Tygodnik Powszechny TP 49/2015

Data wydania:
Numer wydania:
49
Rok wydania:
2015

Edytorial

/

Nie mam dobrych prognoz dla KOD-u

Ks. Adam Boniecki
Jeśli rozeznanie Komitetu Obrony Demokracji jest słuszne, to nie on będzie przekonywał społeczeństwo, ale społeczeństwo przekona się samo.

Obraz tygodnia

Andrzej Wróblewski, „Matka z zabitym dzieckiem” / Fot. Kolekcja Grażyny Kulczyk

Co z muzeum Grażyny Kulczyk?

Piotr Kosiewski
Przed kilkoma dniami Grażyna Kulczyk ogłosiła, że zamierza stworzyć w Warszawie Muzeum Sztuki Współczesnej i Performansu.

O nieistnieniu

Jan Wróbel
Nie napiszę o PiS. ​Wszyscy piszą, ja nie napiszę pod osłoną nocy. Będę oryginalny, walnę coś o farmerach w Zambezi. Albo o zjeździe hipsterów z Piotrkowa…

Kultura w skrócie

TP
23 – 29 listopada
/ Fot. Marcin Bielecki / PAP

Kraj w skrócie

TP
23 – 29 listopada

Kościół w skrócie

TP
23 – 29 listopada
Bangi, Republika Środkowoafrykańska, 29 listopada 2015 r. / / JEROME DELAY / AP / EAST NEWS

Wierzmy, ale nie spodziewajmy się cudu

Artur Sporniak, Wojciech Jagielski
Wojciech Jagielski: Papież apeluje do rozsądku i bardzo mądrze byłoby go posłuchać, ale jego słowa nie likwidują w żaden sposób źródeł konfliktu.
Przed mszą papieską w sanktuarium męczenników ugandyjskich w Namugongo, Uganda, 28 listopada 2015 r. / / GIUSEPPE CACACE / AFP / EAST NEWS

Franciszek w Afryce: drzwi otwarte

Artur Sporniak
Czy papieskie pielgrzymki powinny być przede wszystkim niosącymi nadzieję wizytami duszpasterskimi, czy raczej jednym ze sposobów kształtowania kościelnej…
Ludzie niosą olbrzymi balon reprezentujący ziemię podczas wiecu wzywającego do działania w sprawie zmian klimatu, który odbył się dzień przed rozpoczęciem konferencji COP21 w Paryżu. Rzym, 29.11.2015 r. / / TIZIANA FABI/AFP PHOTO/EASTNEWS

Czego nie widzą polscy politycy

Marcin Żyła
Niepewny jest sukces szczytu klimatycznego, który właśnie trwa w Paryżu, a który zgromadził delegacje ze 195 państw.
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz
Michał Okoński / / Fot. Grażyna Makara

Konserwatyści przeciwko antysemityzmowi

Michał Okoński
Grupa konserwatywnych publicystów, intelektualistów i polityków podpisała się pod ,„Listem do patriotów”, opublikowanym na portalu wpolityce.pl. Redaktor…
Paweł Reszka / / fot. Grażyna Makara

Platforma samobójców

Paweł Reszka
Podczas nocnych obrad Sejmu w sprawie uchwał dotyczących sędziów Trybunału Konstytucyjnego Ryszard Petru postawił swój niewielki jeszcze klub na baczność.

Temat Tygodnika

Stefan Wilkanowicz" Moja prywatna preambuła", „TP” nr 6/1995

Moja prywatna preambuła

Stefan Wilkanowicz
Przypominamy, co wieloletni członek redakcji „Tygodnika”, pomysłodawca preambuły do obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, pisał przed 20 laty.
Posłanka Nowoczesnej Joanna Schmidt podczas protestu „Ręce precz od Trybunału”. Warszawa, 26 listopada 2015 r. / Fot. Marcin Obara / PAP

Granie Trybunałem

Antoni Bojańczyk
Najpierw poprzedni Sejm postanowił ukraść obecnemu prawo wyboru dwóch sędziów. Potem obecny Sejm odebrał poprzedniemu wybór trzech sędziów. Na szczęście…
Posłowie PO wychodzą z sali podczas drugiego czytania uchwały zgłoszonej przez PiS o unieważnieniu wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa, 25 listopada 2015 r. / Fot. Tomasz Gzell / PAP

Pierniki Czwartej RP

Paweł Bravo
"Zamach na demokrację, „koniec demokracji”... Niestety, na razie przeciwników PiS stać tylko na dziecinne tupanie zamiast próby zrozumienia, skąd wziął się…

Czytania

Czytania liturgiczne

TP
6 – 13 grudnia
/ il. Domena publiczna

Widzenia

TP
Bp Grzegorz Ryś / / Fot. Grażyna Makra

W drzwiach

Kard. Grzegorz Ryś
Zaczął się adwent.
O. Wacław Oszajca /

Komentarz do życia

O. Wacław Oszajca SJ
Opowiada Łukasz Ewangelista: „W piętnastym roku panowania cesarza Tyberiusza, kiedy Poncjusz Piłat zarządzał Judeą,
Paweł Śpiewak / / Fot. Grażyna Makara

Trzynaście Atrybutów

Paweł Śpiewak
Slichot (albo selichot; co oznacza po prostu przeprosiny) są to błagalne poematy i modlitwy zwykle wypowiadane przed wielkimi świętami (Nowy Rok, Jom Kippur).

Kraj

/ Fot. Karolina Misztal / REPORTER

Miasto otwarte

Beata Chomątowska
Stolica jako teren rywalizacji między „prawdziwymi warszawiakami” a „słoikami” to obrazek chwytliwy medialnie, ale nieprawdziwy.
/ Fot. Martin Barraud / GETTY IMAGES

Pod kreską

Mariusz Sepioło
Mniej więcej od połowy miesiąca są na minusie. Każdy większy wydatek powiększa ich dług. Żyją tylko dzięki debetowi.
/ Fot. Robert Laska / FORUM

Za płotem strzeżonego osiedla

Jerzy Buzek, Paweł Reszka
Jerzy Buzek: Na jednej szali mamy potencjalne zagrożenie wynikające z przyjęcia kilku tysięcy uchodźców. A na drugiej? Rozpad UE.

Wiara

/ Fot. Pool Catarina / VANDEVILLE / GETTY IMAGES

Lęk przed kulturą

Ks. Jacek Siepsiak SJ
Wolimy pseudokulturę uprzedzeń, etykietek i „dowcipnych” stereotypów. To łatwiejsze niż okazanie szacunku, wysłuchanie innego.
Franciszkanie Zbigniew Strzałkowski i Michał Tomaszek w drodze do Huaraz. Peru, przełom lat 80. i 90. / Fot. Z archiwum Jarosława Wysoczańskiego OFMConv

Pierwsi polscy misjonarze męczennicy

Artur Sporniak
Zginęli w 1991 r. Beatyfikacja obu franciszkanów odbyła się w peruwiańskim Chimbote 5 grudnia.
Msza na otwarcie Synodu Biskupów o Rodzinie. Bazylika Świętego Piotra, Watykan, 04.10.2015 r. / / Fot. Alessandra Tarantino/AP/FOTOLINK/EASTNEWS

Skłóceni bracia miłosiernego Ojca

Piotr Sikora
8 grudnia 1965 r. zakończył się Sobór Watykański II. Co ma wspólnego świętowanie jego zakończenia z Rokiem Miłosierdzia?
Rekolekcje z ks. Johnem Bashoborą, Stadion Narodowy w Warszawie, lipiec 2013 r. / Fot. Krystian Maj / FORUM

Religia potrzebuje rozumu

Ks. Andrzej Kobyliński, Marcin Żyła
Ks. Andrzej Kobyliński, filozof: Kilka milionów polskich katolików wierzy w grzechy pokoleniowe i pije wodę egzorcyzmowaną.

Świat

Telefony już tylko do zabawy, Symferopol, Krym, 22 listopada 2015 r. / Fot. AP / EAST NEWS

W krymskich ciemnościach

Wojciech Konończuk
Półwysep Krymski i los jego mieszkańców zniknęły z agendy międzynarodowej, bo świat milcząco zaakceptował rosyjską aneksję. Dziś powróciły – za sprawą Tatarów…
Ostatni etap podróży uchodźcy i imigranci odbywają teraz w pociągach podstawianych przez trzy państwa b. Jugosławii. Każde z nich ich rejestruje. Chorwacki Slavonski Brod, listopad 2015 r. / Fot. François Struzik / SIMPLY HUMAN SLAVONSKI

Ucichła okolica

Marcin Żyła
Z pociągów najpierw wychodzą młodzi mężczyźni. Zawsze są pierwsi, przed rodzinami z dziećmi, które niosą cięższe tobołki i bagaże.
Na dźwięk syren Izraelczycy kierują się do schronów. Aszkelon podczas ataków rakietowych, lipiec 2015 r. / Fot. Amir Cohen / REUTERS / FORUM

Po bułki z terrorem w tle

Karolina Przewrocka-Aderet
Kiedy orientuję się, że coś jest ze mną nie tak? Gdy przyjeżdżam do Polski, idę ulicą i niespokojnie rozglądam się dookoła, bo czuję ciągłe zagrożenie atakiem…
Kurdyjska uroczystość wojskowa na cmentarzu poległych żołnierzy. / Fot. Witold Repetowicz

Zostań i walcz

Witold Repetowicz
Północna Syria to dziś faktyczne państwo syryjskich Kurdów. Zachód obiecuje im pomoc, ale niewiele robi. Tymczasem to stąd mogłaby wyjść lądowa ofensywa…

Nauka

/ Fot. GETTY IMAGES

Muzyka duszy

Krzysztof Cipora
Utwory tak z pozoru różne, jak muzykę z filmu Hitchcocka, rockową balladę czy „Wiosnę” Vivaldiego, łączy wspólna cecha: niosą emocje. Ale jak to w ogóle…

Kultura

W lustrze inności

Lektor
Katalońskie miasto Banyoles niedaleko Girony, Muzeum Historii Naturalnej Dardera, Sala Człowieka, a w niej rzeczywiście człowiek. Nieżywy. W szklanej gablocie…

Warto zobaczyć w TV

AP
5 – 11 grudnia
Kadr z filmu „Aferim!” / Fot. Mihai Chitu

Aplauz jako ostrzeżenie

Anita Piotrowska
Idylliczna, wielokulturowa kraina? Nie, Wołoszczyzna to miejsce, gdzie panuje niewolnictwo nieustępujące brutalnością temu, co świat zachodni uskuteczniał w…
Sandro Botticelli, „Narodziny Wenus”, 1478 lub1484–1486 r. / Fot. DOMENA PUBLICZNA / GOOGLE ART PROJECT

Wszechobecny Botticelli

Piotr Kosiewski
Jego kult przybierał czasem nieznośne formy. Nie dość, że wszedł do kanonu europejskiego wyobrażenia piękna, to jeszcze dostarczył natchnienia projektantom…
Scena ze spektaklu „Śmierć i dziewczyna” na deskach Teatru Polskiego / Fot. Natalia Kabanov / TEATR POLSKI WE WROCŁAWIU

Ani o krok!

Marcin Kościelniak
„Śmierć i dziewczyna” jest klasycznym przykładem tego, jak wydarzenie artystyczne generuje wydarzenie społeczne. Dlatego to najważniejsza premiera sezonu.…
Marcin Koszałka (po lewej) i Filip Pławiak, który w „Czerwonym Pająku” gra Kremera / Fot. Adam Golec / KINO ŚWIAT

Nazywam się Kot, Karol Kot

Marcin Koszałka, Bartek Dobroch
Marcin Koszałka: Teraz się na przykład martwię, że mój film wszyscy skrytykują, wyśmieją. I powiedzą, że matka miała rację.

Kraków

Nasz pasaż

KB
Stefan Wojtas / Fot. Grażyna Makara

Trema mistrza

Ewelina Burda
„Moi chłopcy” – mówi o Szymonie Nehringu i Krzysztofie Książku, którzy tej jesieni oczarowali jury Konkursu Chopinowskiego. Pół wieku temu sam mógł marzyć o…

Felietony

Jan Klata /

Wilcy wyją

Jan Klata
Wataha, dotąd zaszywająca się w głębszych ostępach, podchodzi pod stolicę. Idziemy po was, borem-lasem – głosiło ponoć hasło, które pozwalało przetrwać...
Stanisław Mancewicz / / Fot. Grażyna Makara

Prezes internetu

Stanisław Mancewicz
Trudno dziś już dociec, co ludzie robili z wolnym czasem, zanim wynaleziono telewizję.
Andrzej Stasiuk /

Polska

Andrzej Stasiuk
W Kodniu konie chodziły zaraz przy głównej drodze. Dwa wielkie, gniade perszerony. Samopas chodziły.
Marek Zając / / Fot. Grażyna Makra

Piekielny karnawał

Marek Zając
Mój drogi Piołunie, uwaga, uwaga, uwaga!
Paweł Reszka / / Fot. Grażyna Makara

Angielskie auto

Paweł Reszka
Od kiedy pamiętam, jeździłem okropnymi rzęchami.

Smaki

/ Fot. Katja Kircher / MASKOT / CORBIS

Jedzenie do czytania w czasie politycznym

Paweł Bravo
Jak skwitować inflację wzniosłych słów w przestrzeni publicznej, by nie urazić szacownych uszu? Może coś o pierniczkach? Ten przepis moja lepsza połowa stosuje…

Tygodnik Czytelników

Trudne katolików rozmowy

Agata Łukasik
„TP” 47/2015

Na nic reformy

Mirek Chmiel
„TP” 46/2015

Dodatki w numerze TP 49/2015

Actus Humanus 2015

Okładka dodatku: Actus Humanus / Fot. Kamila Zarembska

Wprowadzenie

Paweł Adamowicz
Szanowni Państwo, z przyjemnością zapraszam Państwa na piątą edycję Festiwalu Actus Humanus. Edycję szczególną, jubileuszową, którą chcemy radośnie świętować.
Giuliano Carmignola / Fot. Anna Carmignola / DG

Spektakularnie i w trzech częściach

Jakub Puchalski
Mocno zacząć i jeszcze mocniej skończyć. Recepta nie tylko na barokową arię da capo, uderzającą od pierwszego wejścia i olśniewającą w końcowej repetycji, ale…
Paul Agnew (w środku) i Les Arts Florissants – wystąpią 12 grudnia w Dworze Artusa. / Fot. MATERIAŁY PRASOWE

Księstwo madrygału

Ewa Obniska
Madrygał był czymś znacznie więcej niż jedną z form muzyki świeckiej. Stał się symbolem pewnego typu obyczajowości, wykreowanej na północnych dworach włoskich…
Zespół graindelavoix (pierwszy od prawej Björn Schmelzer) / Fot. MATERIAŁY PRASOWE

W każdym głosie odrębne ziarenko

Dorota Kozińska
Cóż to jest „ziarno głosu”? Według Rolanda Barthes’a to muzyka obleczona w ciało, dźwięk naznaczony odrębnością, „pojedynczością” wykonawcy, który nadaje mu…
Céline Scheen, sopran – 9 grudnia zaśpiewa kantaty Bacha / Fot. MATERIAŁY PRASOWE

Piękna lub dobrze urządzona

Barbara Świderska
Francuzi grają swojemu Bogu piękną muzykę – jak królowi słuchającemu religijnego koncertu w wersalskiej kaplicy. Bach – w najgłębszej warstwie swoich…

Magazyn Literacki: Powrót do przyszłości (10-12/2015)

Margaret Atwood i Katie Paterson, sierpień 2014 r. / Fot. Giorgia Polizzi / katiepaterson.org

Literatura przyszłości

Katie Paterson, Anne Beate Hovind
Katie Paterson: Projekt Future Library daje nadzieję, że za sto lat będą istniały las, książka i czytelnik. To praca pomyślana dla nieznanego, przyszłego…
/ Fot. Schauspielhaus Zürich

Jednoosobowa instytucja literatury

Ryszard Wojnakowski
18 listopada odszedł Werner Morlang, literaturoznawca, wybitny znawca twórczości Roberta Walsera, przyjaciel Festiwalu Conrada.

100 prezentów na Mikołaja dla naszych Czytelników!

TP
Wystarczy króciutko napisać: Czego życzycie światu na Nowy Rok - i nadesłać odpowiedź na adres: tp@tygodnik.com.pl lub na adres redakcji ul. Wiślna 12 w…

Felietony pełne pasji

Tomasz Fiałkowski
W ostatnim, 52. numerze „Tygodnika Powszechnego” z 1982 r. pojawiła się nowa felietonistka. Krótki dialog, otwierający jej pierwszy tekst, dziś wymaga…
Ks. Adam Boniecki w redakcji „L'Osservatore Romano”, lata 80. / Fot. Archiwum ks. Adama Bonieckiego

Wiek Adama Bonieckiego

Anna Goc
Nowa książka redaktora seniora „Tygodnika Powszechnego” to mała historia XX w. opowiedziana poprzez portrety wielkich ludzi.

Wielki Max

Andrzej Brzeziecki
Max Cegielski wspiął się na wyżyny reportażu. Trudno mu będzie w przyszłości przeskoczyć samego siebie.
Jhumpa Lahiri / Fot. Beatrice Lundborg / SCANPIX / FORUM

Zagubiona wśród zachwytów

Paulina Wilk
Jhumpa Lahiri uznawana jest za jedną z kilku najważniejszych powieściopisarek współczesnego świata. W Polsce pozostaje najbardziej przeoczoną.
Okładka dodatku: Magazyn Literacki – Powrót do przyszłości / Fot. © Atelier Oslo and Lund Hagem / katiepaterson.org

Przyszłość wymarzona?

Grzegorz Jankowicz
Według Borgesa wyłącznie nieśmiertelni nie muszą sobie wyobrażać odległej przyszłości, ponieważ i tak ją poznają.
Wizualizacja biblioteki New Deichmanske Library w Oslo, zaprojektowanej przez Lund Hagem Arkitekter AS | Atelier Oslo. Budowa ma zakończyć się w 2018 r. Zobacz więcej w rozmowie z Katie Paterson / Fot. © Atelier Oslo and Lund Hagem // katiepaterson.org

2030. Strach i nadzieja

Michał R. Wiśniewski
Rok 2030 zacznie się we wtorek. Czyli warto wziąć wolne w sylwestrowy poniedziałek, by mieć długi weekend. A potem tylko trzy dni pracy – uff, jeszcze tylko…

Biblioteka życzeń

TP
Książki, na które czekamy. Które chcielibyśmy przeczytać. Których brakuje w naszej literaturze. Zapytaliśmy o nie ludzi działających w różnych dziedzinach…

Perwersja w epoce spełnionego kapitalizmu

Michał Sowiński
Mówi się o skandalu i przekraczaniu granic dobrego smaku, ale jedynym obscenicznym i zarazem wstydliwym zjawiskiem w powieści Witkowskiego jest bieda.

Lekcja empatii

Maciej Jakubowiak
Wiśniewskiemu udaje się pokazać, w jaki sposób nowe formy obyczajowości przekładają się na życiowe oczekiwania i sposoby myślenia o świecie.

Mądra zabawa

Tomasz Fiałkowski
Po staroświecku uważam, że czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła” – napisała Szymborska.

Żołnierz-artysta

Grzegorz Jankowicz
W jaki sposób opowiedzieć o wojnie własnemu dziecku? Jak opowiedzieć o wojnie, w której samemu bierze się udział?

Zbrodnia, która zachwyca

Grzegorz Jankowicz
W serii noir ukazują się antologie opowiadań o mro-cznej stronie światowych metropolii.

Bond wiecznie żywy

Tomasz Fiałkowski
Ian Fleming umarł 51 lat temu, jego powieści do arcydzieł nie należą, ale stworzony przez niego bohater ma się dobrze.

Jurek

Ks. Adam Boniecki
Historia opowiedziana w tej książce zdarzyła się naprawdę. I dzieje się dalej. A ryzykowny zabieg oddania głosu jej dziecięcemu bohaterowi okazał się…
Ilustracja z książki Anne Crausaz „52 tygodnie” /

Barszcz, kutia i książki

Joanna Olech
Wigilijna tradycja obdarowywania się książkami jest równie ważna jak barszcz z uszkami. Więcej – nabiera znaczenia, w miarę jak dzieci i wnuki rosną, a …

Wycinka

Inga Iwasiów
Gender to jedno z pojęć podlegających wycięciu razem z multikulturowością i otwarciem.
Marcin Świetlicki - poeta, autor kryminałów, lider zespołu Świetliki, laureat tegorocznej Nagrody Silesius za całokształt twórczości. Kraków, 2009 r. / Fot. Tomasz Wiech, Agencja Gazeta

Istnienie oraz szepty grozy

Piotr Śliwiński
Dobrzy poeci są dowodem na istnienie Boga, prawie wszyscy muzycy, wielu malarzy. Aktorzy? A Marcin Świetlicki?
/

Moje story

Bartosz Minkiewicz