Reklama

Tygodnik Powszechny TP 44/2016

Data wydania:

30.10.2016

Numer wydania:

44

Rok wydania:

2016

Edytorial

Wypominki

Ks. Adam Boniecki

No to znów mamy Święto Zmarłych, „po kościelnemu” Dzień Zaduszny.

Obraz tygodnia

O. Ludwik Wiśniewski / / Fot. Grażyna Makata

Jubileusz o. Ludwika Wiśniewskiego

Słynny duszpasterz opozycji demokratycznej z czasów PRL 25 października skończył 80 lat. Z tej okazji przypominamy teksty o. Ludwika i rozmowę z nim,…

Od lewej: Aleksiej Milczakow i Jan Petrovsky / / Źródło: http://khpg.org/en/index.php?id=1476975539

Areszt w Norwegii

Norweska policja zatrzymała Jana Petrovskiego – Rosjanina poszukiwanego przez Ukrainę za zbrodnie wojenne, które miał popełnić w Donbasie. Petrovsky niedawno…

Gala wręczenia nagrody „Patriota Roku 2016” im. Kazimierza Odnowiciela, Kraków, 22 października 2016 r. / / Fot. JAKUB PORZYCKI / FORUM

Nieśmieszny minister

Antoni Macierewicz Patriotą Roku. Takim tytułem uczciły go podczas sobotniej gali w Operze Krakowskiej środowiska związane z wydawnictwem Biały Kruk.

/ Fot. Philippe Wojazer / REUTERS / FORUM

Koniec obozu imigrantów w Calais

To koniec obozu imigrantów w Calais – 24 października rozpoczęła się jego likwidacja.

/ Fot. Tiziana Fabi

Papież gra w „kółko i krzyżyk”

Tylko kilka godzin można było oglądać mural namalowany na kamienicy niedaleko Watykanu, przedstawiający papieża grającego ukradkiem w grę „kółko i krzyżyk”…

Kraj w skrócie

17 – 23 października

Kościół w skrócie

17 – 23 października

Kultura w skrócie

17 – 23 października

Najważniejszy pierwszy krok

Seriale telewizyjne w polskiej kulturze po 1989 r. wychodziły najgorzej. Dlatego na „Artystów” Strzępki i Demirskiego czekano z taką niecierpliwością i…

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Hillary Clinton i Donald trum podczas trzeciej debaty prezydenckiej 19.10.2016 r./ / Fot. John Locher/AP/FOTOLINK/EASTNEWS

Kto wygłosi mowę przegranego?

Radosław Korzycki

Panujący konsensus w opiniach po trzeciej debacie każe się zastanowić, czy kampania Donalda Trumpa jest jeszcze w ogóle do uratowania.

Temat Tygodnika

/ Fot. Kamila Buturla

Jak przeżyć śmierć

Bernadetta Janusz, Anna Goc, Marcin Żyła

Bernadetta Janusz, psychoterapeutka: O naszych zmarłych możemy myśleć jako o osobach, które od teraz są w nas. Nosimy je w sobie.

/ Fot. Justin Sullivan / GETTY IMAGES

Pamięć absolutna

Chcemy wierzyć, że kiedyś spotkamy zmarłych „po drugiej stronie”. Że śmierć nie jest kresem miłości. Ale chrześcijańska wiara w życie wieczne to coś więcej niż…

Czytania

Źródło

Kard. Grzegorz Ryś

14 października miałem wielką radość odprawiać z karmelitankami wigilię uroczystości Teresy Wielkiej.

Miłośnik życia

O. Wacław Oszajca SJ

Na cmentarzu Powązkowskim, na nagrobku Wacława Nałkowskiego (1851–1911), ojca Zofii i Hanny, widnieje takie oto epitafium:

Chasydzka bajka

Paweł Śpiewak

Skrucha nie jest za morzami. Nie jest w wyższym świecie. Jest czymś na wyciągnięcie ręki.

Czytania liturgiczne

30 października – 6 listopada

/ Fot. DOMENA PUBLICZNA

Widzenia

Kraj

Konferencja prasowa minister edukacji Anny Zalewskiej na temat reform w szkolnictwie, Warszawa 16 września 2016 r. / / Fot. ADAM CHELSTOWSKI / FORUM

Edukacyjną zmianę PiS da się szybko wprowadzić. Ale będzie to zła zmiana

Przemysław Wilczyński

Po raz pierwszy w polskiej edukacji dostajemy zmianę, w której saldo chaosu, niepewności, kosztów z jednej strony, a hipotetycznych choćby korzyści z drugiej…

Natalia Przybysz / / Fot. Mateusz Ochocki/KFP/REPORTER/EASTNEWS

Artystka i aborcja

Karolina Przewrocka-Aderet

Wyznanie Natalii Przybysz stawia w trudnej sytuacji. Nas wszystkich – bo pokazuje, że polska aborcja to nie tylko historie matek dowiadujących się o…

Kadr z filmu „Wołyń”: polsko-ukraińskie wesele / Fot. Krzysztof Wiktor / MATERIAŁY PRASOWE

Historia jako siła i balast

Reanimowany niedawno spór o Jedwabne i debata wokół rzezi na Wołyniu odsłoniły smutną prawdę: większość Polaków woli być ślepa na jedno oko. Różni nas tylko to…

Urząd Skarbowy w Łodzi przy ul. Kościuszki / Fot. Małgorzata Kujawka / AGENCJA GAZETA

U progów progresji

Projektowany jednolity podatek dochodowy ma szansę ucywilizować nasz system, dziś pełen fikcji.

Małgorzata Rybicka, Gdańsk, 21 października 2016 r. / Fot. Renata Dąbrowska dla „TP”

Niech spoczywają w pokoju

Małgorzata Rybicka, Paweł Bravo, Paweł Reszka

Małgorzata Rybicka, wdowa po Aramie Rybickim: Żałoba rodzin smoleńskich jest strasznie zakłócana. A ona musi się kiedyś skończyć. Po niej życie też ma wartość.

Wiara

Wnętrze jednej ze skalnych kaplic w Göreme, Kapadocja, Turcja / Fot. Marcelina Szumer

Wiara drąży skałę

Marcelina Szumer-Brysz

By odkryć tajemnice pierwszych pokoleń chrześcijan, trzeba się udać do muzułmańskiej Turcji. Tam zejść pod ziemię i krążąc w labiryncie kapadockich skał szukać…

Jednomyślności nie widać

Adhortacja „Amoris laetitia” została w Kościele przyjęta entuzjastycznie i jednomyślnie poza jednym zdaniem, które od 8 kwietnia, czyli od ogłoszenia dokumentu…

/ Fot. Andrea Franceschini / GETTY IMAGES

Deklaracja niewierności

Ks. Adam Boniecki

Czy dokument o dyscyplinie małżeństwa podpisany przez trzech kardynałów to początek buntu przeciwko Franciszkowi?

Świat

Feride i jej córka Mumina – tatarscy uchodźcy z Krymu – na ulicy Drohobycza, lato 2016 r. / Fot. Monika Andruszewska

Model Drohobycz

Wojciech Pięciak

Podupadłe miasto na ukraińskiej prowincji stało się przykładem integracji muzułmańskich uchodźców w chrześcijańskim otoczeniu. Jak Tatarzy z Krymu znaleźli tu…

Wojska irackie pod Mosulem, październik 2016 r. / Fot. Ahmad Al-Rubaye / AFP PHOTO / EAST NEWS

Bitwa nie tylko o Mosul

Ofensywa przeciw dżihadystom może zakończyć ich panowanie w Iraku i osłabić ich pozycję w Syrii. Ale przeciwnicy Państwa Islamskiego nie mają wspólnej…

Protesty młodych Rumunów przeciwko „grupie trzymającej władzę”. Bukareszt, listopad 2015 r. / Fot. Andrei Pungovschi / ANADOLU AGENCY / GETTY IMAGES

Miękkie podbrzusze Zachodu

W Bułgarii, Mołdawii i Rumunii trwa właśnie zawzięta walka starych elit z nowym pokoleniem. Jej wynik może wpłynąć także na układ sił w Europie.

Historia

Władysław Gomułka przemawia po przybyciu na Dworzec Białoruski. Moskwa, 15 listopada 1956 r. Trzeci od lewej Nikita Chruszczow. / Fot. EAST NEWS / AFP PHOTO // MONTAŻ

Rok 1956: stracona szansa

Łukasz Kamiński

Czy 60 lat temu kryzys komunizmu – w Polsce i innych krajach bloku wschodniego – spowodował jego osłabienie? Czy też przeciwnie: oddalił perspektywę jego…

Nauka

Na zbliżeniach – wyblakłe fragmenty umierającej Wielkiej Rafy Koralowej / Fot. RICHCAREYZIM / DREAMSTIME.COM // WWF.AUSTRALIA // WWW.RICE.EDU

Wielkość, która blaknie

Wbrew internetowej plotce Wielka Rafa Koralowa nie umarła. Choć nikt nie umie powiedzieć, jak długo jeszcze pożyje.

Kultura

Trup na Dębnikach

Naprzeciw Wawelu, na cyplu wcinającym się w zakole Wisły, stała kiedyś potężna neogotycka willa Rożnowskich. W roku 1895, w środę po Wielkanocy, u podnóża…

Warto zobaczyć w TV

29 października – 4 listopada

Kadr z filmu „Śmierć w Sarajewie” / Fot. MATERIAŁY DYSTRYBUTORA

Sieroty z Sarajewa

Anita Piotrowska

Na dachu hotelu Europa ekipa telewizyjna nagrywa narodową debatę z udziałem historyków. Pomiędzy nich trafia niejaki Gawriło Princip, potomek zamachowca. W…

Roland Topor, Alicja we wnętrzu swojej głowy, 1972 r. / Rys. Courtesy Galerie Anne Barrault / ART CAMERALIS

Abram, Roland, Nicolas

Agnieszka Taborska

Roland był najbardziej znany w świecie. Wiele zrobił dla promocji twórczości swego taty, urodzonego w Łodzi. Teraz przyszła kolej na jego syna. Wreszcie…

Wisława Szymborska i Kornel Filipowicz, lata 70. / / Fot. Z arch. Fundacji W. Szymborskiej

Kocham cię, ale się tym nie przejmuj

Kalina Błażejowska

Wystarczy wrażliwość niemiarowego szczupaka, żeby przy tej lekturze odczuwać moralny dyskomfort. Trudno zapomnieć, że listy te są przeznaczone dla zupełnie…

W barze Williston Brewing Company, Williston, Północna Dakota, maj 2016 r. / Fot. Andrew Cullen / REUTERS / FORUM

Ameryka, wojna światów

Michał Paweł Markowski

Na wiecach wszyscy wyją z radości, gdy Trump deprecjonuje wartości życia wspólnego. Wyją, gdyż życie wspólne, rzecz pospolita, demokracja są dla nich…

Felietony

Inni

Każdy z tych ludzi spotykanych w drodze przez świat składa się jakby z dwóch istot, jest dwoistością, którą często trudno oddzielić. (…)

Kiedy usłyszycie „sprawdzam!”

Szymon Hołownia

Na granicy polsko-białoruskiej koczuje grupa uchodźców z Czeczenii, którzy próbują uciekać na Zachód przed reżimem tamtejszego prokremlowskiego watażki Ramzana…

O miłości inaczej

Stanisław Mancewicz

Przypominamy naszą wieszczbę sprzed lat zaledwie kilku, że oto niechybnie i rychło nadejdą dni, w których z płaczem będziemy wspominać czasy tzw. „polityki…

Talerz zupy

Wojciech Bonowicz

W nagrodzonej Angelusem powieści Varujana Vosganiana opisana jest następująca scena: po jedenastu latach powraca z Syberii jeden z rumuńskich Ormian, wydany…

Smaki

/ Fot. Isabelle Rozenbaum / AFP / EAST NEWS

Widelcem czy palcami

List przyszedł od Marianny. A ściślej: plik urzędowych papierów.

Zmysły

/ Fot. Filip Klimaszewski dla „TP”

Nikt normalny tak po lesie nie łazi

Adam Robiński, Lechosław Hertz

Lechosław Herz, krajoznawca: Polski krajobraz jest w stadium poczwarki. Ale patrzę na niego od przeszło pół wieku i widzę, że zmiana jest kolosalna.

Tygodnik Czytelników

Wyjaśnienie i przeprosiny

Janusz Poniewierski

„TP” nr 43 / 2016

Jesteśmy sobie potrzebni

Marek Światłowski

„TP” 42 / 2016

Dodatki w numerze TP 44/2016

Dziady. Recykling

Wystawa fotografii Magdaleny Mądrej

Uroczystości pogrzebowe Danuty Siedzikówny „Inki” i Feliksa Selmanowicza „Zagończyka”. Gdańsk, sierpień 2016 r. / Fot. Marek Michalak / EAST NEWS

Umarli wracają na tabletach

Marcin Napiórkowski

Wszyscy dziś pytają: „Co mówią do nas umarli?”. Rzadko jednak przyglądamy się temu, jak i przez kogo do nas przemawiają. Jaki repertuar mediów, relikwii czy…

Trumny z ciałami ofiar, wyłowionymi z Morza Śródziemnego. Hangar lotniska na Lampedusie, październik 2013 r. / Fot. Alberto Pizzoli / AFP / EAST NEWS

Miłość na Sycylii. I śmierć

Jarosław Mikołajewski

Jak wielka musi być Lampedusa, żeby grzebać uchodźców? – pyta Giusi Nicolini, burmistrz najbardziej wysuniętego skrawka Europy. Wyspy w kształcie trójkąta o…

Trumny z ciałami Marii i Lecha Kaczyńskich w Sali Kolumnowej Pałacu Prezydenckiego, 15 kwietnia 2010 r. / Fot. Artur Hojny / FORUM

Kiedy król odchodzi, czyli ceremonie

Ks. Andrzej Draguła

W żałobie smoleńskiej i pogrzebie prezydenta chodziło nie tyle o kulturowe odwołanie się do powszechnej religii, lecz o rzeczywiste wyrażenie wiary w…

„Dziady” w reż. Kazimierza Dejmka, Teatr Narodowy w Warszawie; „Dziady” w reż. Radosława Rychcika, Teatr Nowy w Poznaniu / Fot. Franciszek Myszkowski / ZE ZBIORÓW ARCHIWUM ARTYSTYCZNEGO TEATRU NARODOWEGO

„Dziady” nie do pomyślenia

Zbigniew Majchrowski

Jak uwolnić to, co w „Dziadach” uniwersalne, od nacisku polonocentrycznych klisz lekturowych i od propagandowych nadużyć? Najnowsza historia sceniczna „Dziadów…

Krakowskie Przedmieście, Warszawa, 16 kwietnia 2010 r. / Fot. Adam Chełstowski / FORUM

Życie dzielimy z umarłymi

Dariusz Kosiński

Czy biegnąc po oklejanej billboardami Warszawie naprawdę myśleliśmy, że z czasem minie skurcz odczuwany, gdy mijamy kolejną kamienną tablicę z krzyżem? Że…

Ezili Dantò na ścianie świątyni Rasin San Bout, Cazale, Haiti, 2011 r. / Fot. Magdalena Mądra

Legiony, wudu i Czarna Madonna

Leszek Kolankiewicz

Dwie blizny Matki Boskiej Częstochowskiej na Haiti przemieniły się w trzy blizny po ranach odniesionych w czasie powstania niewolników. Dzieciątko Jezus…

Okładka dodatku: Dziady Recycling. Rytuał w świątyni Ile Axe Ode Omin Kedere, Salvador da Bahia, Brazylia / Fot. Magdalena Mądra

Wprowadzenie

Leszek Kolankiewicz, Jarosław Fret

Festiwal „Dziady. Recykling” odbywający się we Wrocławiu będzie poświęcony Dziadom jako projektowi kulturowemu – jednemu z oryginalniejszych i najważniejszych…

Magazyn Literacki: Przybornik z Przybory (7-9/2016)

Moje story

Bartosz Minkiewicz

Delikatna irytacja polityczno-poetycka

Piotr Śliwiński

Wiersze zjawiają się niespodziewanie, szczególnie w sytuacjach niekonwencjonalnych, gdy szuka się przeciwwagi dla aroganckiego bełkotu władzy. Na przykład na…

Turniej Kultur

Problem polega na tym, że nigdy nie było żadnej Polski A. Przez 25 lat ledwo omówiliśmy minimum liberalne w kwestiach równości, reprezentacji czy warunków…

Ross Collins, ilustracja z książki „Kostek. Pies nie z tego świata” /

Od mowy do ekonomii

Złota Róża za bombonierkę

Stanisław Bajtlik

2 października, na zakończenie XX Warszawskiego Festiwalu Nauki, wręczono Nagrodę Złotej Róży. W tym roku otrzymali ją Krzysztof Ciesielski i Zdzisław Pogoda,…

Budowa Pomnika Ofiar Czerwca 1956 w Zakładach Przemysłu Metalowego im. Hipolita Cegielskiego, Poznań, 1981 r. / Fot. Zbigniew Trybek / FORUM

Poznańskie na wskroś

Stanisław Zasada

Historia Wydawnictwa Poznańskiego jest nierozerwalnie połączona z powojennymi dziejami Polski – od czasów odwliży aż po brutalne lata transformacji.

/ Fot. Ulf Andersen / AURIMAGES / AFP / EAST NEWS

Niespieszny wszechświat opowieści

Kilkusetstronicowe opowieści Javiera Maríasa to w istocie kameralne dramaty. Dominuje erotyczne napięcie, demony przeszłości i tajemne motywacje, prowadzące do…

Socjologia na gorąco

Bauman w kontekście kryzysu migracyjnego przywołuje zasadę wzajemnej gościnności Kanta, zapowiadającą świat, w którym ludzie „będą musieli ścierpieć się obok…

Niewczesne żale, próżny trud

Weronika Szwebs

Wydawca „Interwencji 2” Houellebecqa przekonuje, że książka stanowi „oryginalny i niepokorny komentarz do naszej współczesności”. Trafnym słowem jest tu…

Ofiarowanie

Oates zyskuje uznanie zarówno pożeraczy fabuł, jak i wybrednych krytyków, bo umiejętnie zasypuje przepaść pomiędzy literaturą popularną a wysoką.

Łomot

Michał Sowiński

Historia dla Twardocha to w najlepszym razie wdzięczny rezerwuar gadżetów. Naprawdę interesują go wyłącznie fantazje na temat patriarchalno-mizoginicznego…

Ironista nie bez reszty

Katarzyna Trzeciak

Ostrożność Wallace’a czyni z niego ironistę niekompletnego, którego chciałoby się zapytać: „co myślisz?”, licząc na nieironiczną odpowiedź.

„Jeremi Przybora – Czat”

Grzegorz Uzdański

Pavel mniej znany

Tomasz Fiałkowski

Ota Pavel (1930–1973), autor genialnych opowiadań, powstałych w ramach terapii psychiatrycznej, był komentatorem sportowym radia czechosłowackiego; pierwszy…

Śladami Chazarów

Tomasz Fiałkowski

Kaganat Chazarski – państwo na rubieżach Europy, między Morzami Czarnym i Kaspijskim, gdzie krzyżowały się szlaki handlowe, przez blisko trzy stulecia…

Inne głosy

Grzegorz Jankowicz

Álvaro de Campos to jeden z heteronimów Fernando Pessoi, czyli fikcyjna postać, której portugalski pisarz wymyślił biografię oraz napisał w jej imieniu wiersze…

Wzruszenie ramion

Katarzyna Trzeciak

„Jest to niedziela ich życia, która wszystkich zrównuje i usuwa wszystko, co złe; ludzie, którzy mogą być tak z całego serca weseli, nie mogą być naprawdę na…

Księga opowieści

Michał Sowiński

Książka Justyny Dąbrowskiej to zbiór 15 wywiadów z czołowymi postaciami polskiej kultury i nauki, których autorka nazywa swoimi mistrzami.

Jazzowy zaduch

Michał Sowiński

Santiago Biralbo – jazzowy pianista, który od lat grywa pod pseudonimem w podrzędnej knajpie w Madrycie – opowiada narratorowi powieści skomplikowaną i pełną…

Włoski Joyce

Utwór włoskiego pisarza, opublikowany po raz pierwszy w 1941 r., zadziwia i niepokoi.

Podróż zbiorowa

W 1979 r. Georges Perec opublikował „Podróż zimową” – opowiadanie o profesorze literatury, który odkrywa dzieło zapomnianego geniusza, Hugona Verniera.

20. Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie

27–30 października 2016, ul. Galicyjska 9

Jeremi Przybora w swoim mieszkaniu, Warszawa, 1960 r. / Fot. Andrzej Wiernicki / FORUM

Przybornik z Przybory

Grzegorz Uzdański

U Przybory najważniejsza i najciekawsza jest nieskrępowana zabawa absurdem, która do dziś pozostaje niedoścignionym wzorcem, i to nie tylko dla komików.

Autorzy Kabaretu Starszych Panów: poeta Jeremi Przybora (z lewej), kompozytor Jerzy Wasowski (z prawej), 1958 r. / Fot. Zygmunt Januszewski TVP / PAP

Nieporównany Pan B.

Autokanibalizm Wasowskiego i Przybory podkręcał surrealny potencjał Kabaretu Starszych Panów, polegający na niepowtarzalnym połączeniu nostalgii i umowności,…

Okładka dodatku: Jeremi Przybora, Warszawa, 30.10.1966 r. / Fot. Zygmunt Januszewski TVP / PAP

Magazyn Literacki „Książki w Tygodniku”

Tomasz Fiałkowski

Przybornik z Przybory

Festiwal Poznań Baroque 2016

Anna Besson / Fot. Cezary Zych

W kółku Anny Amalii

Barbara Świderska

Sławne jest „odkrycie” Bacha zapoczątkowane wykonaniem przez Mendelssohna „Pasji wg św. Mateusza” w 1829 r. w berlińskiej Singakademie. Jednak w Berlinie wcale…

Siła zmyślenia

Jakub Puchalski

Gdy 500 lat temu Tomasz Morus drukował w Louvain swą „Utopię”, wiedział, do jakiego świata I co chciałby w nim usłyszeć.

Corina Marti / Fot. Cezary Zych

Inna droga

Wiele festiwali muzyki dawnej konstruuje swoje programy wokół przewodnich tematów monograficznych albo regularnie celebruje muzyczne rocznice.

Alice Julien-Laferrière / Fot. Cezary Zych

Festiwal Poznań Baroque