Dodatek: Wojna naszych pradziadków

Dodatek "Wojna naszych pradziadków" ukazał się wraz z numerem:
TP 32/2014.
Spis treści numeru

Artykuły w dodatku

Kongresówka pod okupacją

Jerzy Gaul
Na Wielką Wojnę patrzymy zwykle oczami Polaków, którzy doczekali wymarzonego konfliktu między zaborcami. A jak na Polaków patrzyły władze monarchii…

CZECHY: Ferdynandomania?

Jan Adamec
Rezultatem I wojny światowej – bez względu na to, jak przerażającej i krwawej – była niepodległa Czechosłowacja: spełnione marzenie.
Źródło: Archiwum Główne Akt Dawnych, Zb. Kart. 478 – 36 /

Rosyjska propaganda: „Car-wyzwoliciel Polski”

WP
W czasie I wojny światowej popularna była propaganda oparta na karykaturze.
Hrabina Ludwika Ostrowska / Fot. Ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi

Prawda polskich przeżyć

Anna Belka
Wojna widziana nie z perspektywy wodzów i polityków, lecz zwykłego człowieka: taki jest zamysł serii wydawniczej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych „…

Namysłowski i jego zapiski

Szymon Tadeusz Krawczak
W zbiorach Archiwum Akt Nowych znajduje się wiele pamiętników i wspomnień, zarówno w formie pisanej (rękopisy, maszynopisy), jak też w formie nagrań.
/

14/18: nieznane zdjęcia

TP
W latach 1914–1918 do niewoli trafiło 8 mln żołnierzy. Powyżej: Włosi w austriackiej niewoli, 1915 r. / Fot. EAST NEWS

Okopy i nowoczesność

Andrzej Chwalba, Szymon Łucyk
Prof. Andrzej Chwalba: Między zachodnią i wschodnią częścią Europy do dziś trwa asymetria pamięci o I wojnie. Dla wielu narodów Europy Środkowej skończyła się…
Na górze Manyłowej nad Baligrodem, Bieszczady, 2014 r. / Fot. Tomasz Woźny

Groby w Bieszczadach

Krzysztof Pięciak
Po 1989 r. w Polsce odnowiono lub odbudowano już większość cmentarzy z I wojny światowej. Ale jest miejsce, gdzie żołnierskie groby proszą o ratunek.
Karty z dziennika Ludwika Namysłowskiego /

Z dziennika legionisty

Ludwik Namysłowski
Od lewej: Wanda Gertz i Leopoldyna Stawecka / Fot. Domena Publiczna, serafitki.pl

Emilie Plater 14/18

Anna Augustyniak
Dlaczego Polki szły na front? Czy kierowały nimi pobudki patriotyczne, czy także chęć przygody? Opowieść o czterech żołnierkach Legionów Polskich.
Pozycje Legionów Polskich na Wołyniu: tam walczyły także kobiety – legionistki. 1916 r. / Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Wojna naszych (pra)pradziadków

TP
Dla Polaków z trzech zaborów – naszych pradziadków bądź, w przypadku młodszego pokolenia, prapradziadków – I wojna światowa była doświadczeniem powszechnym.
W maju 1915 r. wojska austro-węgierskie i niemieckie (w tym pułki z Wielkopolski) przełamały front rosyjski pod Gorlicami. Powyżej: żołnierz niemiecki i sanitariuszka – rekonstrukcja bitwy gorlickiej, 2012 r. / Fot. Dariusz Zarod / EAST NEWS

Wojna i pamięć

Patrycja Bukalska, Szymon Łucyk, Wojciech Pięciak, Zbigniew Rokita, Marcin Żyła
Jak narody pamiętają o I wojnie światowej? Poniżej mówią o tym „Tygodnikowi Powszechnemu” historycy z różnych krajów Europy.

NIEMCY: Wieczne spory o winę

Alan Posener
Od 1945 r. pamięć o I wojnie światowej pozostaje w Niemczech w cieniu rozliczeń z II wojną.

AUSTRIA: Ambiwalencja polityczna

Stephan Löwenstein
Na setną rocznicę 28 lipca 1914 r. – gdy Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii – w wiedeńskim Muzeum Leopoldów wystawiono oryginał apelu Franciszka Józefa „…

WĘGRY: Narodowa katastrofa

Krisztián Ungváry
Na Węgrzech pamięć o I wojnie światowej jest zdominowana przez wspomnienie jej skutków dla ówczesnego Królestwa Węgier – traktatu pokojowego z Trianon.

ROSJA: Nowa narracja

Iwan Prieobrażenski
Dla Rosjan I wojna światowa nie odgrywa specjalnej roli, nie ma nawet poczucia, że Rosja przegrała tę wojnę.
Na okładce: fragment ilustracji z dziennika Namysłowskiego „Oficer Legionów Polskich”. /

Wojna naszych pradziadków

TP

BAŁKANY: Ile narodów, tyle wersji

Edin Radušić
I wojna światowa przypieczętowała na Bałkanach upadek imperium osmańskiego, które przez poprzednie cztery stulecia dominowało nad regionem, oraz umożliwiła…
/

Sto wydarzeń na setną rocznicę

Władysław Stępniak
Wybuch I wojny światowej nie miał ścisłego związku ze sprawami polskimi. Zaczęły ją mocarstwa dążące do nowego podziału świata. Na sprawę polską spoglądały z…

FRANCJA: Od rodzin po komiksy

Nicolas Beaupré
Pamięć o Wielkiej Wojnie jest we Francji przekazywana z jednej strony w rodzinach.
Polacy, żołnierze austriackiej 12. Dywizji Piechoty, zwanej „Krakowską”, atakują wzgórze Pustki koło Gorlic, maj 1915 r. / Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Wojna cudza i nasza

Tadeusz A. Olszański
Dla mocarstw była to początkowo wojna „o nic”. Tylko dla małych graczy, jak Serbowie i Polacy, jej stawką była wolność. Dopiero rewolucje, sowiecka i…

WIELKA BRYTANIA: Wiek utracony

Peter Caddick-Adams
Rocznica I wojny ma olbrzymie znaczenie dla Wielkiej Brytanii.
Zrujnowany kaliski rynek z ratuszem w 1914 r. / Fot. Archiwum Państwowe w Kaliszu

Zniszczenie Kalisza

Edyta Pietrzak
Jesienią 1914 r. w ruinach Kalisza zostało kilka tysięcy mieszkańców – reszta opuściła miasto zniszczone przez armię niemiecką. Jak doszło do tego dramatu?

UKRAINA: Skradziona wojna

Wołodymyr Wiatrowycz
I wojna światowa była ważna w historii Ukrainy: brały w niej udział miliony Ukraińców, a nasze ziemie stały się jednym z głównych teatrów walk.