Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Odpowiedź jest twierdząca. Wprowadzone z inicjatywy samorządu zawodowego w 2008 r. notarialne poświadczenie dziedziczenia okazało się przysłowiowym „strzałem w dziesiątkę”, odciążając sądy i przyśpieszając załatwianie spraw spadkowych. Wymagało to stworzenia i sfinansowania przez notariuszy Rejestru Aktów Poświadczenia Dziedziczenia. Zbudowano go bez pomocy państwa w oparciu o najnowocześniejszą platformę technologiczną. Rejestr działa doskonale; warto więc spełnić postulaty notariatu, aby podobną rejestracją objąć również sądowe postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Zapewniłoby to większe bezpieczeństwo obrotu prawnego i jeszcze bardziej odciążyło sądy.
Notarialny Rejestr Testamentów (NORT), także stworzony przez notariat, rozwija się w szybkim tempie. Zapewnia on całkowite bezpieczeństwo testamentom złożonym do depozytu notarialnego, dając gwarancję pełnej realizacji woli spadkodawcy. NORT ma charakter dobrowolny; kolejnym etapem powinno być uczynienie rejestru publicznym i wprowadzenie obowiązku rejestracji testamentów. Jesienią 2012 r. NORT zostanie połączony z ogólnoeuropejską siecią rejestrów testamentów stowarzyszenia ARERT, co umożliwi zainteresowanym poszukiwanie testamentów w całej Europie.
W przyszłości notariat będzie mógł podjąć się realizacji kolejnej inicjatywy: rejestracji spółek przez notariuszy bezpośrednio w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dla przedsiębiorców byłaby to ogromna oszczędność czasu, a dla kontrahentów takich spółek, dzięki utrzymaniu formy aktu notarialnego – gwarancja pewności obrotu.
Notarialna platforma rejestrów może z powodzeniem udźwignąć ciężar obsługi innych rejestrów, szczególnie rejestru pełnomocnictw w obrocie nieruchomościami oraz umów majątkowych małżeńskich. Jednoznaczne ustalenie określonego stanu prawnego czy faktycznego, gwarantowane przez tego typu rejestry, miałoby duże znaczenie dla zapewnienia bezpiecznego państwa i bezpieczeństwa majątków obywateli. Rozszerzyłoby to tzw. jurysdykcję prewencyjną, sprawowaną przez notariat jako organ ochrony prawnej, a także – poprzez eliminowanie możliwości nadużyć i łamania prawa – doprowadziłoby do odciążenia pracy sądów.
Istnieje dość powszechna zgoda co do potrzeby odciążenia sądów od spraw, które nie są wprost wymiarem sprawiedliwości, lecz działaniem określanym jako ochrona prawna. Należy więc rozważyć wprowadzenie możliwości dokonywania przez notariuszy wpisów w księgach wieczystych, obecnie już skomputeryzowanych. Wszyscy notariusze w Polsce posiadają bezpieczne podpisy elektroniczne, weryfikowane przy pomocy certyfikatu. Rola sądu ograniczałaby się do rozstrzygania ewentualnych sporów. Taki system zmniejszyłby zbędne zaangażowanie wymiaru sprawiedliwości w obrocie nieruchomościami.
