Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
„Śląsk Cieszyński leży na południu Polski, ale też na wschodzie Republiki Czeskiej. Opasana historycznymi granicami księstwa piastowskiego kraina przez ponad 600 lat zarządzana była przez czeskich królów i austriackich cesarzy. W 1920 r. dyplomaci rozpłatali ją z północy na południe na dwie części – rozdzielając na pół kotliny, pogórze i góry, miasta i wsie – i przydzielili te fragmenty Polsce i Czechosłowacji. Żyją tu Polacy – Ślązacy cieszyńscy, ale też przybysze z centralnej Polski i potomkowie Kresowiaków, obok nich Czesi i Słowacy. W regionie tym mieszkają największe w Polsce i w Republice Czeskiej wspólnoty luteran i zielonoświątkowców” – czytamy w przewodniku „Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy”, opublikowanym przez małą cieszyńską oficynę Pracownia na Pastwiskach.
Jego autorem jest wywodzący się z Kurpiów Marcin Żerański, dobiegający czterdziestki plastyk i architekt, przede wszystkim jednak pasjonat Europy Środkowej, „naznaczonej habsburskim panowaniem”. Nic dziwnego, że jego książka zarówno odpowiada dzisiejszej łatwości przekraczania granic, jak i rekonstruuje pierwotną kulturową tkankę, okaleczoną przez XX-wieczną historię. Trudno opowiadać przewodnik, zauważmy więc tylko, że portretując miasta, zabytki, wybitnych obywateli czy przyrodę, ukazując nam ich turystyczną atrakcyjność, Żerański postępuje nieco podobnie jak architekci odnawiający dawne budynki i adaptujący je do współczesnych potrzeb. Przeciwstawiając się zapominaniu, rozpadowi, obojętności wobec tego, co odeszłe, ale jednocześnie nie zamieniając takich obiektów w skansen.
Śląsk Cieszyński to rzadkie w naszym kraju bogactwo wyznaniowe, nic więc dziwnego, iż nakładem Pracowni ukazały się także m.in. przewodnik „Ewangelicy w Wiśle” czy nawet plan cmentarza ewangelicko-augsburskiego w Wiśle – niżej podpisanemu miłośnikowi twórczości Jerzego Pilcha pobrzmiewające znajomymi nazwiskami. Obok zaś znajdziemy jeszcze „Ewangelików w Białymstoku” (autorstwa Tomasza Wigłasza i Krzysztofa Marii Różańskiego) czy – znów przygotowane przez Żerańskiego i idące w ślad za jego własną biografią – przewodnik „Kurpie. Puszcza Zielona”, mapę dawnych szlacheckich zaścianków w okolicach Puszczy Kurpiowskiej lub plan gminy Kadzidło. Zakątka Polski, gdzie – jak wiedzą czytelnicy „Tygodnika Powszechnego” – powstają niezwykłe kurpiowskie wycinanki, palmy, pisanki czy nalewki.
Z przewodnikami Pracowni na Pastwiskach wędrujemy ponad granicami państw, wyznań i historycznych przemian (wskażmy jeszcze książki „Czeska...” i „Węgierska Małopolska”), nie musząc nieustannie podkreślać „tradycyjnej polskości” czy „katolickości” tego czy innego rejonu. Taką podróż możemy zacząć w najbliższą majówkę.
Więcej informacji o książkach Pracowni:www.napastwiskach.pl
