Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
To właśnie niemiecki pisarz otrzymał w Gdańsku Nagrodę Literacką Europejski Poeta Wolności 2012 (oraz czek na 100 tys. złotych), o czym zadecydowało jury pod przewodnictwem prof. Krzysztofa Pomiana.
Urodzony w 1962 r. w Dreźnie, dziś zaś mieszkający w Berlinie, Grünbein jest autorem dziesięciu zbiorów poetyckich, kilku książek eseistycznych (m.in. dostępnego w języku polskim tomu „Wulkan i wiersz”, 2010), a także przekładów Ajschylosa i Seneki. Wydany oryginalnie w roku 2005, zbiór „Mizantrop na Capri” na język polski przetłumaczył Andrzej Kopacki, uhonorowany nagrodą dla tłumacza w wysokości 10 tys. złotych. Prezentując – przywodzące na myśl tradycję Kawafisa i Herberta – poezje Grünbeina, Kopacki dostrzegał w nich m.in. „dialog z antykiem jako sposób pojmowania własnych doświadczeń w świecie przełomu XX i XXI wieku (...), powrót z przyszłości do prawzoru kultury europejskiej, przejętą po Juwenalu bezsenność w metropolii i medytacje wokół Seneki, refleksję o władzy i archeologię codzienności, politykę i erotyzm, zmaganie z twardym tworzywem języka i marmurem pomników”, dzięki czemu „starorzymski »anachronizm« jest arcynowoczesnym narzędziem poetyckim”.
Sam poeta, wychowany w komunistycznej NRD, wspomina na łamach „Gazety Wyborczej”: „przez dużą część swojego życia żyłem w sytuacji braku wolności, a w najlepszym razie bardzo poważnego jej ograniczenia. Widziałem, jak cierpią ludzie wokół mnie, widziałem, jak sam muszę modyfikować swoje życie, bo tak chce tego zniewalająca mnie władza. Myślę, że pod tym względem nie różniłem się za bardzo od swoich polskich rówieśników, mieliśmy podobne doświadczenia z tamtego okresu. Jest jednak coś, co wiązało się z życiem w systemie komunistycznym, co paradoksalnie okazało się dla mnie bardzo inspirujące (...). Chodzi o fascynację antykiem. Ponieważ jako młodzi, ciekawi świata ludzie nie mieliśmy dostępu do dużej części sztuki, koncentrowaliśmy się na dziełach pochodzących z czasów starożytnych. (...) często odczytywaliśmy sztukę antyku jako swego rodzaju komentarz do tamtej rzeczywistości”.
Transmitowana przez TVP Kultura uroczystość wręczenia Nagrody była zwieńczeniem festiwalu literackiego, który na cały tydzień zdominował życie kulturalne Gdańska. Odbyły się spotkania z wszystkimi nominowanymi poetami oraz ich tłumaczami, a także laureatem pierwszej edycji Nagrody – Uładzimierem Arłowem z Białorusi; dyskusje o „wolności poezji” połączonej z muzyką (z udziałem m.in. Tomasza Lipińskiego i Tymona Tymańskiego) oraz o „Poezji i kryzysie”, podczas której członkowie jury nakreślili myślową perspektywę zmierzającą od doraźnego kryzysu ekonomicznego do zasadniczej zmiany kulturowej, w obliczu której stanęła nasza cywilizacja; również koncerty, happeningi teatralne i przegląd filmowy, przygotowane przez „Tygodnik Powszechny” „Lekcje czytania...”, a nawet adresowana do uczniów gra miejska „Wagary z poezją”...
Nagrodzie Literackiej Europejski Poeta Wolności poświęciliśmy dodatek w „Tygodniku” nr 13/2012.
