Zakład o życie wieczne

Autor powieści, jaką ostatnio przeczytałem, opisuje rozpacz męża po śmierci żony:

Przez chwilę wierzył, że jej delikatny, zwiewny oddech, lekki jak dusza, opuścił to skandalicznie sztywne ciało i schronił się w jasnym, pełnym dobroci i pokoju miejscu. Ale wiedział, że tak nie jest. Pozostał tylko trup, którego kształty już zaczęły się zacierać, więc pozwolił swoim łzom popłynąć na tę relikwię. (Jerome Ferrari, Kazanie o upadku Rzymu, Pax, Warszawa 2013).

Zwróćmy uwagę na zdanie: „Ale wiedział, że tak nie jest”. Skąd wiedział? Mógł mieć wątpliwości, przypuszczać, nie wierzyć, ale wiedzieć?

Blaise Pascal, uczony i filozof, jest jednym ztwórców rachunku prawdopodobieństwa. Rachunek ten powstał w związku z grami hazardowymi. Jakie jest prawdopodobieństwo wygranej? Czy warto ryzykować?

Pascal uważał, że życie jest grą hazardową. Mamy przed sobą do wygrania lub stracenia wielką stawkę. Długo nad tym rozmyślał i swoje rozumowanie zapisał w krótkim fragmencie, znanym jako „zakład Pascala”. Oto jego treść:

Są dwie możliwości: albo Bóg jest, albo Go nie ma. Jeżeli przyjmę, że Bóg jest, a Boga nie ma, ryzykuję swoim skończonym, krótkim życiem. Właściwie czym ryzykuję? Chyba tylko tym, że gdybym uważał, że Boga nie ma, mógłbym nie wkładać tyle wysiłku w to, by żyć uczciwie… Jeżeli jednak przyjmę, że Boga nie ma, a Bóg jest, ryzykuję nieskończoną wiecznością.

Zysk i strata są niewspółmierne. Mają się do siebie, jak skończona liczba do nieskończoności. Wybór powinien więc być oczywisty. Ale dla wielu ludzi nie jest. To zadziwiające, ile wysiłku niektórzy myśliciele wkładali w to, żeby wykazać błąd w rozumowaniu Pascala. Ale wystarczy zdrowy rozsądek i trochę krytycyzmu, by docenić jego życiową wagę.

Pascal w swoim „zakładzie” dostrzegł brak proporcji między krótkim życiem człowieka a nieskończoną wiecznością. Ta myśl doskonale harmonizuje z tym, co przed chwilą przeczytaliśmy z Księgi Mądrości:

Panie, cały świat przy Tobie jak ziarnko na szali, kropla rosy porannej, co spadła na ziemię.

Jeżeli ziarnko przypadkiem upadnie na szalę zwykłej wagi, waga ani drgnie. Kropla rosy pięknie wygląda, gdy załamują się na niej promienie porannego słońca, ale to samo słońce wkrótce sprawi, że rosa wyparuje i nie pozostanie po niej żaden ślad.

To są poetyckie metafory, ilustrujące kruchość ludzkiego życia. Gdy o tej kruchości rozmyślamy, na ogół nie chodzi nam o to, by podliczać zyski i straty, zależnie od tego, jaką się przyjmie filozofi ę życi a (chociaż i o tym czasem warto pomyśleć); chodzi o to, by to życie mądrze i dobrze rozegrać. Rozegrać – bo ono jest jednak jakąś grą.

W naszej religii wiary w życie wieczne nie opieramy na obliczeniach prawdopodobieństw, lecz na zaufaniu Jezusowi Chrystusowi. Dzisiejsza Ewangelia opowiada o tym, jak Zacheusz, poważny urzędnik państwowy, wdrapał się na drzewo, by lepiej zobaczyć przechodzącego Jezusa.

Czasem i my powinniśmy wspiąć się na jakieś drzewo, by oderwać się od swoich codziennych spraw i skierować wzrok ku szerszym horyzontom.

Od wielu lat w parafii rzymskokatolickiej pw. św. Maksymiliana w Tarnowie ks. prof. Michał Heller przewodniczy niedzielnym mszom św. o godz. 10:30 i wygłsza krótkie kazania, które gromadzą wielu stałych słuchaczy. Nagrania kazania wygłoszonego przez ks. prof. Michała Hellera 3 listopada 2013 r. udostępniamy dzięki uprzejmości parafii św. Maksymiliana.