Kamienie milowe

 / GRAFIKA: MARTA PŁONKA
/ GRAFIKA: MARTA PŁONKA

9 PAŹDZIERNIKA 1921

Tadeusz Różewicz urodził się w Radomsku jako czwarte z pięciorga dzieci Władysława Różewicza i Stefanii Marii z Gelbardów. W Radomsku zdał małą maturę, tam również jeszcze przed wojną debiutował na łamach prasy młodzieżowej.

1943–44

Walczył w oddziałach leśnych Armii Krajowej (pod pseudonimem „Satyr”).

1944

Wydał swój właściwy debiut literacki, „Echa leśne”, wspólnie z bratem Januszem, który później zginął z rąk Niemców.

1945–48

Mieszkał w Krakowie, gdzie studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Związał się wtedy z neoawangardową II Grupą Krakowską, do której należeli m.in. Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Andrzej Wróblewski i Andrzej Wajda.

1949–68

Mieszkał w Gliwicach, gdzie pracował jako kierownik literacki powołanego przezeń wspólnie z Wojciechem Pszoniakiem Studenckiego Teatru Poezji „STEP”. W tym okresie Różewicz napisał m.in. „Kartotekę”, która znajduje się w repertuarach teatrów na całym świecie.

1956–58

Podróżował m.in. do Mongolii, Francji i Chin, dzięki czemu zyskał przydomek „poety wędrownego”.

1968

Przeprowadził się do Wrocławia, gdzie staraniem redakcji miesięcznika „Odra” i Związku Literatów Polskich otrzymał przydział na mieszkanie przy ul. Glinianej 53. Później przeniósł się do kamienicy przy ul. Januszowickiej 13, a ostatecznie do domu przy ul. Promień 16.

1975

Premiera „Białego małżeństwa” rozpoczęła wielką serię legendarnych przedstawień Teatru Współczesnego we Wrocławiu. Współpraca pisarza z Kazimierzem Braunem, który wyreżyserował łącznie 19 sztuk do tekstów Różewicza, zapoczątkowała Drugą Reformę Teatru.

1976

W pamiętnej homilii na Skałce prymas Stefan Wyszyński nazwał spektakl Jerzego Grotowskiego „Apocalypsis cum figuris” oraz „Białe małżeństwo” Tadeusza Różewicza „obrzydliwością i świństwem”.

1991

Nadano Różewiczowi doktorat honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego.

1994

Uhonorowano go niemiecką Główną Nagrodą Kulturalną Śląska.

1996

Został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury narodowej.

1997

Przyznano mu Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego.

2000

Uzyskał order „Ecce Homo”, polskie odznaczenie kościelne, za „odkrywanie mrocznej strony świata, pełnego chaosu i podziałów”.

2000

Zdobył Nagrodę Literacką „Nike” za książkę „Matka odchodzi”.

2008

Wręczono mu w Strasburgu Europejską Nagrodę Literacką za tomik „Nauka chodzenia / Gehen lernen”.

2008

Otrzymał Wrocławską Nagrodę Poetycką „Silesius” za całokształt twórczości (pierwszy laureat), przyznawaną podczas festiwalu Port Literacki Wrocław. (Fundatorem nagrody jest miasto, a jej nazwa pochodzi od śląskiego poety barokowego Angelusa Silesiusa).

2009

Został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

2011

Wyróżniono go tytułem „Kreator Kultury”, nagrodą specjalną tygodnika „Polityka”. Uzasadnienie jury: „Za wierność poezji i sobie. Za świadectwo dane kilku kolejnym epokom oraz pytania, które włączyły polską literaturę i teatr w europejską debatę o najważniejszych doświadczeniach współczesnego człowieka”.

2011

Otrzymał Dolnośląską Nagrodę Kulturalną „Silesia” Sejmiku Województwa Dolnośląskiego dla twórcy, którego dzieła w sposób szczególny wnoszą wkład w rozwój kultury Dolnego Śląska, promują region w Polsce i poza granicami kraju.

24 kwietnia 2014

Poeta zmarł we Wrocławiu. Został pochowany na cmentarzu przy kościele ewangelickim Naszego Zbawiciela w Karpaczu Górnym.

Pożegnanie odbyło się w kaplicy cmentarnej na wrocławskim Kiełczowie, Mszę św. żałobną odprawił i homilię wygłosił opolski abp senior Alfons Nossol.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru Nr 17/2021