Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
ANDREA TORNIELLI: W lutym w referacie wygłoszonym do kardynałów w związku z Synodem Jego Eminencja sformułował propozycję udzielania komunii osobom rozwiedzionym w ponownych związkach. Na czym ona polegała?
KARD. WALTER KASPER: Nie zaproponowałem definitywnego rozwiązania, ale – po uzgodnieniu z papieżem – postawiłem pytania i przedstawiłem uwagi prowadzące do możliwych odpowiedzi. Oto główny punkt rozumowania: sakrament małżeństwa jest łaską Bożą, która czyni z małżonków znak Jego łaski i ostatecznej miłości. Ale także chrześcijanin może ponieść klęskę, niestety w dzisiejszych czasach wiele chrześcijańskich małżeństw się rozpada. Bóg w swej wierności nie pozwala nikomu upaść, a w swym miłosierdziu daje każdemu, kto chce się nawrócić, nową szansę. A zatem Kościół, który jest sakramentem, czyli znakiem i narzędziem Bożego miłosierdzia, musi być blisko, pomagać, doradzać, zachęcać. Chrześcijanin w takiej sytuacji ma szczególną potrzebę łaski płynącej z sakramentów. Nie można udzielić drugiego ślubu, ale – jak mówili Ojcowie Kościoła – gdy statek tonie, dać tratwę ratunkową. Nie drugie małżeństwo sakramentalne, ale środki sakramentalne konieczne w położeniu danego człowieka. Chodzi o rozwiązanie nie dla wszystkich przypadków, są one bowiem wielce zróżnicowane, ale dla tych, którzy uczynili wszystko, co jest możliwe w ich sytuacji.
Podaje Eminencja w wątpliwość nierozerwalność chrześcijańskiego małżeństwa?
Doktryna o nierozerwalności małżeństwa sakramentalnego bazuje na nauczaniu Jezusa i nie w mocy Kościoła jest ją zmienić. To jest poza dyskusją. Następny związek sakramentalny za życia pierwszego partnera nie jest możliwy. Ale trzeba odróżnić doktrynę od dyscypliny, czyli duszpasterskich rozwiązań złożonych sytuacji. Co więcej, doktryna Kościoła nie jest systemem zamkniętym. II Sobór Watykański naucza nas o rozwoju w sensie możliwości jej pogłębiania. Zastanawiam się, czy w tym przypadku możliwe jest pogłębienie podobne do tego, które zaszło w dziedzinie eklezjologii: choć to Kościół katolicki jest prawdziwym Kościołem Chrystusowym, istnieją pewne pierwiastki eklezjalne poza ramami jego instytucji. Czy w niektórych przypadkach nie można by uznać pewnych pierwiastków małżeństwa sakramentalnego także w związku cywilnym? Na przykład definitywne zobowiązanie, miłość, wzajemna troska, życie chrześcijańskie, publiczny charakter zobowiązania, jakiego nie ma w związkach partnerskich?
Jak Eminencja przyjął wydanie książki z tekstami pięciu kardynałów, m.in. prefekta Kongregacji Nauki Wiary kard. Gerharda Ludwiga Müllera?
Byłem zaskoczony. Dopiero dziś dowiedziałem się od dziennikarzy. Oni dostali tekst, ja nie. Nigdy mi się nic takiego nie zdarzyło w trakcie całej mojej akademickiej kariery.
Czy w najnowszych dziejach Kościoła miał miejsce przypadek, że grupa kardynałów wystąpiła w sposób równie zorganizowany i publiczny przed rozpoczęciem Synodu?
Podczas II Soboru i w okresie posoborowym niektórzy kardynałowie – w tym również ówczesny prefekt Świętego Oficjum – wyrażali opór wobec papieża Pawła VI. Ale, o ile mam dobre rozeznanie, nie w sposób zorganizowany i publiczny. Jeśli kardynałowie, czyli najbliżsi współpracownicy papieża, zabrali głos w ten sposób, to mamy sytuację bez precedensu, przynajmniej w najnowszych dziejach Kościoła.
Czego się Eminencja spodziewa w najbliższych tygodniach podczas obrad Synodu?
Mam nadzieję, że będziemy mogli odbyć szczerą, spokojną wymianę doświadczeń duszpasterskich i argumentów, gotowi się nawzajem słuchać. Że nie będzie z góry przygotowanych odpowiedzi, lecz wyjaśnienia status quaestionis. Potem będzie cały rok na dyskusje na poziomie lokalnym, zanim w 2015 r. zapadną decyzje.
Czy zdaniem Eminencji papież Franciszek mówi za dużo o miłosierdziu?
Jak można mówić za dużo na temat zajmujący kluczowe miejsce w Starym i Nowym Testamencie? Miłosierdzie nie stoi w sprzeczności z doktryną, samo bowiem jest prawdą objawioną; nie znosi Bożych przykazań, jest jednak kluczem hermeneutycznym do ich interpretacji. Już papież Jan XXIII podczas otwarcia Soboru mówił: „Kościół musi dziś stosować lek miłosierdzia, zamiast sięgać po broń, jaką jest rygor”. Miłosierdzie jest zatem centralnym tematem epoki soborowej i posoborowej Kościoła katolickiego.
Przełożył PAWEŁ BRAVO
Powyższą rozmowę zamieścił portal Vatican Insider 18 września, po ukazaniu się książki „Trwać w prawdzie Chrystusa: małżeństwo i komunia w Kościele katolickim”, autorstwa pięciu kardynałów polemizujących z sugestią dopuszczenia do komunii osób żyjących w powtórnych związkach po rozwodzie.
Tytuł od redakcji „TP”.
