Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Ewelina Burda: Co najmniej 90 osób zginęło, a ponad 400 zostało rannych w zamachu bombowym, do którego doszło w środę rano w centrum Kabulu. Do jego przeprowadzenia w tym momencie nikt się nie przyznaje.
Wojciech Jagielski, Polska Agencja Prasowa: A wręcz przeciwnie, Talibowie mówią, że to absolutnie nie oni.
Dla mnie ten zamach w Kabulu to jest jakby przypomnienie dwóch spraw, o których powinniśmy pamiętać cały czas. Pierwsza to to, że główną areną wojny, w której terroryzm jest używany, my ją nazywamy wojną terrorystyczną czy wojną z terrorem, nie jest Europa tylko Bliski Wschód i Środkowa Azja, Afganistan. Ona jest stamtąd, tam się zaczęła. I tam nadal trwa. Jest czymś barbarzyńskim mierzenie, czyja śmierć i w jakiej liczbie jest ważniejsza albo tragiczniejsza, ale pamiętając o swoich, dobrze pamiętać też o tych cudzych. I myślenie o tym, że tam to się może zdarzać, a u nas nie ma prawa, jest bezzasadne. Dobrze też pamiętać, że to co się dzieje w Afganistanie i w Iraku, i w Syrii jest bezpośrednim skutkiem naszych nieudanych inwazji politycznych i zbrojnych, militarnych. Państwo Islamskie, które prawdopodobnie przyzna się do zamachu w Kabulu, wyrosło bezpośrednio na fiasku amerykańskiej inwazji. Gdyby nie tak fatalna amerykańska inwazja, to być może by do tego nie doszło. Natomiast przez sposób, w jaki ona została przeprowadzona, to jednym z jej bezpośrednich skutków jest pojawienie się Państwa Islamskiego. To też nie znaczy, że gdyby do inwazji nie doszło, to nie mielibyśmy do czynienia z czymś innym jak Państwo Islamskie. Prawdopodobnie tak, bo tak jakoś losy świata się toczą.
A druga sprawa?
Zamach też przypomina o tym, że wojna w Afganistanie wciąż się toczy. Dla nas może jest to sprawa załatwiona, odfajkowana, bo wycofaliśmy stamtąd swoje wojska, albo przynajmniej lubimy mówić, że wojska zachodnie zostały z Afganistanu wycofane. Nam tak się może wydawać, natomiast Afgańczykom z całą pewnością nie. To jest nowe zjawisko w ogóle w wojnach prowadzonych przez Zachód - wycofane są wojska regularne, zostaje tam kilkaset czy parę tysięcy wojsk regularnych amerykańskich i ich zachodnich sojuszników, natomiast wciąż w Afganistanie jest co najmniej kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy najemnych, werbowanych przez prywatne firmy ochroniarskie, które podpisują kontrakty głównie z rządem amerykańskim. Więc my możemy być przekonani, że zachodni żołnierze zostali z Afganistanu wycofani, natomiast Afgańczycy wciąż ich na każdym kroku widzą. To może nie być wysoki blondyn, ale na przykład ktoś ze skośnymi oczami, bo tym żołnierzem najemnym bardzo często bywa Nepalczyk.
Talibowie odżegnali się, twierdzą, że z tym zamachem nie mają nic wspólnego. I najprawdopodobniej tak jest, bo talibowie są bliżej wygranej dzisiaj niż kiedykolwiek wcześniej. I zależy im bardzo na tym, chyba po praz pierwszy, żeby ludność Afganistanu nie postrzegała ich jako terrorystów, jako ludzi podkładających bomby. Pewnie pod ten zamach chętnie podpisze się Państwo Islamskie, aczkolwiek osobiście bardzo wątpię, żeby szczególnie tamta afgańsko-pakistanska filia państwa islamskiego była na tyle wyrafinowana, żeby dokonać zamachu w miejscu tak spektakularnym.
Cysterna z materiałami wybuchowymi eksplodowała w centrum Kabulu, tuż przed ambasadą niemiecką.
Zaraz obok jest ambasada francuska, kanadyjska, brytyjska. Gdy rzucimy kamieniem dalej to trafiamy nim w bramę pałacu prezydenckiego. Trudno mi porównać to miejsce do czegoś podobnego w Warszawie. To jest najpilniej strzeżona i teoretycznie najbezpieczniejsza dzielnica w całym Kabulu. A tam wjeżdża ciężarówka w godzinach szczytu i wysadza się w powietrze, dokonując masakry, bo pół tysiąca ludzi padło ofiarami tego zamachu.
Takie rzeczy się zdarzać będą – czy to w Kabulu, czy w Bagdadzie. Bo takiej wojny zbrojnie wygrać się chyba nie da.
Jesteśmy niedługo po zamachu w Manchesterze. O dzisiejszym zamachu w Kabulu media mówią dużo mniej.
Jestem jak najbardziej przeciwny relatywizowaniu i mówieniu, że o Manchesterze pisano za dużo. Nie, nie pisano za dużo, powinno pisać się jeszcze więcej. Tak samo sporo powinno pisać się o Kabulu. Przeglądam światowe agencje informacyjne i więcej znalazłem informacji o tym, że Arsene Wenger podpisał dwuletni kontrakt z Arsenalem niż właśnie o tym zamachu. W Kabulu nie ucierpiał chyba żaden cudzoziemiec. Wśród tych prawie stu zabitych są przypadkowi Afgańczycy, którzy zmierzali do pracy.
Ta dzielnica, w której doszło do zamachu, przypomina takie miasto twierdz, otoczonych wysokim, kilkumetrowymi murami. Tymi twierdzami pojedynczymi są zagraniczne ambasady, do nich nikt postronny nie ma wstępu. Natomiast ulica, przy której stoją ambasady, jest jedną z głównych ulic Kabulu w ogóle, to taka kabulska Marszałkowska czy Aleje Jerozolimskie. Tamtędy się jedzie na lotnisko na przykład. W godzinach szczytu jest zawsze zatłoczona, bo korki to nie jest problem tylko Krakowa czy Warszawy, ale Kabulu przede wszystkim. I ten samochód, ta wielka ciężarówka, po prostu wjechała i wysadziła się w powietrze właśnie tam. Ambasady zostały uszkodzone, ale ludzie zostali pozabijani poza murami tych twierdz. Te mury jakby ochroniły twierdze, natomiast nie uchroniły Afgańczyków i Kabulu.
W Afganistanie niestety jest tak od samego początku, że ilekroć ktoś dokonywał zamachu bombowego, w którym ginęli afgańscy cywile, to Afgańczycy winili za niego Zachód a nie zamachowców. Więc ten zamach paradoksalnie obróci się przeciwko Zachodowi, bo wśród Afgańczyków będzie narastał taki żal, takie poczucie, że to z naszego powodu, ponieważ my tam jesteśmy, to oni cierpią. To też jest rezultat krótkiej pamięci ludzkiej, bo cierpieli także wtedy, kiedy żaden cudzoziemiec w Afganistanie jeszcze nie stacjonował. Ale ludzka pamięć ma to do siebie, że wyłapuje raczej te lepsze wspomnienia, a ma pretensje o wszystko, co się złego stanie.
Wojciech Jagielski jest dziennikarzem PAP, współpracownikiem „Tygodnika Powszechnego”.
