Świadek i prorok

Najlepszym określeniem osoby i przesłania Jana Pawła II jest „profetyczny humanizm”. Ludzki projekt, humanum, nie poniesie na końcu porażki, a to dlatego, że w osobie Jezusa Chrystusa Bóg nieodwołalnie sprzymierzył się ze sprawą człowieka. Światopogląd Jana Pawła II był wybitnie chrystocentryczny. To znaczy, że historia narodzin Jezusa Chrystusa, Jego życia, śmierci, zmartwychwstania i obietnica powrotu, są niczym innym jak historią świata.

Niektórzy mówią, że Jan Paweł II był optymistą. To opinia bardzo myląca. Optymizm jest kwestią optyki, postrzegania tylko tego, co chce się widzieć; optymizm nie jest cnotą chrześcijańską. Papież nie był optymistą, ale „świadkiem nadziei”, jak brzmi tytuł jego biografii autorstwa George’a Weigla. Żyjąc pod odmawiającym prawa do życia terrorem nazizmu i komunizmu, które stanowiły gorzki owoc radykalnie świeckiego humanizmu, Karol Wojtyła zajrzał głęboko w jądro ciemności. W tej ciemności odnalazł ukrzyżowanego Chrystusa i nadzieję zmartwychwstania. To doświadczenie zrodziło światowego orędownika „kultury życia”.

Kultura ta jest wszechobejmująca, pociąga za sobą ochronę najsłabszych u progu życia i na jego końcu, obronę ludzkiej integralności przed biotechnologiczną manipulacją i włączenie biednych w system produkcji i wymiany wolnego świata. W czasie tego pontyfikatu wiele uwagi przyciągała kwestia aborcji, ale obrona nienarodzonego dziecka stanowi część szerszego programu zgodnego z apelem, który pojawia się w Księdze Powtórzonego Prawa: „Patrz, kładę dziś przed tobą życie i szczęście, śmierć i nieszczęście; wybierajcie więc życie, abyście żyli wy i wasze potomstwo”.

Jan Paweł II wiedział, że zostawia jeszcze wiele do zrobienia. Był przede wszystkim świadkiem i prorokiem. Świadkowie i prorocy rzadko bywają znakomitymi administratorami. Podczas wielu pielgrzymek, często przemawiając do milionowych tłumów, był wyjątkowym ewangelizatorem. Zapoczątkował Światowe Dni Młodzieży, które zaowocowały oddaniem milionów młodych ludzi na całym świecie i oczekuje się, że staną się trwałą instytucją. Od pierwszego dnia na urzędzie aż do ostatnich chwil otwarcie pokazywanego cierpienia i do swej śmierci czynił z papiestwa o wiele bardziej publiczną instytucję, niż była nią przez stulecia.

Jego następca wniesie na ten urząd swoje siły i bez wątpienia też słabości. Kimkolwiek będzie, katolicy uznają w nim 265. następcę św. Piotra, do którego Jezus powiedział, mówiąc zarówno o jego wierze, jak i osobie: „Ty jesteś Piotr i na tej skale zbuduję mój kościół”. Tego możemy być pewni: będzie to zadanie dla nowego papieża i wszystkich papieży aż do powrotu Chrystusa w chwale – czerpać z profetycznego humanizmu Jana Pawła Wielkiego i go pogłębiać. © 

Przeł. MF

„TP” 15/2005

KS. RICHARD NEUHAUS (1936–2009) był jednym z najwybitniejszych współczesnych intelektualistów katolickich, redaktorem naczelnym założonego przez siebie w 1990 r. kwartalnika „First Things”, poświęconego religii, sprawom społecznym i ekumenizmowi. Wychował się w rodzinie luterańskiej, w 1960 r. został pastorem. Zaprzyjaźniony z Martinem Lutherem Kingiem, razem z nim tworzył Ruch Praw Obywatelskich. W latach 70. jego poglądy zaczęły ewoluować w kierunku neokonserwatyzmu. W 1990 r. przeszedł na katolicyzm, a rok później przyjął święcenia kapłańskie. Był nieformalnym doradcą duchowym prezydenta George’a W. Busha.