Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Jak czytamy: „Tam Pan ustanowił prawa i rozporządzenia i tam go doświadczał” (15, 26). Wiemy też, że nakazał, by wiernie słuchali głosu Pana i wykonywali „to, co jest słuszne w Jego oczach”.
Pozostajemy z poczuciem niedopowiedzenia i tajemnicy. Człowiek jawi się tutaj, podobnie jak w chwili objawienia na górze Synaj, jako ktoś, kto nie tylko otrzymuje najbardziej subtelny i złożony przekaz. On jest osobą, przez którą ukazuje się Objawienie. W nim i przez niego przemawia, jak pisał francuski filozof Emmanuel Levinas, transcendencja. Samo słuchanie, samo otwarcie na głos było kolejnym etapem prowadzącym i przygotowującym do objawienia Tory. Bóg ustanowił tam prawa. Jakież to? Czy jesteśmy w stanie tego się domyśleć?
Jedni powiadają, że ludowi zostało ukazanych i przypomnianych siedem praw noahickich, a więc tych dotyczących świętości życia ludzkiego, szanowania rodziców i przestrzegania dnia odpoczynku. Są to, jak wiemy, prawa wspólne wszystkim ludziom na całej ziemi. Dotyczą więc też Żydów. Dopiero prawa ogłoszone na górze Synaj, dane niewiele dni później, w tym dziesięcioro przykazań, odnoszą się wyłącznie do Żydów i określają ich wybranie. Majmonides ma nieco inne zdanie, a ja przyznam, że uwielbiam i cieszę się bogactwem idei, a więc odmiennymi czy wręcz sprzecznymi opiniami przynależnymi do jednej tradycji. Różnicy zdań wszak nie da się usunąć, można jedynie zagłuszyć władzą autorytetu albo, co równie złe, zagłaskać.
Kairski filozof w „Przewodniku dla zbłąkanych” powiada, że raz jeszcze powrócił nakaz święcenia szabatu. A o szabacie jest zresztą mowa kilkanaście wersów dalej, gdy Bóg uczy swój lud korzystania z manny w dni powszednie i w dni święte. W szabat Najwyższy nie rozsiewa manny. Rozsiewa podwójną porcję w piątek. Szabat potwierdza naszą wiarę w stworzenie świata z nicości. Bóg w Szur nakazał też szanować prawa cywilne, a to dlatego, by usuwać czy ograniczać wszelką niesprawiedliwość.
Elohim na popasie wśród palm, na brzegach gorzkich wód Mara przedstawia siebie jako uzdrowiciela: „Ja, Pan, chcę być twoim lekarzem”. Również tym razem rzecz nie jest w tekście Tory wyjaśniona. Zapewne chodzi o przestrzeganie praw dietetycznych i praw czystości. Nie sposób wątpić w ich znaczenie dla podtrzymywania dobrostanu ludzi. Obrzezanie, nakazy czasowego powstrzymywania się od seksu, wymogi czystości z pewnością wpływają na życie seksualne. Z kolei nakaz rytualnego zabijania zwierząt, zakaz spożywania niektórych stworzeń, ma wpływ na zdrowie fizyczne. Jeśli do tego dodać nakazy ograniczające picie alkoholu, zalecenie odpoczynku i medytacji, to mamy komplet prawideł, które z jednej strony uświęcają ludzkie życie, a z drugiej chronią zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Można rzec, że Żydzi jako pierwsi wprowadzili rodzaj medycyny prewencyjnej, która przetrwała tysiąclecia.
Popas nad wodami Mara trwał niezbyt długo, a dwa tygodnie po wyjściu z Egiptu Hebrajczycy przeszli przez Elim, gdzie wody nie brakowało, i dotarli do pustyni Sin. Tam zaczęli szemrać przeciw Mojżeszowi i Aaronowi, gotowi wracać do niewoli, byle tylko napełnić brzuchy i poczuć się bezpiecznie. Cud plag, wyjścia z Egiptu, przekroczenia morza, nauk w Szur wobec perspektywy głodu i nudnego jadłospisu tracił na znaczeniu. ©
