Światła w mroku

Hannah Arendt (1906–1975), autorka „Korzeni totalitaryzmu”, jedna z najważniejszych myślicielek minionego wieku, niemiecka Żydówka mieszkająca od 1940 r. w Stanach Zjednoczonych, opublikowała ten zbiór szkiców w 1968 r. po angielsku.

10.11.2014

Czyta się kilka minut

Przekład polski oparty został na pośmiertnym, poszerzonym i niezwykle starannie opracowanym wydaniu niemieckim. Bohaterowie książki – prócz XVIII-wiecznego dramaturga i teoretyka sztuki Gottholda Ephraima Lessinga, potraktowanego jednak jako jeden ze współczesnych – tworzyli i działali w wieku XX.

Sąsiedztwo kolejnych postaci bywa rzeczywiście nieoczekiwane. Róża Luksemburg obok Angela Giuseppe Roncallego, czyli kanonizo- wanego niedawno przez Kościół rzymskokatolicki papieża Jana XXIII. Filozof Karl Jaspers obok Isaka Dinesena, pod którym to męskim pseudonimem publikowała duńska pisarka Karen Blixen, autorka „Pożegnania z Afryką”. Martin Heidegger, nauczyciel i przez krótki czas kochanek Arendt, który opowiedział się po stronie nazistów, i Walter Benjamin, który popełnił samobójstwo, przed nazistami uciekając. Wśród bohaterów książki są też: austriacki prozaik Hermann Broch (autorka przyjaźniła się z nim, nie zgadzając się jednak z tezami jego esejów), bardzo przez Arendt ceniony Bertolt Brecht (tytuł książki jest cytatem z jego wiersza), inny niemiecki poeta i autor tekstów piosenek Robert Gilbert, francuska pisarka Nathalie Sarraute (z urodzenia rosyjska Żydówka), dwaj poeci: Anglik W.H. Auden i Amerykanin Randall Jarrell, filozof Waldemar Gurian.

Preteksty do naszkicowania tych portretów bywały rozmaite – czyjś jubileusz, czyjaś śmierć albo jej rocznica, wręczenie nagrody, wydanie biografii albo autobiografii. Dobór postaci nie jest jednak przypadkowy ani portrety nie są zdawkowe. Krytykując, i słusznie, biografię Karen Blixen autorstwa Parmenii Migel, Hannah Arendt jakby mimochodem dokonuje mistrzowskiej analizy pisarstwa znakomitej Dunki. Wnikliwe eseje o Benjaminie, Brechcie czy Gurianie są świadectwem „erosa przyjaźni”, jak to określa Karl Schlögel. „Towarzysze podróży – pisze dalej autor posłowia – partnerzy w dyskusji i współcześni tworzą ludzką sieć zdolną stawić opór radykalnemu złu”.


Hannah Arendt, „Ludzie w mrocznych czasach”. Posłowie Karl Schlögel, redakcja Ewa Rzanna, przeł. Mieczysław Godyń, Andrzej Kopacki, Henryk Krzeczkowski, Agnieszka Pokojska, Ewa Rzanna i Anna Wołkowicz. Wydawnictwo słowo / obraz terytoria, Gdańsk 2014, ss. 464 + ilustr.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Tomasz Fiałkowski, ur. 1955 w Krakowie, absolwent prawa i historii sztuki na UJ, w latach 1980-89 w redakcji miesięcznika „Znak”, od 1990 r. w redakcji „TP”, na którego łamach prowadzi od 1987 r. jako Lektor rubrykę recenzyjną. Publikował również m.in. w… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 46/2014