Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
KŁOPOT Z TWÓRCZOŚCIĄ Leonarda da Vinci jest taki, że miał on uczniów oraz licznych naśladowców. Już nawet w warsztacie mistrza powstawały dzieła, które dziś niekoniecznie nazwalibyśmy w pełni „autorskimi”; ciekawym świadectwem w tej kwestii może być przekaz Fra Pietro da Novellara, który odwiedził pracownię Leonarda wiosną 1501 r. Zanotował bowiem, że mistrz ma uczniów, którzy produkują kolejne kopie obrazów, do których on coś tylko domalowuje od czasu do czasu. Interesująco w tym kontekście przedstawia się sprawa Mony Lisy.
Arcydzieło z Luwru doczekało się kilkudziesięciu kopii, zachowanych w różnych zbiorach, ale szczególnie ciekawym przypadkiem jest obraz przechowywany w Prado w Madrycie. Po kompleksowej renowacji w 2012 r. (związanej m.in. z usunięciem wtórnego ciemnego tła) okazał się dziełem bardzo wysokiej klasy. Uznany zatem został za kopię namalowaną przez ucznia Leonarda pod okiem mistrza, lecz badania rysunków przygotowawczych dowiodły, że w obu wersjach – tej z Paryża i tej z Madrytu – jednocześnie były wprowadzane takie same zmiany na etapie planowania kompozycji.
Dziś wydaje się zatem, że obraz w Prado to nie tyle kopia Mony Lisy z Luwru, ile raczej wersja namalowana w tym samym czasie i w tym samym warsztacie. To jednak nie koniec problemu Mony Lisy; otóż w prywatnej kolekcji znajduje się obraz z początków XVI w., atrybuowany Leonardowi da Vinci, przedstawiający jakby nieco młodszą, ale tę samą modelkę – to tak zwana Mona Lisa z Isleworth (nazwa wywodzi się z brytyjskiej kolekcji prywatnej, w której obraz ten znajdował się po 1913 r.). Część badaczy sugeruje, że to właśnie jest „prawdziwa” Mona Lisa. Obraz ten wygląda na nie dokończony, a Giorgio Vasari zanotował, że Leonardo malował portret pani Lisy (żony Franciszka del Giocondo) przez cztery lata, ale nigdy go nie dokończył. Technologiczne badania Mony Lisy z Isleworth wydają się potwierdzać, iż jest ona dziełem Leonarda da Vinci. ©
CZYTAJ WIĘCEJ:
