Przeprowadzka... do NOSPR-u

23.09.2014

Czyta się kilka minut

Urszula Dudziak wystąpi z udziałem NOSPR 22 października / Fot. MATERIAŁY PRASOWE
Urszula Dudziak wystąpi z udziałem NOSPR 22 października / Fot. MATERIAŁY PRASOWE

Muzyczną przeprowadzkę do nowej siedziby NOSPR odreagował artystycznie. Różnorodność, rozmach i atrakcyjność programu Festiwalu Otwarcia są tak uderzające, że mogłyby niemal przyćmić, a w każdym razie śmiało konkurować z głównym wydarzeniem muzycznym, jakim jest inauguracja wspaniałej sali koncertowej na miarę XXI wieku.


Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, znana dziś powszechnie jako NOSPR, będąca czołowym polskim zespołem symfonicznym, doczekała się nowej siedziby, godnej wielkiej śląskiej aglomeracji z jej artystycznymi tradycjami i ambicjami na przyszłość. A muzyczne tradycje regionu są imponujące. Związani ze Śląskiem byli Henryk Mikołaj Górecki czy niedawno zmarły Wojciech Kilar. Na niezwykle zasłużonej scenie Opery Śląskiej w Bytomiu pracowali m.in. Adam Didur, Andrzej Hiolski, Bogdan Paprocki, Wiesław Ochman. Od dziesięcioleci swój dorobek twórczy rozwijają takie instytucje jak Filharmonia Śląska (właśnie rozpoczęła swój 70. sezon artystyczny) czy Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, mająca wśród absolwentów Góreckiego i Krystiana Zimermana. Na Śląsku działają znakomite zespoły muzyczne, z Kwartetem Śląskim, Orkiestrą Kameralną AUKSO i chórem Camerata Silesia na czele. Śląskie muzyczne „świeże bułeczki”? Eugeniusz Knapik skomponował właśnie, z myślą o Zimermanie, Koncert fortepianowy z orkiestrą i chórem.

NOSPR jest od lat jednym z najważniejszych symboli kultury muzycznej na Śląsku, a jednocześnie – niezawodnym ambasadorem polskiej muzyki w świecie. Zespół wkrótce obchodzić będzie 80-lecie, jego założycielem w 1935 r. był wybitny dyrygent Grzegorz Fitelberg, po wojnie zaś reaktywował orkiestrę inny mistrz batuty – Witold Rowicki. Ogromny dorobek artystyczny NOSPR-u sprawia, że zespół w pełni zasłużył na nowoczesną siedzibę.

Na dobre otwarcie

W jaki sposób uczcić inaugurację nowej sali? Jak nadać jej odpowiedni wymiar, by to wydarzenie zostało dobrze zapamiętane i by wpisywało się w tak bogatą tradycję kulturalną całego regionu? Przed takimi pytaniami stanęli organizatorzy przedsięwzięcia, na czele z Joanną Wnuk-Nazarową, dyrektorem naczelnym i programowym instytucji. Wybrano chyba rozwiązanie optymalne: zamiast hucznych oficjalnych uroczystości – całomiesięczny cykl koncertów, które z pewnością mają na celu „oswojenie” nowych sal i ukazanie potencjału artystycznego zespołu. Festiwal Otwarcia ma szansę stać się prawdziwym muzycznym świętem Katowic, czerpiącym z tradycji NOSPR-u, ale jednocześnie otwierającym się na świat. Stąd tak wielu muzycznych gości z kraju i z zagranicy, wśród których nie zabraknie światowych gwiazd najwyższego formatu.

Są artyści, których chcemy oglądać bez względu na to, czy występują w roli Hamleta, czy akurat odczytują przysłowiową książkę telefoniczną. Do ich grona bez wątpienia należą Wiener Philharmoniker (Wiedeńscy Filharmonicy), jedna z najstarszych i najwybitniejszych orkiestr symfonicznych świata. To zespół legendarny, założony w 1842 r., spadkobierca i kontynuator najlepszych muzycznych tradycji Wiednia, miasta Haydna, Mozarta, Beethovena, Schuberta, Brahmsa i Mahlera. Wiedeńczycy wymienieni zostali w prestiżowym rankingu ostatnich lat jako jedna z trzech najlepszych orkiestr na świecie. W Katowicach wystąpią 3 października pod batutą Petera Schneidera, w towarzystwie śpiewaczki Dagmary Peckovej, z programem czesko-polskim: usłyszymy Adagietto z „Raju utraconego” Krzysztofa Pendereckiego, „Pieśni biblijne” Antonína Dvořáka oraz Symfonię „Asrael” Josefa Suka. Na tym jednak nie koniec kontaktu z wiedeńskimi muzykami: następnego dnia wybrani soliści zaprezentują się w koncercie kameralnym, podczas którego wykonany zostanie m.in. przepiękny Oktet Franza Schuberta, dzieło bezpośrednio nawiązujące do typowo wiedeńskiej tradycji.

Obok Wiedeńczyków jednym tchem wymienić trzeba inną orkiestrową gwiazdę festiwalu – zespół London Symphony Orchestra (18 października). LSO to najstarsza spośród działających orkiestr londyńskich, powstała w 1904 r. Chlubi się współpracą z wieloma wybitnymi dyrygentami, wśród których byli Edward Elgar, Thomas Beecham czy Pierre Monteux. Jej siedzibą jest Barbican Centre. Orkiestra uchodzi za najczęściej nagrywaną w świecie, jej wykonania są rejestrowane od ponad stu lat. Samych filmowych ścieżek dźwiękowych ma w swoim dorobku przeszło dwieście. Zespół wykazuje skłonność raczej do wybierania sobie dyrygentów gościnnych niż stałych szefów artystycznych.

W Katowicach orkiestrę poprowadzi 55-letni brytyjski dyrygent włoskiego pochodzenia sir Antonio Pappano, dyrektor artystyczny Royal Opera House w Londynie. Program zapowiada się nadzwyczaj ciekawie, a zawiera polskie akcenty. Z LSO wystąpi znakomity pianista Piotr Anderszewski, okrzyknięty największą nadzieją polskiej pianistyki od wielu dekad. Trzeba przyznać, że tych nadziei artysta nie zawiódł, każdy jego występ śledzony jest z uwagą przez publiczność całego świata. W nowej sali Anderszewski wykona solową partię Koncertu fortepianowego a-moll Roberta Schumanna, jednego z najwybitniejszych koncertów romantycznych. Londyńska orkiestra zagra także X Symfonię Andrzeja Panufnika, wybitnego kompozytora, politycznego uchodźcy z komunistycznej Polski (1954 r.), który swój życiowy azyl znalazł w Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuował twórczą pracę. LSO ma w programie również poemat symfoniczny „Życie bohatera” Richarda Straussa.

Last but not least

Do grona wielkich orkiestr Festiwalu Otwarcia z pewnością zaliczyć należy samych gospodarzy wydarzenia: NOSPR od dziesięcioleci potwierdza swój niezmiennie bardzo wysoki poziom artystyczny, jest ceniona przez publiczność w Polsce i za granicą, współpracuje z najlepszymi dyrygentami i kompozytorami (m.in. wspólne nagrania z Witoldem Lutosławskim, obecność w radzie programowej Krzysztofa Pendereckiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Wojciecha Kilara). Katowicki zespół pojawia się w programie w różnorodnych konfiguracjach. Poza koncertem inaugurującym festiwal (1 października, z udziałem m.in. Krystiana Zimermana, Wiesława Ochmana, Chóru Radia Bawarskiego, pod dyr. Alexandra Liebreicha, szefa orkiestry) muzyków NOSPR-u posłuchać będzie można również w składach kameralnych (9 października Kilar, Poulenc, Caplet, tydzień później Morawski, Panufnik, Kazimierz Sikorski). NOSPR weźmie udział także w innych ciekawych wydarzeniach: wystąpi w projekcie „Symphonic Blues” Irka Dudka 10 października, kiedy to orkiestra zagra pod batutą Krzesimira Dębskiego, 19 października uczci 100. rocznicę urodzin Witolda Rowickiego pod batutą Michała Klauzy (utwory Szabelskiego, Szostakowicza i Kilara), 22 października pod kierunkiem Szymona Bywalca wejdzie w dialog z wybitnymi artystami jazzu (Urszula Dudziak, NDR Bigband, Nicholas Payton Quartet). 30 października orkiestra przedstawi wieczór muzyki współczesnej (w tym dwa prawykonania: Koncert na wiolonczelę i orkiestrę Andrzeja Dziadka i „Chant des nuages du soir” Oscara Pradosa Sillero). Festiwal Otwarcia zaprezentuje więc cały potencjał NOSPR. Spośród polskich zespołów pojawią się także: Orkiestra Kameralna AUKSO Miasta Tychy i jej dyrektor muzyczny Marek Moś oraz Orkiestra Muzyki Nowej pod batutą Szymona Bywalca.

Gwiazdy na katowickim niebie

Wielu artystów Festiwalu Otwarcia to prawdziwe gwiazdy, reprezentujące różne muzyczne światy. Z pewnością będą wielkim magnesem dla słuchaczy. Serię zainauguruje podczas uroczystego koncertu otwarcia sam Krystian Zimerman, najsławniejszy współczesny pianista polski, urodzony w Zabrzu (Koncert d-moll Brahmsa, 1 października). Druga pianistyczna gwiazda światowego formatu to wspomniany Piotr Anderszewski. Fascynująco zapowiada się wspólny występ dwóch wybitnych śpiewaczek: 12 października Jadwiga Rappé oraz Urszula Kryger zaprezentują rzadko obecne na estradach wokalne duety mistrzów pieśni romantycznej (Mendelssohn, Schumann, Brahms), artystkom towarzyszyć będzie niemiecki pianista Hartmut Höll. Lista wokalnych znakomitości jest dłuższa, 22 października w koncercie jazzowo-symfonicznym zaśpiewa Urszula Dudziak. Koncert ten jest próbą łączenia różnych muzycznych gatunków, stąd obecność na estradzie wybitnych postaci jazzu oraz NOSPR. 28 października przewidziana jest gala z udziałem wybitnego polskiego tenora Piotra Beczały, artyście (którego edukacja wokalna rozpoczęła się przed laty właśnie w Katowicach) towarzyszy NOSPR pod batutą Łukasza Borowicza. Wokalnych atrakcji dopełniają m.in. Wiesław Ochman, a także znakomity chór Camerata Silesia.

Wyrazistym nurtem Festiwalu Otwarcia jest scena jazzowa. 7 października gwiazdą wieczoru będzie Jan Ptaszyn Wróblewski, legenda polskiego jazzu – artysta wraz ze swoim Sekstetem zaprezentuje utwory z najnowszej płyty „Moi pierwsi Mistrzowie: Komeda – Trzaskowski – Kurylewicz”. Gwiazdą fortepianu jazzowego będzie Leszek Możdżer, który wykona swoją kompozycję „Siedem miniatur na fortepian improwizujący i smyczki” (5 października). Nie zabraknie akcentu bluesowego: 10 października Krzesimir Dębski poprowadzi projekt „Symfoniczna Rawa”, który jest jednocześnie inauguracją 34. Rawa Blues Festival (soliści wieczoru: Irek Dudek oraz Eric Bibb). Nie wypada także przegapić wielce interesującego koncertu jazzowego 21 października, podczas którego wystąpi Adam Bałdych (wielki młody talent skrzypiec jazzowych), pianista Adzik Sendecki i argentyński perkusista Marcio Doctor.

W nowej siedzibie NOSPR zaplanowana także została sala kameralna (na blisko 300 osób). Będzie ona miejscem realizacji ciekawego, kameralnego nurtu festiwalu – przeglądając repertuar, warto zwrócić uwagę na ten rozdział programu. Jednym z najciekawszych koncertów z pewnością okaże się występ znakomitego Kwartetu Śląskiego (2 października). Zespół, od lat będący wizytówką śląskiej kultury muzycznej, przedstawi prawykonanie XIV Kwartetu smyczkowego Krzysztofa Meyera. Utwór jest kolejnym krokiem w kwartetowym dorobku wybitnego kompozytora. Zabrzmi także VIII Kwartet c-moll Szostakowicza, „WTC 9/11” na taśmę i kwartet smyczkowy Steve’a Reicha oraz „Doom. A Sigh” (również na taśmę i kwartet smyczkowy), którego autorem jest Węgier István Márta. Program Festiwalu Otwarcia jest tak bogaty, że słowa „każdy znajdzie tu coś dla siebie” przestają być jedynie sloganem.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 39/2014