Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Niemniej, ze względu na wagę obiektów architektonicznych i instytucji, które swoją siedzibę tam miały i mają, zasługuje na szczególną uwagę. Jak świadczy nazwa, ulica ta prowadziła ku Wiśle, która przez wieki była najważniejszą arterią komunikacyjną w Polsce. Dopiero pojawienie się kolei żelaznej zmniejszyło jej znaczenie, a tym samym ulicy Wiślnej, i dało szansę rozwoju wschodniej części miasta w rejonie dworca kolejowego. W dobie lokacji miasta Krakowa otoczenie ulicy, w tym obszar między murami miejskimi a Wisłą, nie należał do przyjaznych. Był to teren zabagniony; wypełniały go starorzecza i mokradła, które utrudniały korzystanie z rzeki. Dopiero podjęte w wiekach średnich prace irygacyjne i usypanie grobli zwierzynieckiej pozwoliło na otwarcie Wiślnej ku rzece i na świat. Groblą zwierzyniecką prowadził bowiem jeden z najważniejszych wówczas szlaków drogowych, tj. do Pragi. Powstanie w XVI w. przystani wiślanej zdynamizowało rozwój tej części Krakowa i przyczyniło się do bogacenia jego mieszkańców.
„Polska Historia. Będzie się działo!” – to projekt cyklu spotkań ukazujących historię jako proces kształtujący naszą teraźniejszość i przyszłość; coś, co działo się kiedyś, określiło nasze teraz, a nasze teraz kształtować będzie czas przyszły. Celem projektu jest przywracanie pamięci historycznej i budowanie tożsamości, wspieranie patriotyzmu opartego na znajomości własnej tradycji.
Drugim źródłem pomyślności ulicy i jej domowników był uniwersytet – Akademia Krakowska i biskupstwo. Obok burs akademickich powstały tam najlepsze i najstarsze polskie drukarnie. Wiek XVII przyniósł budowę „filii” klasztoru norbertanek oraz rozbudowę pałacu biskupiego do dzisiejszych rozmiarów. Istotne zmiany w wieku XIX były następstwem panowania zaborcy austriackiego. Klasztor norbertanek przejęło państwo, z czasem w jego gmachu zameldowali się chemicy z UJ, a następnie prawnicy, którzy do dzisiaj są jego gospodarzami. Natomiast w dawnej kaplicy klasztornej swoje miejsce znalazła parafia greckokatolicka św. Norberta, do dzisiaj mająca tam swoją siedzibę. W okresie okupacji niemieckiej mieszkała w Krakowie liczna społeczność ukraińska. W kaplicy przy pięknym ikonostasie w 1940 r. brał ślub Stepan Bandera, którego dzieło życia jest inaczej odczytywane na Ukrainie, a inaczej w Polsce i Europie. Po najgroźniejszym w dziejach miasta pożarze w 1850 r. i po poważnych zniszczeniach, dotychczasowe obiekty znajdujące się przy Wiślnej zostały przebudowane zgodnie z ówczesną modą. W XX w. ulica była świadkiem pochodów narodowych i manifestacji studenckich, a w jej kamienicach bywały osoby zasłużone dla dziejów i kultury Polski, Europy i świata.
W 1914 r., dosłownie w przeddzień wybuchu I wojny, w mieszkaniu Józefa Hieronima Retingera, polityka i krytyka literackiego, gościł Józef Konrad Korzeniowski, czyli Joseph Conrad z rodziną. Panowie poznali się przed wojną w Anglii i zaprzyjaźnili. To Retinger zachęcił Conrada do odwiedzenia Krakowa i Podhala. Jednak wybuch wojny zmusił go do szybkiego wyjazdu. Na murze kamienicy, w której mieszkał Retinger, umieszczono w ostatnich latach tablicę przypominającą jego wielkie i bliżej w Polsce nieznane zasługi dla formowania wspólnot europejskich po zakończeniu II wojny światowej. Miał też on zasługi dla umocnienia więzi transatlantyckich. Był dobrze znany w świecie zwłaszcza anglosaskim, przyjaźnił się z politykami rangi światowej, działał na rzecz osłabienia żelaznej kurtyny między Wschodem a Zachodem, tak by Polska mogła spoza niej przynajmniej patrzyć na świat. Organizacje zachodnie zgłosiły Retingera do pokojowej Nagrody Nobla. Nagrody nie otrzymał, gdyż m.in. skutecznie przeciwdziałały temu osobistości kojarzone z Moskwą. Niestety obok wspomnianej tablicy brakuje przy ulicy Wiślnej drugiej, przypominającej krakowski pobyt Conrada. Należy wierzyć, że w niedługim czasie z inicjatywy organizatorów Festiwalu Conrada powstanie szlak Conradowski. Na Rakowicach spoczywa jego ojciec, Apollo Korzeniowski, poeta i „czerwony” z powstania styczniowego. Józef Konrad Korzeniowski pobierał nauki w krakowskich szkołach, i to z Krakowa wyjechał w szeroki świat, do Francji, następnie Anglii, gdzie rozpoczęła się jego przygoda z literaturą. Dzięki Festiwalowi Conrada trwa ona dalej.
Tuż po wojnie ulica Wiślna stała się siedzibą jedynej tego rodzaju redakcji w krajach komunistycznych – „Tygodnika Powszechnego”. To dzieło niezapomnianej pamięci arcybiskupa Adama Stefana księcia Sapiehy oraz środowisk „Głosu Narodu” i „Odrodzenia”.
Ale to już opowieść na inną okazję. ©
Zachęcamy do udziału w nowej akcji Fundacji Tygodnika Powszechnego skierowanej do młodzieży licealnej
„Polska Historia. Będzie się działo!” – to otwarte spotkania dla młodzieży licealnej, prowadzone przez wybitnych historyków, którzy w niestandardowy sposób pokażą lokalną historię i jej bohaterów. Za nami spotkania: w I LO w Rabce oraz w redakcji „Tygodnika Powszechnego”, w którym wzięli udział krakowscy uczniowie z VI LO i VII Prywatnego LO.
KOLEJNE SPOTKANIA ODBĘDĄ SIĘ:
w Szczebrzeszynie, w poniedziałek 23 listopada w Zespole Szkół nr 2 im. Dr. Zygmunta Klukowskiego; poprowadzi je prof. dr hab. DARIUSZ LIBIONKA;
w Toruniu w środę 2 grudnia w I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika. Wykład poprowadzi prof. dr hab. KRZYSZTOF MIKULSKI.
Zainteresowanych udziałem w akcji prosimy o kontakt pod adresem bedziesiedzialo@tygodnik.com.pl
Tematy spotkań, relacje oraz szczegóły akcji znajdą Państwo na stronie tygodnikpowszechny.pl/bedziesiedzialo
