólnoty chrześcijan zgodnie głosiły Ewangelię, by dawały świadectwo Bożej miłości, która je jednoczy, by niosły radość, nadzieję i pokój, stając się zaczynem nowej ludzkości" - powiedział Jan Paweł II przed niedzielną modlitwą “Anioł Pański". Po modlitwie Papież zwrócił się do “wszystkich ludzi Wschodu, a zwłaszcza Chińczyków, Wietnamczyków i Koreańczyków", obchodzących chiński Nowy Rok, życząc im pokoju i dostatku.

Kościół w świecie...

• Kontrowersje wokół planów władz Francji - i podobnej sugestii prezydenta Niemiec - wprowadzenia zakazu noszenia “ostentacyjnych" symboli religijnych w szkołach publicznych przeniosły się do Belgii. Dwóch senatorów zapowiedziało, że złoży propozycję odpowiedniej ustawy, co natychmiast skrytykowały środowiska katolickie i islamskie. Rzecznik belgijskiego Episkopatu powiedział, że taki zakaz nie zyska poparcia zwykłych obywateli, którzy “nie mają żadnych problemów z krzyżami czy innymi symbolami w szkołach, sądach i gdzie indziej. Belgia staje się społeczeństwem wielokulturowym i wieloreligijnym. Nie chcemy być krajem, gdzie nie można prezentować się jako chrześcijanie, muzułmanie czy Żydzi".
• Abp Michel Sabbah, łaciński patriarcha Jerozolimy, i Mosze Kacaw, prezydent Izraela, starli się podczas spotkania z delegacjami biskupów z Europy i Ameryki Północnej. Hierarchowie przebywali w Izraelu z okazji IV Międzynarodowej Konferencji “Kościół powszechny solidarny z Kościołem w Ziemi Świętej". Jak poinformował żydowski dziennik “Ha’aretz", Kacaw podkreślił, że Izrael nie zrobi postępów na drodze do pokoju, dopóki nie zostanie powstrzymany palestyński terroryzm. Tymczasem abp Sabbah, Palestyńczyk, stwierdził, że to izraelska okupacja jest przyczyną terroryzmu, który nie zakończy się, dopóki okupanci nie opuszczą terytoriów palestyńskich. W odpowiedzi prezydent oskarżył hierarchę o legitymizację terroru: “Arcybiskup jako duchowy zwierzchnik winien potępić każdą formę terroryzmu. Bóg nie przebacza terroryzmu". W odpowiedzi abp Sabbah powiedział, że potępia każdy akt przemocy, niemniej nie może zamykać oczu na istotę konfliktu izraelsko-palestyńskiego.
• Kard. Jean-Claude Turcotte, arcybiskup Montrealu, wprowadził w diecezji obowiązkowy test na obecność HIV w organizmie kandydatów do kapłaństwa. Wyjaśnił, że ustalenie “medycznej historii kandydata" oraz jego “obecna i przeszła transparentność" współdecydują o przyjęciu do seminarium. Rzecznik archidiecezji podkreślił, że pozytywny rezultat testu nie musi oznaczać odrzucenia kandydatury. Z kolei rektor seminarium powiedział: “Jeśli wirus znalazł się na skutek czynów homoseksualnych, to trzeba będzie sprawdzić, czy kandydat rzeczywiście ma powołanie", ale też dodał, że skłonności homoseksualne nie wykluczają kapłaństwa. Test na obecność HIV obowiązuje już w diecezjach Edmonton i Vancouver.
• Kard. Godfried Danneels dopuścił użycie prezerwatyw w przypadku współżycia z partnerem zarażonym HIV. W holenderskiej telewizji prymas Belgii stwierdził: “W sytuacji, gdy ktoś jest zakażony wirusem HIV, a jego partner powie mu: »Może byśmy się pokochali«, wtedy powiedziałbym: »Nie róbcie tego«. Niemniej jednak jeśli zdecyduje się na współżycie, powinien użyć prezerwatywy. W przeciwnym razie popełni grzech przeciwko piątemu przykazaniu Bożemu »Nie zabijaj«". Hierarcha wyjaśnił, że “to kwestia zabezpieczenia się przed chorobą czy nawet śmiercią. Z moralnego punktu widzenia posłużenie się prezerwatywą w takiej sytuacji nie może być oceniane tak samo jak użycie prezerwatywy jako metody regulacji poczęć". Wypowiedź kardynała szybko obiegła świat, wywołując skrajne reakcje. Niektórzy moraliści stwierdzili, że stanowisko purpurata nie sprzeciwia się nauczaniu Kościoła, jeśli weźmie się pod uwagę znane w teologii moralnej zasady podwójnego skutku i mniejszego zła.

... i w Polsce

• “Kościół w Polsce ma wielu biskupów świętszych, pokorniejszych, mądrzejszych ode mnie, a przy tym rezydujących bliżej centrali, co ułatwia tego rodzaju posługę" - tak abp Józef Michalik odpowiedział na pytanie “Rzeczpospolitej" (14 stycznia), co byłoby jego priorytetem, gdyby biskupi wybrali go w marcu na przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Metropolita przemyski skrytykował tych katolików, którzy “swoją wiarę, stosunek do Boga pragną pogodzić z modą na liberalizm. Nie są zdeterminowani w walce o miejsce Boga w ich życiu i w życiu społecznym, lecz ulegają trendom, które wieją z pism rzekomo katolickich". Pytany o Radio Maryja, wiceprzewodniczący KEP stwierdził, że stacja “ma swoje zasługi i swoje miejsce w Kościele w Polsce, podobnie jak ma je np. »Tygodnik Powszechny« i »Niedziela«. W przypadku radia zakonnego słuszną jest rzeczą troska o pełną jedność z Kościołem, dlatego zintensyfikowano ostatnio dialog w sprawie tej rozgłośni".
• Prokurator postawił zarzuty biznesmenom z trzech kolejnych firm zamieszanych w aferę “Stella Maris" - poinformowała “Gazeta Wyborcza" (15 stycznia). Prezesi akceptowali faktury za niewykonane usługi wystawione przez wydawnictwo archidiecezji gdańskiej. Według śledczych “Stella Maris" było pralnią brudnych pieniędzy dla firm z całej Polski; zarzuty postawiono już 18 biznesmenom i jednemu księdzu.
• Parafia w Dalikowie, której majątek ma być zlicytowany, złożyła wniosek o wznowienie postępowania sądowego. “Procedura nie zmierza do uchylenia się od odpowiedzialności, ale tylko do zmiany oceny zakresu szkody, a w konsekwencji odpowiedzialności finansowej parafii" - wyjaśnił prawnik. Przypomnijmy: w 1997 r. podczas wichury na 14-letnią Agnieszkę spadł konar drzewa rosnącego na parafialnym cmentarzu (proboszcz nie otrzymał pozwolenia na wycięcie drzewa). Dziewczyna doznała urazu kręgosłupa. Jej matka złożyła w lipcu 1998 r. pozew przeciwko parafii. Parafia musi zapłacić ok. 353 tys. złotych (odszkodowanie plus odsetki i zaległe renty). 14 stycznia do Dalikowa przyjechał komornik, aby oszacować wartość parafialnych nieruchomości.
• Prof. Leon Kieres otrzymał medal Lumen Mundi (17 stycznia). Wyróżnienie abp Józef Życiński przyznaje tym, którzy zasłużyli się świadectwem prawdy oraz pracą na rzecz życia społecznego i kulturalnego. Wręczenie medalu rozpoczęło sesję z okazji Dnia Judaizmu w Lublinie. “Sprawa Jedwabnego pokazuje, jaką treścią można wypełnić słowo pamięć" - powiedział w swoim wystąpieniu prezes IPN. Dodał, że gotów jest bronić tezy, iż Instytut - ujawniając takie zbrodnie - służy utrwalaniu godności Polski.