Tygodnik Powszechny TP 18-19/2017

Data wydania:
Numer wydania:
18-19
Rok wydania:
2017

Edytorial

/

Fatima

Ks. Adam Boniecki
Ze znanych mi sanktuariów najbardziej lubię Fatimę. W Fatimie nie ma „słynącego łaskami” źródła, „cudownego” obrazu ani figury.

Obraz tygodnia

Kultura w skrócie

TP
18–24 kwietnia

Abakanowicz: życie spełnione

Piotr Kosiewski
21 kwietnia zmarła Magdalena Abakanowicz, artystka, której prace były prezentowane w najważniejszych galeriach, muzeach i w prestiżowych miejscach publicznych…
/ Fot. Jacek Taran dla „TP”

Bieg do Pustego Grobu

TP
Pod hasłem „Weź, biegaj!” w sobotę 22 kwietnia krakowskimi bulwarami ruszyli uczestnicy pierwszego w historii „Tygodnika Powszechnego” wielkanocnego biegu –…

Rosja kontra świadkowie Jehowy

WP, ARD, RTR, SZ, INTERFAX
Mają być zagrożeniem dla porządku publicznego i bezpieczeństwa: tak rosyjski Sąd Najwyższy uzasadnił swoją decyzję, gdy w minionym tygodniu zdelegalizował…

Życie pełne smaku

Artur Sporniak

Słuchajcie Franciszka

Marcin Żyła
„Obozy dla uchodźców są obozami koncentracyjnymi dla mnóstwa ludzi” – powiedział Franciszek w Sanktuarium Nowych Męczenników w Rzymie.

Kościół w skrócie

TP
18–24 kwietnia

Grozny: łowy na gejów

WP, APA, QUEER, FAZ
Kreml wspiera Ramzana Kadyrowa: po tym, jak pojawiły się zarzuty, że w Czeczenii trwają aresztowania wśród homoseksualistów i są ofiary śmiertelne, rzecznik…
/ Fot. Ariana Cubillos / AP / EAST NEWS

Wenezuela: protesty i ofiary

EA
W trwających od wielu dni demonstracjach i starciach w Wenezueli zginęło już ponad 20 osób.
/ Fot. Adam Warżawa / PAP

Kraj w skrócie

TP
18–24 kwietnia
Biblioteka Publiczna w Niepołomicach, marzec 2017 r. / Fot. Michał Okoński

Czytanie książek: pogardą i lamentem nikogo się nie zachęci

Anna Dziewit-Meller
Raport o stanie czytelnictwa w Polsce nie przynosi żadnych zaskoczeń – od dłuższego czasu jest źle, może chwilowo się nie pogarsza, ale bynajmniej się nie…
Zbigniew Ziobro, marszalek Senatu Stanisław Karczewski, marszalek Sejmu Marek Kuchciński, prezydent Andrzej Duda. fot Andrzej Iwańczuk/REPORTER /

Duda hamuje Ziobrę

Andrzej Stankiewicz
Obóz władzy zaciągnął hamulec w sprawie zmian w sądownictwie. Myśli, jak ominąć prezydenta, który zaczął się wahać.
Wacław Berczyński i Antoni Macierewicz. Fot: Jacek Domiński/REPORTER /

Piąty wybuch

Paweł Bravo
Paradoksalnie, w kontekście doświadczenia i wiedzy Berczyńskiego oraz dotychczasowego dorobku MON w dziedzinie nieprzejrzystych procedur, jego przechwałka o "…
Emmanuel Macron i Marine Le Pen. Fot: ERIC FEFERBERG/AFP/EAST NEWS /

Adieu, dawna Francjo

Szymon Łucyk
Do drugiej tury wyborów prezydenckich we Francji przeszli pogromcy starych elit: niezależny kandydat centrum Emmanuel Macron i liderka Frontu Narodowego Marine…
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

Dziesięć lat temu na 90. rocznicę objawień do Fatimy przybyło ponad 250 tys. pielgrzymów. Na zdjęciu pielgrzymi trzymają obrazki z wizerunkami małych wizjonerów, Franciszka i Hiacynty Marto, którzy w tym roku będą kanonizowani. Fatima, październik 2007 r. / Fot. Nacho Doce / REUTERS / FORUM

Matka Boska kłopotliwa

Ks. Andrzej Perzyński, Artur Sporniak
Dziś przypada 100. rocznica objawień fatimskich. Ks. Andrzej Perzyński, teolog, mówi w rozmowie z „TP”: Orędzie fatimskie daje klucz do nadziei zbawienia dla…
/ Fot. Rudi Froese / ANZENBERGER / FORUM

Fatima nie z tej ziemi

Janusz Poniewierski
Burzliwe dzieje objawień z portugalskiej wioski odzwierciedlają burzliwe dzieje Kościoła w XX wieku i jego przyszłość

Czytania

Czytania liturgiczne

TP
30 IV – 14 V
/ il. Domena publiczna

Widzenia

Piotr Sikora

Spotkanie radykalnie prywatne

Kard. Grzegorz Ryś
Pan rzeczywiście zmartwychwstał, i ukazał się Szymonowi” (Łk 24, 34). „Chrystus (...) zmartwychwstał trzeciego dnia – zgodnie z Pismem – i ukazał się Kefasowi…

Nieba nie trzeba wymyślać

O. Wacław Oszajca SJ
Niemożliwością jest, aby śmierć mogła zapanować nad Jezusem Chrystusem, mówi Piotr Apostoł – i to w zasadzie powinno nam wystarczyć.

Księga Noemi

Paweł Śpiewak
Księgę Rut można czytać jako księgę o politycznym charakterze. Jej pierwsze słowa wskazują na czasy sędziów, a więc czasy chaosu, niepewności, słabości władzy.

Kraj

Krzysztof i Adam Zielińscy w Szwecji, zima 1985 r. / Fot. Archiwum Krzysztofa Zielińskiego

600 mil do morza

Marcin Żyła
Po tym, gdy ukryci pod naczepą tira przeprawili się przez Bałtyk, mówiła o nich cała Szwecja. Wcześniej nastoletni bracia Zielińscy, niezauważeni, przejechali…
/ Fot. Stefan Maszewski / REPORTER

W stadzie samców alfa

Jarosław Flis
Wewnętrzne napięcia – czy to w PO, czy w PiS – mają stałe źródło. To brak narzędzi i obyczaju pokojowego rozstrzygania wewnętrznych konfliktów.
Manifestacja Obywateli RP, Warszawa, 10 kwietnia 2017 r. / Fot. Michał Dyjuk / FORUM

Inteligent wyklęty patrzy na Smoleńsk

Marcin Napiórkowski
Elity odcinają się od ludu, przypisują mu myślenie magiczne. Bo „dzikie” masy musi dzielić od oblężonego królestwa rozumu przepaść.
Zupa na Plantach/Fot: Michał Łepecki/Agencja Gazeta /

Potrzebne resztki

Błażej Strzelczyk
„Zupa na Plantach” jest pretekstem do spotkania. Bo jeść musi każdy: bezdomny i „domny”, czysty i brudny.

Wiara

Kościół ludzi odważnych

Piotr Litka
Osiem dni po śmierci krakowskiego studenta Stanisława Pyjasa w kościele dominikanów odprawiono mszę za spokój jego duszy. Przyszło na nią kilka tysięcy młodych…
Przed kamienicą przy ul. Szewskiej 7 po śmierci Stanisława Pyjasa, zdjęcie operacyjne SB / Fot. IPN

Msza za Pyjasa

TP
40 lat temu, 7 maja, zginął Stanisław Pyjas, student-opozycjonista. Poniżej publikujemy zapis słów księży, odprawiających wówczas mszę w jego intencji w…
Okolice Dworca Centralnego w Warszawie / Fot. Anna Matlak

Jeśli przyjdzie ktoś ubogi

Stanisław Zasada
Pierwszy raz mieli osiem kanapek – rozdali trzy. Wspólnota Sant’Egidio przyjaźni się z bezdomnymi w polskich miastach już blisko dekadę.
Abp Wiktor Skworc w kopalni Guido w Zabrzu. Grudzień, 2015 r. / Fot. Andrzej Grygiel / PAP

Światło w familoku

Abp Wiktor Skworc, Błażej Strzelczyk
Abp Wiktor Skworc, metropolita katowicki: Droga wiodąca od sytości przez poczucie samowystarczalności może prowadzić do uznania, że nie potrzebuję Boga.…

Świat

Neil Gorsuch (z lewej) po zaprzysiężeniu do Sądu Najwyższego. Waszyngton, 10 kwietnia 2017 r. / Fot. Chip Somodevilla / GETTY IMAGES

Stany we władzy sędziów

Radosław Korzycki
Aż rok trwał bój między Republikanami i Demokratami o obsadzenie wakującego stanowiska w Sądzie Najwyższym USA.
Protest przeciw projektowi ustawy o organizacjach pozarządowych, forsowanemu przez rząd Orbána. Budapeszt, 15 kwietnia 2017 r. / Fot. Ferenc Isza / EAST NEWS

Nieznośny ciężar obywatelskości

Dominik Héjj
W sporze o Uniwersytet Środkowoeuropejski w Budapeszcie chodzi o coś więcej niż doraźną politykę. To kolejny etap głębokiego węgiersko-węgierskiego konfliktu…
/ Fot. Krzysztof Błażyca

Kony jest opętany

Kenneth Banya, Krzysztof Błażyca
Kenneth Banya, jeden z dawnych dowódców Armii Oporu Pana: Widziałem wiele złych rzeczy. Pewne złe rzeczy robiłem.
Sędziwy dziś Severino Lukoya Kiberu, ojciec Alice Lakweny, razem z córką przewodził rebelii Ruchu Ducha Świętego, z której wyłoniła się Armia Oporu Pana pod wodzą Kony’ego. / Fot. Krzysztof Błażyca

Łzy Aczoli

Krzysztof Błażyca
Dekadę po rebelii Armii Oporu Pana północ Ugandy nadal odczuwa dramat tamtych dni, którego symbolem jest Joseph Kony.

Historia

Gen. Władysław Anders (w środku z laską) na inspekcji oddziałów swojej armii. Związek Sowiecki, rok 1941 lub 1942. / Fot. NAC

Nieznana rozgrywka generała Andersa

Kacper Śledziński
Kto wezwał dowódcę tworzonej w Związku Sowieckim armii polskiej, aby przeszedł na stronę niemiecką? I czy był to element poważnej polityki, czy też fantazje…
Inscenizacja ślubu Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską. Sanok, czerwiec 2014 r. Obok: Elżbieta Granowska na anonimowym obrazie z XVIII wieku. / Fot. SILAR / WIKIPEDIA.ORG

Kobieta po przejściach, mężczyzna z przeszłością

Tomasz Targański
600 lat temu ślub króla Jagiełły z Elżbietą Granowską wywołał skandal. Elżbieta stała się najbardziej znienawidzoną królową z dynastii Jagiellonów.

Nauka

/ Łukasz Cynalewski / AGENCJA GAZETA

Niebo bezgwiezdne nade mną

Adam Robiński
Rozwój i dobrobyt pozbawiły nas dostępu do ciemności. Wciąż nie wiemy, jakie będą tego konsekwencje.

Z oddechem

Po zamachu na World Trade Center, Nowy Jork, 2001 r. / Fot. James Tourtellotte / U.S. CUSTOMS AND BORDER PROTECTION / DOMENA PUBLICZNA

Kolektyw Katastrofa

Marek Bieńczyk
Katastrofa nie musi oznaczać unicestwienia. Chodzi o granicę, po której przekroczeniu społeczeństwo nie może już odgrywać spektaklu swej trwałości. Wciąż nam…

Kultura

Zapomniana historia

Lektor
Opowieść zarazem dramatyczna i budująca. Pokazuje tragedię wygnania i rozdzielonych rodzin – ale też narodziny nowego życia.

Warto zobaczyć w TV

AP
29 kwietnia – 12 maja
Kadr z filmu „Butterfly Kisses” / Fot. SOLOPAN

Zakazane rejony

Anita Piotrowska
Oto opowieść o dzisiejszych „seksolatkach”, która dotyka najciemniejszej materii ludzkiej seksualności bez niezdrowej sensacji czy moralnej paniki. Taki film…
Festiwal Misteria Paschalia w Krakowie: Brockes-Passion w wykonaniu Ensemble Pygmalion pod dyrekcją Raphaëla Pichona. / Fot. Wojciech Wandzel / KBF

Agon wielkanocny

Jakub Puchalski
Trzy festiwale w różnych miastach Polski powstawały jako konkurencyjne wobec siebie. Zmieniają się na dobre i na złe, a nam przybywa wrażeń.
Wolna Grupa Bukowina na Błoniach w Krakowie, 1979 r. Od lewej: Wacław Juszczyszyn, Andrzej (Abaj) Pawlik, Wojciech Bellon (z gitarą), Ryszard Styła (stoi), Grażyna Kulawik, Wojciech Jarociński / Fot. Jacek Wcisło

Pieśni niewinności, pieśni doświadczenia

Robert Kasprzycki
Po Wojtku Bellonie i jego Wolnej Grupie Bukowinie nie pozostał już ślad. Legendarny program telewizyjny „przypadkowo” wyparował. Jedynym namacalnym dowodem, że…
„Wyzwolenie” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Krzysztofa Garbaczewskiego, Teatr Studio w Warszawie, marzec 2017 r. / Fot. Krzysztof Bieliński / TEATR STUDIO

Niemiły w przymilnym świecie

Dariusz Kosiński
Wyspiański czuł się odpowiedzialny za zbiorowość. Atakował ją brutalnie, ale nie izolował się od niej. Chciał na nią wpływać, bo był jej częścią. To pilne…
/ Fot. Łukasz Giza / AGENCJA GAZETA

Lekcje humoru

Jan Peszek, Katarzyna Kubisiowska
Jan Peszek, aktor: Teresa po śmierci Bartoszewskiego powiesiła jego zdjęcie w korytarzu. Kiedy je mijam, pojawia mi się myśl: nie warto kombinować, lepiej…

Felietony

W kręgu bliźniego

Wojciech Bonowicz
Paul Ricoeur w pięknym komentarzu do przypowieści o Miłosiernym Samarytaninie zwraca uwagę na pewien istotny szczegół.

Ich losy

Szymon Hołownia
Lubię podłubać sobie amatorsko w eschatologii.

Wołanie o miłość

Anna Dziewit-Meller
Kiedy poznałam B., nic nie zwróciło mojej szczególnej uwagi. Powierzchowna relacja, znajomość, nie koleżeństwo, wymiana uprzejmości podczas przypadkowych…

O proporcjach

Stanisław Mancewicz
Czas rzec, że naszym głównym problemem jest zupełny brak talentu do zachowywania proporcji w każdej dziedzinie. Na nic tłumaczenia, że po prostu nie mieliśmy…

Wgląd, banan i taczki

Jan Klata
Dzień dobry Państwu! Na początek może dowcip z placu budowy.

Smaki

/ Fot. GETTY IMAGES

Moc poprzez radość

Paweł Bravo
Najpierw późna Wielkanoc – zanim nadejdzie, trudno tak do głębi poczuć w sobie wiosnę – potem ziąb i wyciąganie z pawlaczy przedwcześnie schowanych szalików.…

Zmysły

Johan Cruyff (1947–2016) w 1968 r. / Rys. IMAGO / KICKER / EAST NEWS

Pomarańczowy rewolucjonista

Michał Okoński
Powiedzieć, że w dziejach futbolu był najlepszy, to za mało. Piłka nożna wygląda dziś tak, jak wymyślił ją Johan Cruyff.

Dodatki w numerze TP 18-19/2017

XXIV Łódzkie Spotkania Baletowe

Okładka dodatku: Ching-Ying Chien w „Until the Lions” (Akram Khan Company) / Fot. Jean-Louis Fernandez

XXIV Łódzkie Spotkania Baletowe

Paweł Gabara
Gdyby chcieć prześledzić rozwój współczesnej światowej sztuki baletowej i choreograficznej, to archiwa Łódzkich Spotkań Baletowych są niewątpliwie znakomitym…
Crystal Costa i Barry Drummond w „In the Middle, Somewhat Elevated” (English National Ballet, 2015 r.) / Fot. Arnaud Stephenson

Od Béjarta do Acosty

Katarzyna Gardzina-Kubała
Dzięki Łódzkim Spotkaniom Baletowym, organizowanym od 1968 r. w trybie biennale, można było oglądać zespoły i artystów, którzy być może nigdy nie odwiedziliby…

Muzyka w Tygodniku. Katowice – Kultura Natura 2017

Orkiestra Akademie für Alte Musik Berlin / Fot. Uwe Arens / AKADEMIE FÜR ALTE MUSIK

Katowice Kultura Natura

Alexander Liebreich
12 maja otwieramy po raz trzeci Festiwal Katowice Kultura Natura. Jest to święto muzyczne co prawda młode, ale pogłos nadzwyczajnych koncertów w śląskich…
Alexander von Zemlinsky w rysunku Emila Orlika, 1920 r. /

Pieśni o utraconej ziemi

Dorota Kozińska
Minęło z górą sto lat, a kompozytorzy wciąż płaczą za Europą sprzed Wielkiej Wojny. Za czasem sprzed śmierci ideałów.

Wzór i kosmopolita

Iván Fischer, Jakub Puchalski
Iván Fischer: Z wierzchu może wydawać się zimna i twarda, ale jeżeli otworzysz na nią uszy, odsłania najgłębsze uczucia.
/ Fot. Akos Stiller / BUDAPEST FESTIVAL ORCHESTRA

Za kurtyną powiek

Jakub Puchalski
Trzy skrajnie nowoczesne i skrajnie różne ujęcia miłości. W których nic nie jest takie, jak się wydaje.
Bejun Mehta / Fot. Marco Borggreve

Niezawodna

Marcin Majchrowski
Akademie für Alte Musik Berlin, czyli w skrócie Akamus: „jeden z największych europejskich sukcesów muzycznych”.

Wielkie Pytania #5: Życie/nie-Życie

Okładka dodatku: ŻYCIE/NIE-ŻYCIE / Marek Zalejski // NIKE159 / PIRO4D //PIXABAY

Życie / nie-Życie

Łukasz Lamża
Mam nadzieję, że – jak zwykle – lektura dodatku "Wielkie Pytania #5: Życie/nie-Życie" pozostawi Państwa z kilkoma odpowiedziami oraz długą listą pytań.
Leonardo da Vinci, przekrój przez czaszkę człowieka; ok. 1489 r. / Fot. drawingsofleonardo.org

Żywe druki

Jakub Lewicki
Już dzisiaj drukarki 3D sprawdzają się w medycynie, potrafią wytwarzać nawet fragmenty układu nerwowego. Choć jeszcze długa droga do tego, by w wydrukowanej…
Zgodnie z hipotezą panspermii zarodki organizmów żywych wędrują w ośrodku międzygwiazdowym naszej Galaktyki. Wizja artystyczna. / Fot. SCIENCE PHOTO LIBRARY / EAST NEWS

Chemiczny wypadek

Paul Davies, Michał Eckstein, Tomasz Miller
Prof. Paul Davies: W znanej nam fizyce nie ma zasady, w myśl której materia nieożywiona powinna ożyć. Życie ma tak niezwykłe własności, że to ziemskie może być…
/ Fot. Maciej Frolow / GETTY IMAGES

Jak zbudować życiodajną planetę. Poradnik konstruktora

Anna Łosiak
Wyobraź sobie, że postawiono przed tobą zadanie zbudowania planety zdolnej do podtrzymywania życia. Do dyspozycji masz zasoby ograniczone jedynie twoją…
Fot. NASA / Europa, księżyc Jowisza (po lewej) oraz Enceladus, księżyc Saturna

Europa i Enceladus

ŁL
Gdy mówi się o życiu pozaziemskim, prędzej czy później padają imiona tych dwóch bohaterów: sporych satelitów w zewnętrznym Układzie Słonecznym.
Pchła z gatunku Ceratophyllus faciatus z książki Roberta Hooke’a „Micrographia”, 1665 r. / Rys. Domena publiczna

Biologia i egzorcyzmy

Łukasz Kwiatek
Organizmy różnią się od materii nieożywionej. Pytanie brzmi: jak bardzo oraz... co z tego?
Wyniki sekwencjonowania DNA / Fot. GETTY IMAGES

Nowe stworzenie

Anna Bartosik
Sztuczne życie – miniaturowe układy, które zachowują się jak żywe komórki, i to zgodnie z założeniami naukowców – jest już na horyzoncie współczesnej biologii.
Rembrandt „Lekcja anatomii doktora Tulpa”, 1632 r. / Fot. Muzeum Mauritshuis

Co mówią zwłoki

Filip Bolechała, Michał Kuźmiński
Dr Filip Bolechała: Dla medyka sądowego podstawową wskazówką są tzw. znamiona śmierci: pośmiertne plamy opadowe i stężenie pośmiertne. Ich pojawianie się i…
/ Rys. Marek Zalejski

To straszne słowo na „ś”

Łukasz Jach
Wszyscy boimy się swojej śmiertelności, tego, że nas nie będzie, samego umierania. Gdy poszukujemy pocieszenia, na ratunek przychodzi choćby religia, ale…

Z dziejów ożywiania...

ŁL
/

Coraz bardziej ożywiona kropelka

Łukasz Lamża
Wyobrazić sobie powstanie życia z materii nieożywionej – to zadanie niełatwe, które nie udało się jeszcze nikomu.