Reklama

Tygodnik Powszechny TP 41/2014

Data wydania:

Numer wydania:

41

Rok wydania:

2014

Edytorial

/ Fot. evilqueen112 / deviantart.com // MONTAŻ „TP”

Na okładce tego wydania

Synod, nie zawłaszczajcie winnicy

Ks. Adam Boniecki

Dawno żaden synod biskupów nie spotkał się z takim zainteresowaniem jak ten rozpoczęty w niedzielę 5 października na temat „wyzwań duszpasterskich związanych z…

Obraz tygodnia

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Kultura w skrócie

30 września – 6 października

A zwycięzcą został...

Kalina Błażejowska

Nigdy jeszcze w historii nagrody Nike oczekiwaniu na werdykt jury nie towarzyszyło tyle sensacji.

/ Fot. Ligier Piotr / Doliński Zbigniew / MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE

Powrót do Faras

Jeden z najcenniejszych skarbów dostępnych w polskich muzeach wkrótce zobaczymy w nowej odsłonie i aranżacji.

Kościół w skrócie

30 września – 6 października

Słuchajcie Franciszka

Jolanta Szymańska

„Aby rodzina mogła dobrze się rozwijać, winna karmić się Słowem Bożym” – mówił papież Franciszek w rozważaniach przed modlitwą Anioł Pański 5 października na…

Gender pod płaszczykiem

Michał Olszewski

Abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, który reprezentuje polski Kościół na Zgromadzeniu Nadzwyczajnym Synodu Biskupów…

Synod: co to takiego

Błażej Strzelczyk

Otwarcie Synodu Biskupów, Watykan, 5 października 2014 r. / Fot. Vandeville Eric / ABACAPRESS.COM / EAST NEWS

Proponujemy biskupom

Jak wielu wiernych z całego świata, odpowiedzieliśmy na zaproszenie papieża Franciszka i wzięliśmy udział w jego przedsynodalnej ankiecie.

Rosja miesza w Bośni

W miniony czwartek, 2 października, na ulicach Banja Luki – drugiego co do wielkości miasta Bośni i Hercegowiny – zjawiło się kilkudziesięciu ludzi w strojach…

Globalny chaos i wołanie o lidera

Wojciech Pięciak

Wojny i rewolucje, terroryzm i epidemie: świat robi się coraz bardziej nieprzyjazny. Potrzeba dziś polityków, którzy będą się choćby zbliżali do ideału…

POŻEGNANIE: Popularna aktorka serialowa Anna Przybylska zmarła po rocznej walce z nowotworem. Miała 35 lat, osierociła trójkę dzieci. / Fot. Łukasz Dejnarowicz / FORUM

Kraj w skrócie

30 września – 6 października

Muzeum niemocy Polski

Mój stosunek do wypowiadanych przez panią premier ładnych słów?

Żegnamy pana P.

Wygląda, że doczekaliśmy końca Twojego Ruchu Janusza Palikota.

Rozpoczęcie roku szkolnego w szkole podstawowej nr 48 im. Józefa Hallera w Gdańsku / Fot. Łukasz Ostalski / REPORTER / EAST NEWS

O czym nie mówi Ewa Kopacz

Przemysław Wilczyński

Podczas kongresu PO nowa premier powiedziała, że partia w pewnym momencie oddaliła się od ludzi. Czy do ludzi zbliżają społeczne propozycje zawarte w exposé?

Temat Tygodnika

/ Fot. GETTY IMAGES

Nietakt kanap

Tadeusz Sławek, Piotr Mucharski

Tadeusz Sławek, filozof: Jeżeli czynimy z uczuć sprawę publiczną, to mieszamy porządki: przenosimy je do sfery, która z natury nie toleruje tajemnic. Uczucia…

Życie kulturalne i uczuciowe

26 września krytyczka literacka, socjolożka, była jurorka nagrody literackiej Nike Kinga Dunin pisze na swoim profilu na Facebooku: „SPIER... – to była…

/ Fot. GETTY IMAGES

Skandal nowej generacji

Piotr Śliwiński

Krytyczka i Prozaik, powodowani misją uwolnienia nas od drobnomieszczańskich „cnót”, postąpili jak niepisarze. Postawili na trywialność: pieniądze, przemoc…

Czytania

/ Fot. DOMENA PUBLICZNA

WIDZENIA

CZYTANIA LITURGICZNE

12 – 19 października

Największy – najmniejszy

Kard. Grzegorz Ryś

Nie chodzi „jedynie” o to, że Jezus zaleca każdemu z nas postawę dziecka; to pouczenie ma także wymiar wspólnotowy – eklezjalny.

Raz na zawsze zniszczy śmierć

O. Wacław Oszajca SJ

Co niedzielę ogłaszamy światu, że ginąc na krzyżu Jezus wcale nie umierał, lecz zstępował do piekieł.

Skrucha braci

Paweł Śpiewak

W talmudycznych opowieściach znaleźć można nieco odmienioną opowieść o przybyciu dziesięciu synów Jakuba do Egiptu.

Kraj

Michał Kwiatkowski u stóp Mont-Saint-Michel podczas wyścigu Tour de France, czerwiec 2013 r. / Fot. Laurent Cipriani / AP / EAST NEWS

Kwiatkowskiego wyprzedzanie czasu

Mariusz Sepioło

Dziennikarze zauważyli, że wśród sław kolarstwa wygląda jak chłopiec, który nagle wpadł w dorosłe, męskie towarzystwo.

Pełne teczki prokuratorów

Krzysztof Wójcik

Rewolucja w wymiarze sprawiedliwości skończy się paraliżem prokuratury – przekonują śledczy. Na reformie skorzystają jednak inni uczestnicy procesów.

Ewa Kopacz na charytatywnym pokazie mody „Kobiety kobietom”. Hotel Sheraton, Warszawa, 9 marca 2002 r. / Fot. Wojtek Stein / REPORTER

Jak się robi wizerunek

Historia ostatnich lat polskiej polityki to historia politycznego PR. Jej najważniejsze postaci to nie Donald Tusk, Jarosław Kaczyński czy Ewa Kopacz, ale Igor…

Wiara

/ Fot. Anup Shah / CORBIS

Teolog wśród małp

Ks. Jacek Prusak SJ

Czy potrzebujemy religii, by zachowywać się moralnie? Czy etyka teologiczna może podjąć dialog z biologią? Dzięki książce „Bonobo i ateista” mamy świetną…

/ Fot. Jeff J. Mitchell / GETTY IMAGES

Watykan: klątwa kobiet

Józef Majewski

Mimo dokonanych właśnie zmian, Międzynarodowa Komisja Teologiczna wciąż nie jest reprezentatywna dla całego Kościoła.

Dzieci z Urubichá, wrzesień 2014 r. /

Rezultaty akcji „Boliwia”

O. Kasper Mariusz Kaproń OFM

W 11. tegorocznym numerze „TP” opublikowaliśmy tekst o. Kaspera Kapronia pt. „Raj utracony” – apel o pomoc materialną dla boliwijskich Indian.

/ Fot. Grażyna Makara

Kościół polski nie żyje w dżungli

O. Kasper Mariusz Kaproń OFM, Artur Sporniak

O. Kasper Kaproń, franciszkański misjonarz: Ksiądz powinien być wolny jak papież Franciszek. Tymczasem my się bez przerwy obawiamy, co powiedzą o nas inni.

Świat

Minister obrony Ursula von der Leyen ogląda ćwiczenia Kurdów w niemieckiej bazie, październik 2014 r. / Fot. Jens-Ulrich Koch / AFP / EAST NEWS

Bundeswehra się sypie

Joachim Trenkner

„Bedingt einsatzfähig”, warunkowo zdolna do działania – tak mówi się dziś o niemieckiej armii. Czy Berlin może wypełnić zobowiązania wobec sojuszników?

Ebola: oblicz ryzyko

Magdalena Rittenhouse

Dla epidemiologów od początku było jasne, że wirus przedostanie się z Afryki na Zachód. W Stanach właśnie wykryto pierwszy przypadek.

Rossija 24, kanał informacyjny w stylu CNN, stwarza świat na miarę potrzeb Kremla / Fot. Andrey Rudakov / BLOOMBERG / GETTY IMAGES

Rosyjski inny świat

Wojna informacyjna Kremla to nie tylko kłamstwa. Rosja kreuje równoległą rzeczywistość, dzięki której Putin uprawia skuteczną politykę.

Prodemokratyczne demonstracje w Hongkongu, 3 października 2014 r. / Fot. Philippe Lopez / AFP / EAST NEWS

Rewolucja w Pachnącym Porcie

Katarzyna Sarek

„Burzliwe czasy wydają bohaterów”: to chińskie powiedzenie świetnie pasuje do twarzy protestów w Hongkongu. Jest nią Joshua Wong: drobny okularnik, który…

Prezydent Hamid Karzaj podczas wizyty w Londynie; październik 2013 r. / Fot. Richard Pohle / GETTY IMAGES

Muzułmanin, ale nasz

Wojciech Jagielski

Hamid Karzaj jako pierwszy z afgańskich królów i prezydentów złożył urząd, nie tracąc przy tym życia lub wolności. Jego postać i panowanie to alegoria wojny,…

Historia

Dawne obserwatorium astronomiczno-meteorologiczne na Popie Iwanie, maj 2013 r. / Fot. Marcin Żyła

Pop Iwan wraca do życia

Odbudowa przedwojennego polskiego obserwatorium na grzbiecie Czarnohory wkracza w decydującą fazę.

Anatol Radziwonik „Olech”, druga połowa lat 40. / Fot. Domena publiczna

Przywróćmy im imię

Grzegorz Motyka, Andrzej Brzeziecki

Największe wrażenie zrobił na mnie opis śmierci Anatola Radziwonika. Sowieci tropili go kilka lat. Zginął w 1949 r., tocząc wręcz kowbojski pojedynek z…

Dobijanie

Andrzej Brzeziecki

„Oczyścimy wszystkie nasze rejony z tego paskudnego śmiecia” – meldował przełożonym sowiecki pułkownik Fiodor Markow. Wcześniej kazał rozstrzelać 80 żołnierzy…

Nauka

Pascal Cotte, badacz „Damy”: Pierwotnie Cecylia Gallerani nie trzymała w rękach żadnego zwierzaka i ubrana była tylko w czerwoną suknię. Dopiero później artysta domalował gronostaja i błękitną pelerynę widoczną na jej lewym ramieniu. / Fot. Pascal Cotte / VINCI EDITIONS / LUMIERE TECHNOLOGY

Dama bez łasiczki

Dzięki metodzie wykorzystywanej przez astronomów do oceniania składu chemicznego odległych obiektów możemy zaglądać przez ramię wielkim artystom. Zrobił tak…

Kultura

Utopia i pragmatyzm

Biografia zdumiewająco skutecznego tandemu stworzonego przez ludzi bardzo różnych, a zarazem opowieść o polskich Budowniczych Świata, jak radykalnych…

Teatr manieryczny i niegroźny

Marcin Kościelniak

Ze spektaklu „Apokalipsa” Michała Borczucha wynika, że nie każdy powinien się brać za politykę.

Tomasz Kot w roli Zbigniewa Religi / Fot. Jarosław Sosiński / WATCHOUT PRODUCTIONS / NEXT FILM

Przy stole

Anita Piotrowska

Oglądając obsypany w Gdyni nagrodami film „Bogowie”, mamy wrażenie, jakby Palkowski i jego ekipa, a zwłaszcza Tomasz Kot, wchłonęli całą gorączkową energię…

WARTO ZOBACZYĆ W TV

Bob Dylan ze swoją dziewczyną Suze Rotolo, Nowy Jork, styczeń 1962 r. / Fot. Ted Russell / POLARIS / EAST NEWS

Literacki Nobel dla Boba Dylana

Andrzej Stasiuk

Bob Dylan został laureatem literackiej Nagrody Nobla. O pieśniarzu pisał na naszych łamach Andrzej Stasiuk. Przypominamy jego tekst.

Wisława Szymborska, Kraków, lata 50. / Fot. Fundacja Wisławy Szymborskiej

Szymborska szuka słowa

Andrzej Franaszek

Noblistka nie chciała, by wznawiano te wiersze. A przecież dobrze się stało, że możemy je przeczytać.

Marceli Bacciarelli, „Portret Stanisława Augusta z klepsydrą”, 1793 r. / Fot. Piotr Ligier / MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE

Masonów portret własny

Agnieszka Sabor

Wystawa „Pro publico bono” w warszawskim Muzeum Narodowym odczarowuje wizerunek wolnomularzy.

Kraków

Nasz pasaż

Kaplica na Wodzie przy asfaltowej drodze przecinającej Ojcowski Park Narodowy /

Ojców pod presją

Andrzej Muszyński

Najmniejszy park narodowy w Polsce jest dziś zagrożony przez deweloperów.

Felietony

Emocje i opróżnianie

Stanisław Mancewicz

Od tygodnia kraj żyje w napięciu i niepewności. Nikt bowiem nie wie, czymże w istocie były i jak się odcisną na przyszłości owe szalone uściski i powinszowania…

Pamiętamy? Pamiętajmy!

Rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego obchodzi się z należną pompą. Wyją syreny, zamieramy na ulicach dla uczczenia heroizmu mieszkańców stolicy,…

Chwila przerwy

Wojciech Bonowicz

Oczywiście, gest był nieszczery. Podszedł, bo nie wypadało nie podejść. Podszedł, bo sobie wykalkulował, że mu się opłaci. Zobaczycie, że jutro nic z tej…

Nasza wojna

Z Ukrainy wróciłem zasmucony.

Smaki

Jarmułka i jarmuż

Czegóż szukała ekspedycja rabinów na andyjskich bezdrożach między Peru a Boliwią? Wysłał ich tam związek ortodoksyjnych gmin żydowskich z USA, by naocznie…

Tygodnik Czytelników

Z okazji jubileuszu 60-lecia Opery Krakowskiej

do wygrania 30 biletów!

Zapraszamy na „Lekcje czytania”

15 października o godz. 11.30 Grzegorz Jankowicz poprowadzi lekcję podczas Kongresu Kultury Małych i Średnich Miast w Radomsku.

Specjalnie dla czytelników „TP”

Warsztaty rysowania filozofii

Zapowiedzi Klubów „Tygodnika”

Festiwal Conrada

Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus

O komunii na rękę

Paweł Broszkowski

„TP” 39/2014

O mizoginii Tischnera

„TP” 38/2014

Ks. Adam Boniecki zaprasza

Spowiedzi, msze i spotkania

Oferta specjalna dla wydawców

Już za 2 tygodnie, 22 października, w numerze 43/14 znajdą Państwo magazyn literacki „Książki w Tygodniku”. Jego tematem przewodnim będą poradniki.

Konkurs: nauka a duchowość

„Tygodnik Powszechny” i Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych ogłaszają konkurs na tekst dotyczący relacji między nauką a duchowością. Do wygrania 8000…

Dodatki w numerze TP 41/2014

Nagroda Kościelskich 2014

/ il. Zygmunt Januszewski

Na barkach gigantów

Jerzy Jarzębski, Agnieszka Sabor

Prof. Jerzy Jarzębski, członek jury Nagrody Kościelskich: Literaturze nie przyznajemy już tyle miejsca w życiu, ile dawaliśmy kiedyś. Jeszcze niedawno była…

Bez

Krzysztofa Siwczyka można nazwać budowniczym przestrzeni reliktowych – czyli takich, które odsyłają nas do miejsc zamieszkiwanych kiedyś przez człowieka.

Walka o słowo

Krzysztof Siwczyk, Jarosław Borowiec

Konfesja w zasadzie mnie nie napędza. Zdecydowanie bardziej – proustowskie tracenie i odnajdowanie czasu. Ku ostatecznej zatracie. Z KRZYSZTOFEM SIWCZYKIEM,…

Zapraszamy do Miłosławia

Choć ród Kościelskich faktycznie wygasł, w jego dawnym pałacu spotyka się dziś nowa „rodzina Kościelskich”: twórcy i przyjaciele młodej polskiej literatury.

Z czym kojarzy się nam Nagroda Kościelskich?

Dionizy Jaśniewicz

Dionizy Jaśniewicz, Starosta Wrzesiński: Z solidną tradycją, największymi nazwiskami pisarzy, tłumaczy i badaczy, z dobrą literaturą – ale także – mam nadzieję…

Zapraszam serdecznie do Miłosławia,

gdzie 11 października odbędzie się wręczenie Nagrody Kościelskich, przyznawanej przez jedną z najstarszych polskich instytucji kulturalnych, która miała swój…

Okładka dodatku "Nagroda Kościelskich 2014" / Fot. Piotr Maćkowiak / MIŁOSŁAWSKIE CENTRUM KULTURY

NAGRODA KOŚCIELSKICH 2014

Wszystkie troski Europy

Antyrządowe protesty bezrobotnej młodzieży w Hiszpanii, październik 2013 r. / Fot. Andres Kudacki / APTOPIX / AP / EAST NEWS

Nowy, nieznany świat

Katarzyna Tracz

Do lamusa odchodzi świat, który znamy. Na nowy nikt nie ma pomysłu albo odwagi, by wcielać go w życie.

/ Fot. Antoni Witwicki

Pokolenie przyzwyczajone do komfortu

Ks. Jacek Stryczek

Kiedy mówimy o sytuacji młodych w Europie, musimy porzucić złudzenie o stabilizacji. Coś takiego nie istnieje. Ani w przyrodzie, ani w życiu, ani tym bardziej…

Na barykadzie. Plac Niepodległości, Kijów, marzec 2014 r. / Fot. Bulent Kilic / AFP / EAST NEWS

Punkt zwrotny dla Zachodu

Paweł Dembiński, Katarzyna Tracz

Paweł Dembiński, ekonomista: Dzisiaj relacje między ludźmi przypominają wymianę handlową „coś za coś”. To choroba, z której musimy się wyleczyć.

Wybrzeże Lampedusy, tu przybijają łodzie z imigrantami z Afryki, 2011 r. / Fot. Alessandra Benedetti / CORBIS

Będziemy mostem czy fortecą?

Abp Francesco Montenegro

Jako biskup Lampedusy przyjmuję na wyspie imigrantów z Afryki. Kiedy widzę ten ogrom cierpienia, nie mogę nie myśleć o europejskim stosunku do imigracji. Czy…

Kryzys tożsamości

O. Maciej Zięba OP

Brak wspólnych wartości, z którymi utożsamialiby się Europejczycy, sprzyja spiętrzaniu problemów.

Na zdjęciu wojewoda krakowski Jerzy Miller, kard. Stanisław Dziwisz, abp Francesco Montenegro. Tomaszowice, 26 września 2014 r. / Fot. Antoni Witwicki / FUNDACJA K. ADENAUERA

WSZYSTKIE TROSKI EUROPY

Tomaszowice, wrzesień 2014. XIV międzynarodowa konferencja „Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej”.

Mit Galicji

/ Jurko Koch, „Sen Europy”, 1994 r.

Po co nam Galicja

Agnieszka Sabor

Tak, to prawda: w redakcji „Tygodnika Powszechnego” niemal od początku istnienia pisma wisi sporych rozmiarów portret Franciszka Józefa.

August Patek, drewniany wachlarz z wizerunkiem cesarza Franciszka Józefa i osób z jego otoczenia, początek XX w. /

Franciszek pierwszy

Agnieszka Sabor

Jest pewnym paradoksem fakt, że mit galicyjski – którego istotnym elementem jest wyobrażenie polskiego „Piemontu”, przestrzeni, w której kształtowały się idee…

Włodko Kostyrko, „Złota Hałyczyna”, 2008 r. /

Narodziny narodu

Agnieszka Sabor

W ukraińskim kontekście tutejsi Galicjanie nieustannie wyróżniają się we wszystkich badaniach jako Ukraińcy o najwyższej świadomości narodowej i najbardziej…

Żydzi podolscy, na podstawie rysunku Juliusza Kossaka, z książki „Obrazy Rusi Czerwonej”, 1869 r. /

Chałaciarze i krawaciarze

Agnieszka Sabor

Żydowskie myślenie o Galicji jest chyba najbardziej wieloznaczne.

Zakład Fotograficzny Ignacy Krieger, „Krakowscy strażacy w aparatach umożliwiających oddychanie w warunkach pożaru”, ok. 1900 r. /

W kontuszu i zarękawkach

Agnieszka Sabor

Jakie skojarzenia budzi słowo „Galicja” u Polaków wywodzących się z innych dzielnic?

Stanisław Wyspiański, „Polonia”, fragment projektu witraża „Śluby Jana Kazimierza” dla katedry łacińskiej we Lwowie, 1892–1894 r. /

Atlas mikrokosmosów

Agnieszka Sabor

Galicja obejmowała nie tylko wybijający się na metropolitalność, trójkatedralny (i synagogalny) Lwów czy Kraków – „matecznik polskości”. Jej tożsamość rodziła…

Przemyśl, plac Na Bramie / H. Ballheim, „Portret Franciszka Józefa”, 1887 r.

Od redakcji

Krakowska wystawa otwarta została w dobrym miejscu i czasie.

Karol Frycz, Plakat reklamujący podróże koleją do Galicji, 1913 r. /

O czym mówimy w Krakowie

Żanna Komar, Monika Rydiger

Właśnie otwieramy pierwszą taką wystawę o Galicji. Właśnie w Krakowie, właśnie teraz.

Feliks Michał Wygrzywalski, projekt tryptyku „Kapitał płynny, Fortuna, Kapitał żelazny”, 1907–1909. Alegoryczny tryptyk został zaprojektowany dla sali posiedzeń Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie. /

Galicja to potęga mitu!

Stanisław Mancewicz, Jacek Purchla

Paradoks kariery Galicji polega na tym, że ów sztuczny produkt austriackiej dyplomacji, który trwał w historii Europy zaledwie przez 150 lat, nie istnieje od…

Okładka dodatku Mit Galicji /

MIT GALICJI