Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
To powracające motywy, wątki, tematy, obrazy, figury, a także formy, za pomocą których użytkownicy kultury podtrzymywali ciągłość komunikacji. Za ich pośrednictwem średniowieczny poeta, posługujący się językiem łacińskim, spotykał się z poetą rzymskim tworzącym w czasach Augusta. Łączyła ich wspólnota języka oraz idei, dzięki czemu – mimo upływu kilkunastu wieków – mogli spoglądać na świat w podobny sposób, podobnie go przedstawiać. Opowieść drugiego była kontynuacją opowieści pierwszego, a ich dzieła, choć artystycznie kompletne, nie były oddalonymi od siebie literackimi wyspami. Można sobie ten system relacji wyobrazić jako siatkę, w którą złapana została rzeczywistość. Zresztą nie tylko rzeczywistość – także zamieszkujący ją ludzie.
Dziś podobna literacka wspólnota o takim zasięgu jest niemożliwa. Sieć została porwana, jedność została zastąpiona wielością, podobieństwa ustąpiły miejsca różnicom. I jest to niezwykle wyzwalające! W literaturze zrobiło się więcej wolnego miejsca. Spomiędzy szczelin w starych fundamentach wyrosły nowe opowieści. A jeśli nawet nie do końca nowe, to z pewnością jednostkowe, lokalne, osobliwe i efemeryczne. Bardziej nasze.
Jednak to, co nazbyt jednostkowe i lokalne, z trudem dociera do innych, jest dla nich niezrozumiałe, dziwaczne, wreszcie obojętne. By uniknąć nieznoś- nej i niebezpiecznej plemienności, która w tym samym stopniu dotyczy polityki, co literatury, potrzebna jest przestrzeń negocjacji i wzajemnej translacji. Musi istnieć wspólne miejsce, w którym nasze historie skonfrontujemy z historiami innych, w którym nasza prawda zderzy się z prawdą innego, w którym nasza pewność zostanie wystawiona na próbę.
Trudno taką przestrzeń stworzyć, jeszcze trudniej utrzymać. Czasem trzeba mozolnie przekonywać ludzi zamieszkujących różne światy, by zgodzili się w tej przestrzeni na chwilę zamieszkać z innymi. Ale bez niej – bez wspólnego miejsca – komunikacja nie będzie możliwa.
Festiwal, który od ośmiu lat organizujemy dla Państwa w Krakowie, pełni wiele funkcji, dlatego nie da się go opisać za pomocą jednej formuły. Adekwatna wydaje mi się jednak następująca jego definicja: Conrad to miejsce spotkania, w którym rozmawiający zakładają możliwość porozumienia, choć nigdy nie likwidują różnicy. ©℗
Grzegorz Jankowicz dyrektor programowy Festiwalu Conrada
