Tygodnik Powszechny Nr 51-52/2017

Data wydania:
Numer wydania:
51-52
Rok wydania:
2017

Edytorial

/ MACIEJ ZIENKIEWICZ DLA „TP”

Boże Narodzenie

Ks. Adam Boniecki
Boże Narodzenie. Tradycja. Choinka z kapiącymi na dywan świeczkami – lampki elektryczne nie kapią na dywan, nie powodują pożarów, ale, niestety, nie są…

Obraz tygodnia

Premier Mateusz Morawiecki i Beata Szydło w Pałacu Prezydenckim, 8 grudnia 2017 r. Fot. JACEK DOMIŃSKI / REPORTER

Bankster po matce Polce

Andrzej Stankiewicz
Na pozór ta zmiana jest groteskowa – pani premier i pan wicepremier zamienili się miejscami, bo tak im nakazał prezes PiS Jarosław Kaczyński.
Theresa May i Jean-Claude Juncker w otoczeniu współpracowników, Bruksela, 8 grudnia 2017 r. / Fot. Eric Vidal / AP Photo / East News

Brexit: bliżej i normalniej

Patrycja Bukalska
Nastąpił przełom – poinformowali po maratonie rozmów brytyjska premier Theresa May i szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Pierwsza faza brexitowych…

Premier rządu emigracyjnego w Bronowicach

Marek Rabij
Były prezydent USA George W. Bush ma w oratorskim dorobku wiele oryginalnych myśli – na uwagę zasługuje zwłaszcza obserwacja, iż „wszyscy zgadzamy się, że…
/ DOMENA PUBLICZNA

Ozdóbka na miarę epoki

MR
A skoro jesteśmy przy broszkach – wiele wskazuje na to, że Beata Szydło zapisze się w kronice mody polskiej jako ta, która przywróciła je polskim ulicom.

Jej zasługa to wizerunek

Paweł Bravo
Wicepremierostwo we własnym do niedawna rządzie, kierowanym dziś przez głównego rywala – trudno sobie wyobrazić, że prezes Kaczyński mógł Beatę Szydło…

A tymczasem...

Paweł Bravo
Kiedy wczesną jesienią cała polityczna Warszawa, a wraz z nią media zaczęły żyć rekonstrukcją rządu, mówiło się, że „na początku listopada wszystko się…

Kraj w skrócie

5–11 grudnia

Liczba tygodnia

251

A pensje nadal rosną

MR
Wynagrodzenia pracujących w Polsce Ukraińców tylko od połowy tego roku wzrosły o co najmniej 20 proc. – wynika z danych firmy Upper Job sprowadzającej…
Protest ekologów pod urzędem wojewódzkim we Wrocławiu, 29 listopada 2017 r. / PAWEŁ RELIKOWSKI / POLSKA PRESS / / EAST NEWS

Biskupi o smogu lekkomyślności

MO
Tego listu pasterskiego nikt raczej nie skrytykuje: 10 grudnia w kościołach Dolnego Śląska został odczytany apel antysmogowy arcybiskupa metropolity…
/ DONATELLA GIAGNORI / EIDON / EAST NEWS

Choinka na placu św. Piotra

„Ojcze nasz” do poprawki

EA
„Bóg nie poddaje nas pokusom, to złe tłumaczenie” – powiedział papież Franciszek o słowach modlitwy „Ojcze nasz”, a właściwie o tradycyjnym tłumaczeniu…

Poszło w akta

Edward Augustyn
Papież Franciszek rozwiał także wątpliwości: komunia św. dla osób żyjących w ponownych związkach jest możliwa.

Kościół w skrócie

5–11 grudnia
/ PETER DEJONG / AP / EAST NEWS

Rosja nie pojedzie, Rosjanie – owszem

Anna Łabuszewska
Dyskwalifikacja Rosyjskiego Komitetu Olimpijskiego i zakaz udziału w igrzyskach Pjongczang w lutym 2018 r. jako kara za program dopingowy realizowany pod…

Pokój w zawieszeniu?

Karolina Przewrocka-Aderet
Po ogłoszeniu przez Donalda Trumpa przenosin ambasady USA z Tel Awiwu do Jerozolimy nad Izraelem zawisło widmo intifady.
/ PAULPOGBA / INSTAGRAM

Świat futbolu przeciw niewolnictwu w Libii

MO
Jeden z najdroższych piłkarzy świata, Francuz Paul Pogba z Manchesteru United, po zdobyciu gola w meczu z Newcastle podniósł ręce w geście symbolizującym…
/ TOBIAS SCHWARZ / AFP / EAST NEWS

Trzy Polki wygrały w Berlinie

Kolędy z Cambridge w twoim domu

ŻyM
Dla milionów ludzi to prawdziwy początek świąt: początkowe wersy kolędy „Once in Royal David’s City”, śpiewane w rozświetlonej od świec XV-wiecznej kaplicy…

I znów było za dobrze

Anita Piotrowska
„Pan z Totalizatora”, „producent »Kac Wawy«” – to nie są największe wątpliwości, jakie wzbudza nowy szef Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Kultura w skrócie

5–11 grudnia
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

/

„Bóg się rodzi, moc truchleje”

Na schodach prowadzących do Groty Narodzenia Pańskiego. Betlejem, grudzień 2005 r. / DAVID SILVERMAN / GETTY IMAGES

Stało się ciałem

Kard. Grzegorz Ryś, Artur Sporniak
Abp GRZEGORZ RYŚ, metropolita łódzki: Boże Narodzenie pokazuje, że Bóg usuwa wszystkie przeszkody, żeby się z człowiekiem spotkać. To człowiek je mnoży.
Petrus Christus „Boże Narodzenie”, ok. 1450, National Gallery of Art w Waszyngtonie / NATIONAL GALLERY OF ART / NATIONAL GALLERY OF ART

Kod Petrusa Christusa

Tadeusz Boruta
Ten obraz narodzenia Pana jest głębokim traktatem, gęstym od znaczeń i symboli. Nie zatrzymujcie się na powierzchownym zachwycie.
Dieric Bouts „Boże Narodzenie” (fragment) z poliptyku „Sceny z życia Maryi Dziewicy” (ok. 1445 r.) Muzeum Prado w Madrycie. / EAST NEWS

Pierwsza Ewangelia

Piotr Matywiecki
Żłóbek, fragment XV-wiecznego fresku w bazylice św. Franciszka, Amatrice, Włochy / DEAGOSTINI / GETTY IMAGES

Całe stworzenie

Szymon Hołownia
Może kiedyś, za którymś Bożym Narodzeniem, gdy razem z wołem i osłem uklękną przy żłóbku, do niektórych ludzi przemówi ten obraz: zwierzęta są na tym…
Widok z góry Nebo na Dolinę Jordanu, Izrael / STEVE BARDENS-FIFA / GETTY IMAGES

Otwarty namiot

Piotr Sikora
Bóg nie mieszka daleko – w niebie czy w świątyni. Wędruje przez nasze życie.
Ks. Adam Boniecki podczas ceremonii wręczenia Tygodnikowych Medali św. Jerzego, cała sala śpiewa „You’ll Never Walk Alone”, 2 grudnia 2017 r. / ADAM WALANUS

Lokator Pana Boga

Ks. Adam Boniecki, Anna Goc
KS. ADAM BONIECKI: W domu nie muszę wciąż uważać, martwić się, jak wypadnę. Zostawiam maskę w przedpokoju. Wiem, że jestem akceptowany taki, jaki rzeczywiście…
Po palestyńskiej stronie muru, Betlejem, maj 2010 r. / BERNAT ARMANGUE / AP/ EAST NEWS

Lulajże, Betlejem

Karolina Przewrocka-Aderet
Chrystus kazał wybaczać – mówi się miejscowym dzieciom. Ale pod betonowym murem tych słów nie słychać. W Betlejem wyrastają kolejne pokolenia pełne żalu i…

Czytania

Wojna domowa

Paweł Śpiewak
Skończyła się pierwsza wojna domowa. Absalom leżał pogrzebany pod stosem kamieni. Król Dawid wrócił do domu, do Jerozolimy.

Gdzie dzisiaj jest Betlejem

O. Wacław Oszajca SJ
W tym roku, jak zwykle, 21 grudnia nastąpi przesilenie zimowe, a więc najkrótszy dzień i najdłuższa noc.

Paradoksy eschatologii: łaska

Kard. Grzegorz Ryś
Chciałbym jeszcze na moment powrócić do czytanej na progu Adwentu w naszych kościołach Jezusowej Mowy Eschatologicznej w wersji zapisanej przez św. Łukasza (Łk…

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

13–31 XII

Kraj

Donald Tusk i Jarosław Kaczyński. Sejm, Warszawa, 1 października 2014 r. / RADEK PIETRUSZKA / PAP

W jaskini z Tuskiem i Kaczyńskim

Andrzej Stankiewicz
Politycy na nowo zachwycili się starym narzędziem do uprawiania propagandy – naszymi złudzeniami. Wydarzenia ostatnich miesięcy wyglądają inaczej, gdy…
/ JOANNA RUSINEK

To jest mój syn

Anna Goc
Maria się zastanawia, do kogo powinna się zwrócić. Do syna, który żebrze na ulicy i zaczepia jej współpracowników? A może do tych, którzy oburzają się, gdy…
Londyn (na górze po prawej) i Paryż widziane z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej / NASA

Sen w wielkim mieście

Marek Rabij
Noc to czas niezgody na koniec dnia. Gdybyśmy po prostu poszli spać, przestalibyśmy czynić sobie ziemię poddaną.

Świat

Kachaber Kaladze, minister energetyki Gruzji, podczas obchodów Dnia Niepodległości, Tbilisi, maj 2016 r. / SPUTNIK / AFP / EAST NEWS

Gruzińskie sytuacje podbramkowe

Wojciech Jagielski
Był czas, czas ponury, kiedy Kachaber Kaladze – jeden z najlepszych sportowców, jakich wydała Gruzja – nie chciał mieć z nią nic wspólnego. Dziś zamierza jej…
7 tys. widzów ogląda transmisję spektaklu „Carmen” Georges’a Bizeta na dachu budynku opery w Oslo, kwiecień 2009 r. / HAUGE JON / SCANPIX / FORUM

Najlepszy kraj na świecie

Emilia Padoł, Nina Witoszek
NINA WITOSZEK, historyk kultury: Oszczędna dusza Norwega wygrywa. Na wakacje przeprowadza się z 200-metrowego mieszkania do 15-metrowej chatki. Dusi się w niej…
Meron Estefanos w swoim mieszkaniu podczas nagrywania audycji „Głosy uchodźców z Erytrei”, którą emituje Radio Erena. Sztokholm, lipiec 2015 r. / MARTA STRENG

Daj mi tylko chwilę

Marcin Żyła
Oto opowieść erytrejska – o półwieczu masowych ucieczek, o porwaniach na pustyni i łodziach ginących bez wieści na morzu. Oraz o kobiecie, która przez telefon…

Historia

Prezydent Warszawy Stefan Starzyński w towarzystwie zastępcy dowódcy OK I Warszawy gen. Henryka Krok-Paszkowskiego i komendanta garnizonu warszawskiego płk. Stanisława Machowicza podczas uroczystości z okazji Dnia Wojska Polskiego, 15 sierpnia 1939 r. / NAC

Chciał, aby Warszawa była wielka

Stanisław Zasada
Niewiele brakowało, żeby historia o nim zapomniała, jak zapomniała o większości prezydentów Warszawy. Jednak Stefan Starzyński stał się legendą.
Sala operacyjna w dużym szpitalu uniwersyteckim w Imperium Rosyjskim, koniec XIX wieku, Moskwa. / ZE ZBIORÓW PROF. S. GLANCEWA

Bez znieczulenia

Siergiej Glancew, Marta Panas-Goworska, Andrzej Goworski
Operacje na sercu, przeprowadzone w Warszawie na przełomie roku 1898 i 1899, plasują się w pierwszej dwudziestce takich zabiegów na świecie.

Nauka

Portret Gwiazdy (l. 31) / ESO

Mam słabość do planet

Łukasz Lamża
O tym, skąd brać energię, o dzieciństwie, życiu w huku i przemijaniu – nasz dziennikarz rozmawia z prawdziwą gwiazdą.

Z oddechem

Covent Garden, Londyn 2014 r. / MIKEL BILBAO / VW / GETTY IMAGES

Pan Scrooge kupuje prezenty

Marcin Napiórkowski
Jak to się stało, że osobisty, budujący głębokie relacje między ludźmi zwyczaj wymiany podarków zmienił się dla wielu z nas w nieznośny obowiązek? Co zrobić…

Kultura

/ DAREK GOLIK / FORUM

Maryś w „Klosie” gro

Marian Dziędziel, Katarzyna Kubisiowska
MARIAN DZIĘDZIEL, aktor: Strach myśleć o tym, że czas tak pędzi. Świat jest piękny i człowiek jak najpóźniej chciałby go opuszczać.
Cezary Łazarewicz, laureat Nagrody Nike 2017 za książkę „Żeby nie było śladów” / DAWID ŻUCHOWICZ / AGENCJA GAZETA

Raport o stanie reportażu

Adrian Stachowski
Dwa lata temu podjąłem postanowienie: będę czytał wszystkie pozycje polskiej literatury faktu, jakie pojawią się na rynku. Właśnie musiałem zrezygnować. To…
/ WOJCIECH STRÓŻYK / REPORTER

Jego Świetlickość

Robert Kasprzycki
Przeorientował wzorzec śpiewającego poety dogłębnie. Można powiedzieć, że przed nim nie było u nas niczego podobnego.
Jesteś taka piękna. // Piękna jak Jerozolima. Twe włosy jak czarne kozice zbiegające ze wzgórza. Twój policzek jak połowa granatu. /

Dla dorosłych i dla dzieci

Michał Okoński
To ma być święta księga? – pyta ojciec, patrząc na proste zdania i jeszcze prostsze obrazki. Dopiero teraz to święta księga – odpowiada syn.
Hania Łabędzka i Andrzej Grabowski. Garderoba Teatru im. Słowackiego w Krakowie, listopad 2017 r. / JACEK TARAN DLA „TP”

Żeby było dobrze

Andrzej Grabowski, Hania Łabędzka
ANDRZEJ GRABOWSKI, aktor: Wiesz, Haniu, chyba mógłbym być psem. On jest naprawdę wyjątkowy – potrafi się zaopiekować człowiekiem, nawet niewidomym. Żadne inne…
Kadr z filmu „The Florida Project” / M2FILMS

Nieustające wakacje

Anita Piotrowska
Ameryka uchwycona w filmie jest tandetną podróbą, atrapą atrapy, skrywającą pod kolorowymi warstwami zwyczajną nędzę. Jedynie w oczach dzieci, w ciepłym…

Warto zobaczyć w TV

AP
16 – 29 grudnia

Obserwator

Lektor
W te wiersze wdziera się teraźniejszość z całą jej pokracznością, a czasem dramatyzmem. Chwytana na gorąco, portretowana jednak z ironicznym dystansem i…

Felietony

Ziemia nieoswojona

Szymon Hołownia
W Zatoce Bengalskiej, w archipelagu Andamanów, leży wyspa Północny Sentinel. Jej mieszkańcy są prawdopodobnie jedną z ostatnich rdzennych społeczności, które…
Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

Historii się nie pali

Anna Dziewit-Meller
Mniej więcej rok temu spędziłam cały dzień w sądzie dla nieletnich w ­Miami-Dade.

Prezent

Wojciech Bonowicz
Prawda jest taka, że przez większą część dnia kot Leon ma mnie za nic.

Szeptanka kontra dubbing

Jan Klata
Skąd wiemy, co mówi Toshiro Mifune? Oczywiście, głównie z napisów, ale załóżmy, że zdarzył się cud, i w telewizji u Jacka K. leci akurat Kurosawa?

Urwanie z choinki

Stanisław Mancewicz
Piśmienna twórczość okołoświąteczna – dla osób z podobnymi naszym zwyrodnieniami – nastręcza nam wielu zgryzot, kłopotów, a to mentalnych, stylistycznych, a to…

Smaki

/ MYCHKO / FANFO – STOCK.ADOBE.COM

W sprawie karpia

Paweł Bravo
Znowu je widzę. Wielkie baseny podobne do pontonów. Tylko że nie zapełniają ich desperaci.

Zmysły

Ada rodzi już od 12 godzin, położne Issa i Sanko starają się jej pomóc. Essouk, Mali, 2009 r. / VERONIQUE DE VIGUERIE / GETTY IMAGES REPORTAGE

Rodzić się po ludzku

Ryszard Koziołek
Słowo wcielone w komórkę jajową zagnieździ się w całym splendorze materialności kobiecego ciała, które obdarzy Je kojącą łaską łożyska, pępowiny, płynu…

Tygodnik Czytelników

Badania nad niechęcią

Dr Rafał Cekiera
„TP” 49 / 2017

Co się stało Świętemu Mikołajowi?

Magdalena Bobrowska
Ho, ho, ho! Taakie były mikołajki! Były renifery, elfy, skarpetki na kominku, a nawet sam Mikołaj.

Kluby „TP” zapraszają

Dodatki w numerze Nr 51-52/2017

Magazyn Literacki „Książki w Tygodniku”: Zwierzęta mówią ludzkim głosem (10-12/2017)

/ ZYGMUNT JANUSZEWSKI

Zwierzęta mówią ludzkim głosem

Grzegorz Jankowicz
Ilustracje Marii „Mroux” Bulikowskiej pochodzą z książek „Pupy, ogonki i kuperki” oraz „Gęby, dzioby i nochale” Wydawnictwa Babaryba /

Truchcikiem wśród roślin i zwierząt

Adam Pluszka
KSIĄŻKI W TYGODNIKU | Jako dziecko co rok czułem zawód, że żadne ze znanych mi zwierząt nic nie powiedziało. Musiało minąć ładnych kilka lat, żebym puknął się…
/ JUSTYNA CIEŚLIKOWSKA DLA „TP”

Piękno muchy

Urszula Zajączkowska, Katarzyna Kubisiowska
KSIĄŻKI W TYGODNIKU | URSZULA ZAJĄCZKOWSKA, poetka: Kiedyś przyszła do nas upita sąsiadka. Weszła pod moje łóżko, za szczeniakiem. Kompletnie straciła kontrolę…
Jane Goodall i Sule, młoda szympansica w Taronga Zoo, Sydney 2011 r. / GREG WOOD / AFP / EAST NEWS

Kim są szympansy?

Łukasz Kwiatek
KSIĄŻKI W TYGODNIKU | Literatura popularnonaukowa nie nadąża dziś za tempem postępu, jaki dokonuje się w badaniach nad małpami.

Książki w pigułce

Grzegorz Jankowicz, Michał Sowiński, Jerzy Franczak, Katarzyna Kubisiowska

Przystań między światami

Agnieszka Wądołowska
Arundhati Roy lubi niezależność. Lubi chadzać własnymi ścieżkami i wymykać się oczekiwaniom. Potwierdza to drugą powieścią.

Kafka bez końca

Grzegorz Jankowicz
Czy projekt Kafkowskiej encyklopedii, zbierającej wiedzę na temat jego twórczości oraz biografii, jest skazany na porażkę? Niekoniecznie.

Podręcznik do świata

Michał Kuźmiński
„Jeżeli coś wydaje Ci się nieinteresujące, po prostu przyjrzyj się bliżej” – pisze autor i zaprasza na wyprawę od galaktyk, przez wulkany, po bakterie.

Palę Kraków

Michał Sowiński
Czy da się jeszcze napisać powieść o knajpianym Krakowie, nie popadając jednocześnie w smolistą nostalgię lub onieśmielającą pretensjonalność?

Obsesja porządku

Katarzyna Trzeciak
Każdy z tomów krytycznej edycji dzieł Prusa poprzedzony jest obszernym wstępem, który chirurgicznym cięciem otwiera zarówno autora, jak i jego teksty.

Gwałt

Jerzy Franczak
Jak wybitna umysłowość łączy się ze skłonnością do przemocy? Czy geniusz, który okazał się potworem, nadal zasługuje na to miano? Czy może stawiać się ponad…

A czy jest sędzia Strzembosz?

Ks. Adam Boniecki
KSIĄŻKI W TYGODNIKU | Fascynująca książka, bezcenna lekcja historii najnowszej. Adam Strzembosz, jeden z architektów odbudowy Polski po upadku PRL-u, w długiej…

Mrocznie i śmiesznie

Joanna Olech
Książki pod choinkę. Bywają luksusowe, odświętne... Przede wszystkim jednak warto się upewnić, że trafią w upodobania obdarowanego dziecka czy nastolatka. Może…

Dwa razy wartość

Inga Iwasiów
To ma być felieton świąteczny. Cóż, piszę go w listopadzie, w Lublinie, w sąsiedztwie III Kongresu Dydaktyki Polonistycznej.

Złe truchleje

Piotr Śliwiński
Święta: poszukiwanie jasnej plamki w sobie. Może gdzieś jest ten powidok dziecięcej czułości, bez którego święta to tylko handel, lepsze jedzenie, więcej snu.
/

Moje story

Bartosz Minkiewicz