mózg

Artykuły na ten temat

Migrena: więcej niż ból głowy

Maria Hawranek, Ewa Czapińska-Ciepiela
Dr Ewa Czapińska-Ciepiela: Migrena jest niepełnosprawnością, najczęstszą wśród młodych kobiet. Nie mogą wykonywać pracy, zajmować się domem ani nawet sobą.…
/ Il. JOANNA RUSINEK

Głowa po urlopie. Jak działa nuda i jaki z niej pożytek

Łukasz Lamża
Znudzony mózg przechodzi katusze. Ale nuda to też wyzwanie, które pobudza go do kreatywności.
Matka Jahi McMath podczas konferencji prasowej w sprawie śmierci córki. San Francisco, 3 lipca 2018 r. / FOT. San Francisco Chronicle / Hearst Newspapers / Getty Images /

Czy można być martwym w jednym miejscu na świecie i wciąż żywym w innym?

Bartosz Kabała
Okazuje się, że tak – nawet w obrębie jednego państwa. W USA prawo stanowe różnie podchodzi do medycznego zagadnienia, jakim jest śmierć mózgu.
Te koty na szczęście są niewiele mniejsze od drzewa / OLGA DRENDA

Nasz system zapobiegający przegrzewaniu się głów

Olga Drenda
Rozpędzona maszyna poznawcza domaga się błyskawicznych rozstrzygnięć, żeby na bieżąco zwalniać miejsce na nowe dane. Jak w kreskówkach, w których po odczytaniu…
Wynik obrazowania włókien neuronalnych za pomocą tzw. traktografii tensora dyfuzji (ang. DTI). Ta metoda pozwala w nieinwazyjny sposób zbadać, jak łączą się poszczególne części mózgu. / CULTURA CREATIVE RF / ALAMY / BE&W

Mózg. Półtora kilograma tajemnic

Prof. Katrin Amunts, Michał Gikowski
Prof. KATRIN AMUNTS, dyrektor naukowa Human Brain Project: Ludzie uczą się inaczej niż obecne algorytmy sztucznej inteligencji. Nie potrzebujemy tysięcy…

Skąd mózg wie, że przechodzisz infekcję

Katarzyna Dziadowicz
Odkrywanie nowych szlaków sygnalizacji w mózgu otwiera drogę do nowych terapii.
Złożone formacje szpaków wyłaniają się z prostych reguł, którymi w locie kierują się poszczególne osobniki. / HENKBOGAARDD / ADOBE STOCK

Wiele organizmów dobrze sobie radzi bez mózgu. Po co więc powstał?

Daniel Kozłowski
Żeby to zrozumieć, musimy się cofnąć o kilkaset milionów lat, do ewolucyjnych początków zwierząt.

Neurony nauczyły się grać na komputerze

Katarzyna Dziadowicz
Naukowcy umożliwili opanowanie gry „Pong” kulturom komórek nerwowych hodowanych poza ciałem.
David Teniers Młodszy, Trzej pijacy w tawernie, ok. 1650-1670 r. / WIKIMEDIA / DOMENA PUBLICZNA

Czy odkryliśmy obwód w mózgu odpowiedzialny za uzależnienia?

Wojciech Brzeziński
U części pacjentów, którym udar uszkodził pewne obszary mózgu, nieoczekiwanie znikła potrzeba zapalenia papierosa.

Aminokwas wielki dla ludzkości

Katarzyna Dziadowicz
Zawody w rozwiązywaniu sudoku w centrum handlowym w Singapurze. Listopad 2008 r. / RUSSELL BOYCE / REUTERS / FORUM

I bądź tu mądry

Katarzyna Dziadowicz
Nasz gatunek jest wystarczająco bystry, by próbować ją zmierzyć, ale i tak martwimy się o to, że mamy jej za mało. Inteligencja jest pełna paradoksów.
Orangutany stanowią dla hipotezy mózgu społecznego niewygodny problem: mają duże mózgi, ale żyją w samotności. / AGEFOTOSTOCK / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Małpie rachunki

Łukasz Kwiatek
Nowe badania podważają sens słynnej liczby Dunbara. Czy ludzie naprawdę mogą mieć jedynie 150 przyjaciół?

Co się dzieje w martwym mózgu

Katarzyna Dziadowicz
W Muzeum Historii Naturalnej w Hongkongu. Październik 2020 r. / SOPA IMAGES/LIGHTROCKET VIA GETTY IMAGES

Kamienie i skanery

Kasper Kalinowski
Mózg człowieka najbardziej urósł w paleolicie – epoce kamienia. Czy to dlatego, że nasi przodkowie zaczęli wytwarzać narzędzia?
/ OLEG SENKOV / ALAMY STOCK PHOTO

Podążaj za wzrokiem

Katarzyna Dziadowicz
Nauka nie ustaliła jeszcze, czy oczy rzeczywiście są zwierciadłem duszy. Ale na pewno wiele mogą nam powiedzieć o umyśle – naszym i cudzym.
„Uczeni zaglądają do czaszek”, rycina barwna, 1594 r. / SCIENCE HISTORY IMAGES / ALAMY / BEW

Moda na mózg

Łukasz Jach
Wystarczy dodać do jakiegoś słowa przedrostek „neuro-”, a ludzie zaraz patrzą na nie z większym szacunkiem.
/ WHOALIC MOORE / PIXABAY

Historia z dreszczykiem

Łukasz Lamża
Ktoś przysuwa usta do twojego ucha i w pełnej ciszy zaczyna delikatnie szeptać. Przez twoje ciało, poczynając od czubka głowy, przechodzi ciepłe, przyjemne…
/ ARKADIUSZ HAPKA DLA „TP”

Opętanie z zapalenia

Bartosz Kabała
Z całego świata znane są historie ludzi, których zachowanie nagle niepokojąco się odmienia – „jakby wstąpił w nich demon”. Przyczyną może być jednak…
/ ANDRZEJ WIETESZKA DLA „TP”

Terapia psychodeliczna

Maciej Lorenc, Justyna Hobot
Po latach zakazów, krępujących ręce naukowcom i lekarzom, na nowo ruszyły badania nad terapeutycznym potencjałem substancji takich jak LSD i MDMA.
/ @MOONWATERPL DLA „TP”

Do czego służy świadomość

Marcin Miłkowski
Wiemy, że można ją stopniować i że pozwala nam kontrolować myśli i ruchy. Ale wiele problemów dotyczących świadomości ciągle czeka na rozwiązanie.
Okładka dodatku: WIELKIE PYTANIA NA NOWO Rewolucja neuronaukowa. Mózg / Marek Zalejski / ANDREW OSTROVSKY/ADOBE.STOCK.COM

Wielkie pytania na nowo: mózg

Łukasz Lamża
Wybaczcie, nefrolodzy i hepatolodzy: mózgi są naprawdę ciekawsze od nerek i wątrób.

Anatomia decydowania

Łukasz Lamża
Kora czołowa odpowiada w naszym mózgu za wiele funkcji. Przypisuje się jej m.in. kluczowy udział w procesie podejmowania decyzji.

Jak katolicka wiara zmieniła nasze mózgi

Łukasz Kwiatek
Mieszkańcy zachodniej cywilizacji zawdzięczają swoje specyficzne cechy psychiczne wielowiekowemu wpływowi Kościoła katolickiego – twierdzą autorzy pracy…

Koniec wrażeń fantomowych: jest proteza, którą „akceptuje” mózg

ŁK
Daleko im do biologicznych kończyn: osoby, które przeszły amputacje części nogi i chodzą z protezą, doświadczają wrażeń fantomowych – czują, że utracona…
Eksperyment neuronaukowy: osoba badana obserwuje ilustracje różnych ekspresji mimicznych, podczas gdy skaner (MEG) mapuje aktywność jej mózgu / AMELIE-BENOIST / BSIP / BEW

Mózgi nie kłamią

Koryna Lewandowska, Anna Bereś
Badania neuroobrazowe zadomowiły się na dobre w marketingu i polityce. I choć dają bezprecedensowy wgląd w myśli wyborców i konsumentów, nie tak łatwo je…
/ Il. JOANNA RUSINEK

Jak się nudzić zdrowo

Piotr Popik, Katarzyna Kubisiowska
Piotr Popik, neuropsychofarmakolog: Zdolność do nicnierobienia, z pozoru będąca stratą czasu, ma działanie ochronne dla mózgu. Sprząta umysł i w tym sensie…
Johannes Mallow ćwiczy zapamiętywanie układu 52 kart / CLAUDIO VERBANO

Pamięć zarabia na piwo

Johannes Mallow, Łukasz Lamża
JOHANNES MALLOW, dwukrotny mistrz świata w sportach pamięci: Dziękuję Ci Boże Nik, że użyłeś swej mocy, by dać mi czek, żebym mógł polecieć do Nowego Jorku.…
/ MARTIN BARRAUD / GETTY IMAGES

Myśleński: język mózgu

Marcin Miłkowski
Czy myślimy za pomocą słów, czy obrazów? Z czego składają się nasze myśli? I skąd moglibyśmy się dowiedzieć, jak to właściwie jest?
/ LECH MAZURCZYK

Poszukiwanie języka w mózgu

Marcin Miłkowski
Próby zlokalizowania ośrodków językowych w mózgu trwają od XIX w. Dziś wydaje się jednak, że mózgu nie można tak łatwo poszatkować na oddzielne i niezależne…
/ TUDIO KIVI / STOCK.ADOBE.COM

Sprej na depresję

Piotr Popik
W USA dopuszczono do sprzedaży pierwszy antydepresant podawany donosowo – ketaminę. W przeciwieństwie do tradycyjnych leków działa natychmiast, choć powoduje…

To nie jest zmartwychwstanie

Bartosz Kabała
W Polsce rejestruje się rocznie 60 tys. zachorowań na udar niedokrwienny mózgu.
Marsz dla Nauki w Portland (USA), kwiecień 2018 r. / DIEGO DIAZ / ICON SPORTSWIRE / GETTY IMAGES

W trybie stymulacji

Łukasz Kwiatek
Postanowiłem odmienić swoje życie i przystąpiłem do testu trybów poznawczych. Wynik? Mogło być gorzej, ale tylko trochę.

Głos mózgu

ŁK
Prace nad interfejsami mózg-komputer (BCI) prowadzone są na całym świecie.

Móżdżek uspołeczniony

ŁK
Niegdyś uważano, że odpowiada wyłącznie za funkcje ruchowe. Niedawno na móżdżek zaczęto patrzeć jak na strukturę, od której zależy znacznie więcej.

Nadchodzi telepatia

Łukasz Kwiatek
W 2019 roku interfejs mózg-komputer nie budzi już wielkich emocji – od lat próbuje się uczyć sparaliżowanych pacjentów obsługi komputera albo elektronicznych…
/ MACIEJ FIGIEL / ALAMY STOCK / BEW

Czytający w myślach

Łukasz Kwiatek
Badania Johna-Dylana Haynesa mogą wprawiać w osłupienie najbardziej awangardowych filozofów i zawstydzić nawet najbardziej kreatywnych futurystów.
/ MARC STPIERRE / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Wyjątkowo długie dwie i pół minuty

Tomasz Guzik
Coraz lepiej znamy struktury mózgu odpowiadające za postrzeganie czasu. Co ciekawe, są one też uwikłane w rozwój uzależnień. Co łączy nasz wewnętrzny zegar ze…
/ LECH MAZURCZYK

Ludzki mózg

Łukasz Lamża
Składa się z wielu rozmaitych obszarów anatomicznych. Jeszcze bardziej skomplikowany jest jednak jego podział funkcjonalny.
/ LINDA DAVIDSON / GETTY IMAGES

Co rządzi zachowaniem

Paweł Bakalarz
WIELKIE PYTANIA | Behawioryzm to jeden z najbardziej niezrozumiałych i znienawidzonych nurtów psychologii. Ale też najbardziej rewolucyjnych.
/ Okładka dodatku: Wielkie Pytania – przełomy w naukach o umyśle

Przełomy w naukach o umyśle

Łukasz Kwiatek
Nie wiemy – i być może nigdy nie będziemy wiedzieć – kiedy świadomy siebie umysł pojawił się na ewolucyjnej scenie.
/ DOMENA PUBLICZNA

Rejestracja aktywności pojedynczych neuronów

MH
Mniej więcej od końca XVIII w. fizjologowie domyślali się, że układ nerwowy przejawia aktywność elektryczną.
/ CHRISTIAN JONES / GETTY IMAGES

Rydwan z dwoma końmi

Kinga Wołoszyn-Hohol, Mateusz Hohol
WIELKIE PYTANIA | Historia badań nad emocjami pełna jest zmian paradygmatów i zwrotów akcji. Dziś uważa się, że nie zawsze są tym samym co uczucia, a życie…
Drobiazgowy rysunek Cajala przedstawiający budowę komórek hipokampa mózgu człowieka trzy godziny po jego śmierci / MUSEO CAJAL W MADRYCIE

Człowiek, który barwił neurony

Maciej Dulewicz
WIELKIE PYTANIA | Przez ponad dwieście lat delikatna, blada tkanka mózgu opierała się badaczom. Trzeba było podwójnej wrażliwości malarza i naukowca, aby…
Rysunek satyryczny, prawdopodobnie z przełomu XVIII i XIX wieku, na którym bogaty londyński klient uskarżający się na brak libido poddawany jest terapii galwanicznej przez francuskiego wędrownego znachora / / SCIENCE MUSEUM / EAST NEWS

Elektryczne żaby

Łukasz Kwiatek
Luigi Galvani jako pierwszy wykazał, że neurony przewodzą prąd. Był to ważny etap na drodze do wypędzenia z mózgu eterycznego ducha.
/ JENS-MAUS.DE / PUBLIC DOMAIN

Emisyjna tomografia pozytonowa (PET)

MH
To metoda, która zapoczątkowała erę neuroobrazowania.
/ ERIC WASSERMANN / PUBLIC DOMAIN

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS)

MH
Najstarszą metodą badania, jak określone funkcje poznawcze powiązane są ze strukturami neuronalnymi, jest obserwacja osób z tzw. lezjami, czyli uszkodzeniami…
/ DOMENA PUBLICZNA

Obrazowanie rezonansem magnetycznym (MRI, fMRI)

MH
Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) rozpoczyna się od umieszczenia badanego w silnym polu magnetycznym.
/ EAST NEWS

Nic nowego w pamięci

ŁK
Hipokamp, struktura mózgu zaangażowana m.in. w pamięć i uczenie się, u dorosłych przestaje tworzyć neurony – donoszą Shawn Sorrells i współpracownicy na łamach…