Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Jak twierdzą autorzy, Andrzej Bogusławski i Ewa Drzazgowska, język przeciwstawia nas reszcie wszechświata, jednak by zrozumieć tę elementarną prawdę, potrzebny jest gruntowny namysł nad konstytutywną dla człowieka „słownością”, namysł wolny od „psychocentrycznych przebrań” oraz „jaskrawych zafałszowań” polegających na „zacieraniu granicy między ludźmi a fauną z jej naprawdę całkowicie odmiennym wyposażeniem komunikacyjnym”.
Refleksja autorów obejmuje zarówno język jako taki, jak i poszczególne jego realizacje. Sytuuje się na pograniczu językoznawstwa i filozofii, a celem jest ujawnienie wielu nieścisłości, które narosły na studiach nad językiem. Ostra, wartościująca ocena historycznego dorobku w zakresie badań nad językiem ostatnich 2,5 tysiąca lat pokazuje braki w tym zakresie. Dlatego ambicją badaczy jest możliwie całościowe i precyzyjne ujęcie zarówno wybranych doktryn dotyczących semantyki i filozofii języka, jak też różnorodności i dynamiki dającej się zaobserwować w tej dyscyplinie.
Przekroje historyczne dokonywane przez autorów sięgają głęboko, bo aż 25 wieków w przeszłość, czyli od momentu pojawienia się pierwszych historycznych dokumentów noszących znamiona teoretycznej refleksji nad językiem (w kręgach kultury indyjskiej, chińskiej czy greckiej) aż po połowę XX wieku. Wybór akurat takiej cezury autorzy uzasadniają „erupcją płodności teoretycznej” tego okresu, której jednak nie dałoby się w pełni docenić bez gruntownej analizy dzieł historycznych obejmujących poprzednie epoki.
„Język w refleksji teoretycznej. Przekroje historyczne” to publikacja, w której obiektywna warstwa opisowa nieustannie przeplata się z oceniającą i wartościującą, z czym autorzy zresztą się nie kryją. Dzięki temu możliwe jest podjęcie dyskusji z wieloma wyborami i zaprezentowanymi stanowiskami. Ich deklarowane przekonanie, że język pozwala ludziom „na współdziałanie z Bogiem, dawcą zdolności językowej, w rządach nad tym wszechświatem, do którego należymy”, może przecież zainicjować szereg interesujących sporów, zachęcając przy tym do gruntownej lektury tej monumentalnej publikacji. ©
Andrzej Bogusławski i Ewa Drzazgowska, JĘZYK W REFLEKSJI TEORETYCZNEJ. PRZEKROJE HISTORYCZNE Uniwersytet Warszawski, Wydział Neofilologii, Katedra Lingwistyki Formalnej, Warszawa 2016