Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
18 lipca 1918: w wiosce Mvezo w krainie Thembu, wchodzącej w skład rządzonej przez białych Unii Południowoafrykańskiej, przychodzi na świat Rolihlahla Mandela. Siedem lat później biała nauczycielka w misyjnej szkole nadaje mu imię Nelson, które potem Mandela przyjmuje też na chrzcie.
1941: pragnąc uniknąć ożenku, jaki zaplanowała dla niego rodzina, Mandela porzuca studia prawnicze i ucieka do Johannesburga. Tam wkrótce zapisuje się do Afrykańskiego Kongresu Narodowego; po kilku latach staje się jednym z jego głównych przywódców.
1952: ukończywszy studia prawnicze, Mandela otwiera (wraz z przyjacielem Oliverem Tambo) pierwszą czarną kancelarię adwokacką w Johannesburgu.
1960: w miasteczku Sharpeville pod Johannesburgiem policja krwawo tłumi protest czarnych; ginie 69 osób, setki są ranne. Na wieść o tym w kraju wybuchają rozruchy, a biały rząd ogłasza stan wyjątkowy i delegalizuje ANC i inne organizacje wyzwoleńcze czarnych.
1961: uniewinniony w procesie o zdradę, Mandela otrzymuje zadanie stworzenia partyzanckiej armii ANC i zostaje mianowany jej pierwszym dowódcą.
1962: Mandela wyjeżdża potajemnie z kraju w podróż po Afryce, by zabiegać o pieniądze i polityczne wsparcie dla partyzanckiej wojny w RPA. Zatrzymuje się w Etiopii, by przejść półroczne szkolenie wojskowe. Ale zaledwie po dwóch miesiącach przerywa kurs i wraca do kraju na wezwanie towarzyszy. Wkrótce po powrocie zostaje aresztowany i skazany na 5 lat wi ęzienia za podburzanie do strajku i nielegalne przekroczenie granicy.
1963: Mandela odbywa wyrok na wyspie Fok pod Kapsztadem, gdy w wyniku policyjnej obławy na farmie pod Johannesburgiem aresztowane zostaje całe kierownictwo ANC. Przywieziony na proces z wyspy Fok, Mandela zostaje oskarżony o działalność wywrotową i spisek, mający wzniecić zbrojną rebelię i wojnę domową. Zostaje skazany na dożywotnie zesłanie na Fok.
1976: w Soweto młodzież wywołuje uliczne powstanie, które wkrótce przenosi się na inne czarne osiedla.
1980: przywódcy ANC postanawiają, by uwolnienie Mandeli uczynić sztandarowym hasłem ich politycznej walki z apartheidem.
1986: w Soweto i innych czarnych osiedlach wybucha nowe uliczne powstanie, a biały rząd ogłasza stan wyjątkowy. Mandela pisze w więzieniu list do białego rządu z ofertą rokowań pokojowych.
1989: Mandela sekretnie spotyka się z białym prezydentem Bothą, a następnie z de Klerkiem, który obalił Bothę w wyniku pałacowego przewrotu.
1990: na początku lutego de Klerk odwołuje ustrój apartheidu, a 11 lutego, po 27 latach więzienia, Mandela wychodzi na wolność.
1991: początek rozmów „okrągłego stołu” między przedstawicielami czarnych i białych w sprawie przyszłego ustroju kraju i pierwszych wolnych wyborów.
1993: zabójstwo Chrisa Haniego; pół roku później Mandela i de Klerk zostają laureatami Pokojowego Nobla.
1994: w pierwszych wolnych wyborach zwycięża ANC, Mandela zostaje pierwszym czarnym prezydentem RPA.
1999: Mandela składa urząd prezydenta i przechodzi na polityczną emeryturę.
2010: po raz pierwszy w historii piłkarskie Mistrzostwa Świata rozgrywane są na Czarnym Lądzie, w Południowej Afryce. Mandela po raz ostatni pojawia się publicznie tuż przed finałowym meczem i oficjalnym zakończeniem turnieju.
5 grudnia 2013: po długiej chorobie Mandela umiera w swoim domu w Johannesburgu. Zgodnie z jego wolą zostanie pochowany w wiosce Qunu, gdzie się wychował, na rodzinnym cmentarzu, gdzie spoczywają jego rodzice, siostra, a także dwaj synowie i córka.
