Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Wpisując w wyszukiwarkę hasło "Jan Paweł II" otrzymamy prawie 3 miliony odnośników, "Karol Wojtyła" odsyła do ponad pół miliona stron. Te liczby świadczą o tym, że Papież żyje w naszej świadomości. Na ile jest to jednak świadomość dojrzała? Można założyć, że jakość usług internetowych świadczy o poziomie potrzeb użytkowników, przyjrzyjmy się zatem ofercie.
Internauta bez problemu znajdzie w sieci informacje z życia Karola Wojtyły. Kilka największych portali, jak Gazeta.pl, Wirtualna Polska czy Polska.pl, prowadzi serwisy poświęcone osobie i nauczaniu Jana Pawła II, a stałym punktem jest w nich biografia i kalendarium pontyfikatu. Największy zbiór dokumentów papieskich znajdziemy w serwisach i e.kai, którym patronuje Konferencja Episkopatu. Opoka oferuje także bogatą bibliotekę prac o Papieżu. Oba portale mają wygodne w użyciu wyszukiwarki i przejrzysty - można by rzec - ascetyczny układ strony. Na pozostałych witrynach - w większości komercyjnych - dominuje publicystyka i komentarz. Eksponowane są zwłaszcza tematy, o których głośno było w mediach: wybór na papieża, zamach, anegdoty (słynne "kremówki"), ostatnie dni życia, żałoba. Tematycznie uporządkowany komentarz do nauczania - rzadkość w necie - proponuje (internauta znajdzie tu również ). Obowiązkowo omówione są także pielgrzymki do Polski.
Poszukując tekstów Papieża online, nie będziemy mieli trudności z odnalezieniem encyklik i adhortacji, a także dokumentów skierowanych do masowego odbiorcy: listów do młodzieży, rodzin, kobiet, chorych czy osób w podeszłym wieku. Szukając natomiast konkretnego przemówienia, katechezy czy orędzia, należy się liczyć z porażką. Dotyczy to zwłaszcza nauczania Jana Pawła II sprzed drugiej połowy lat 90. Związane jest to z wejściem do sieci serwisu KAI dopiero w połowie 1996 r. i z powstaniem dziewięć miesięcy później oficjalnej witryny watykańskiej (jej serwis uzupełniono tylko o polskie tłumaczenia encyklik i adhortacji sprzed 1997 r.).
Sytuację ratują - nie zawsze zgodnie z prawem autorskim - inicjatywy osób prywatnych, które na swoich stronach zamieszczają elektroniczne wersje papieskich publikacji. Na tej zasadzie można odnaleźć w necie książki "Wstańcie, chodźmy", "Tryptyk Rzymski" i "Pamięć i tożsamość" oraz obszerne fragmenty "Przekroczyć próg nadziei". Jeden z księży udostępnił głośną książkę Karola Wojtyły "Miłość i odpowiedzialność" oraz pierwszą część środowych katechez Papieża o małżeństwie, "Chrystus odwołuje się do początku". W sieci nie ma drugiego wielkiego cyklu katechez - o Maryi, ani najważniejszego filozoficznego dzieła biskupa z Krakowa - "Osoby i czynu".
Rzadko znajdziemy teologiczne czy duszpasterskie komentarze do całych dokumentów, o wiele częściej - do poszczególnych wypowiedzi Papieża, które łatwo zapadały w pamięć, np. "musicie od siebie wymagać" czy "każdy ma swoje Westerplatte". Bez liku jest natomiast homilii czy medytacji jedynie akcydentalnie odwołujących się do Jana Pawła II.
Czym zaowocowały przeżycia związane z odchodzeniem Papieża? Niezliczoną ilością świadectw, elektronicznie utrwalonych emocji, trwających przez jakiś czas internetowych akcji, np. zapalania świec. Trudno natomiast wyśledzić w necie silną obecność tzw. pokolenia JP2. Portal o tej nazwie moderują księża, jest to więc bardziej pomysł na duszpasterstwo niż świadectwo więzi i tożsamości pokoleniowej.
Przez kilka lat surfowania w necie nie udało mi się natrafić na fora dyskusyjne, na których spór o nauczanie Papieża prowadziliby profesjonaliści - teologowie i filozofowie. Odnieść można wrażenie, że w Polsce wciąż nie ma zwyczaju otwartej, odważnej debaty nad tekstami Jana Pawła II, a więc rzeczywistej potrzeby recepcji jego nauczania. Internet - przez swą dostępność i szybkość - stwarza tu przecież nowe możliwości. By temu zaradzić, wystarczyłoby np. ośmielić kleryków, aby zakładali własne fora albo zapisywali się na już funkcjonujące, ćwicząc przy okazji niełatwą sztukę prowadzenia sporów. Istniejące od maja br. forum krakowskiego Centrum Jana Pawła II wśród działów tematycznych posiada temat "Nauczanie Jana Pawła II", na którym jest na razie jeden wpis - warto by było tę szansę wykorzystać.
Nauczanie Papieża jako temat dyskusji okazjonalnie trafia na otwarte fora dyskusyjne katolickich portali (np. czy ). Dominuje tu problematyka związana z etyką seksualną i małżeńską. Burzliwe dyskusje wywołują ekumeniczne gesty Papieża, jego stosunek do judaizmu czy np. pocałunek złożony na księdze Koranu. Nie zawsze jednak dyskusja jest na zadowalającym poziomie.
Jak można podsumować obecność Jana Pawła II w internecie?
Dzisiaj coraz wyraźniej widać, że profesjonalnego serwisu papieskiego nie da się prowadzić w oparciu jedynie o wolontariat. Nie przypadkiem serwis najstarszego niekomercyjnego katolickiego portalu przeżywa stagnację, a rozwijają się serwisy prowadzone przez instytucje komercyjne ( , , , , ). Zdarza się, że strona poświęcona Papieżowi, od dłuższego czasu nieaktualizowana, podłączana jest przez właściciela domeny do automatu z linkami reklamowymi. Tak się stało z witryną Duszpasterstw Akademickich Krakowa o przejmującej nazwie . W zamierzeniu inicjatorów miało to być "największe archiwum, dzięki któremu słowo Jana Pawła II będzie wciąż żywe dla młodych Polaków". Obecnie wśród pojawiających się na tej nieaktywnej witrynie reklam odnaleźć można linki do stron erotycznych. Gorzki owoc słomianego zapału.
