Tygodnik Powszechny Nr 46/2017

Data wydania:
Numer wydania:
46
Rok wydania:
2017

Edytorial

/ fot. Grażyna Makara

Śmierć Piotra Szczęsnego jest krzykiem

Ks. Adam Boniecki
Wciąż o nim myślę. Jak ogromne musiało być w nim poczucie bezradności, jeśli, by wstrząsnąć sumieniami – tak wybrał.

Obraz tygodnia

/ Fot. Marcin Stępień / Agencja Gazeta

Nowy metropolita łódzki: "Chcę słuchać"

Artur Sporniak
Abp Grzegorz Ryś formalnie objął rządy w diecezji łódzkiej. Na ingres przyszło tylu wiernych, że nie pomieścili się w katedrze.
Od lewej: Sean Edgett, generalny konsultant Twitter Inc., Colin Stretch, generalny konsultant Facebook Inc., oraz Kent Walker, wicedyrektor i generalny konsultant Google Inc., przed komisją ds. wywiadu Izby Reprezentantów, Waszyngton, 1 listopada 2017 r. / BLOOMBERG / GETTY IMAGES

Rosyjska dywersja w sieci zagraża USA

Marek Rabij
W świetle ostatnich doniesień o wpływie, który Rosja wywierała na amerykańską politykę za pośrednictwem mediów społecznościowych, czas pożegnać się z…

Reinkarnacja Tuska

Andrzej Stankiewicz
Chcąc odwrócić uwagę od pogrążającej Platformę afery reprywatyzacyjnej, Grzegorz Schetyna ogłosił, że kandydatem na prezydenta stolicy będzie Rafał Trzaskowski.

Spotkanie wykluczających z wykluczonymi

BS
Ubóstwo to 604 zł zasiłku socjalnego i stwierdzona niezdolność do pracy.

Kiedy szczepionka na kłamstwo?

Paweł Bravo
„Więcej szczepień = więcej chorób” głoszą billboardy rozwieszane w miastach Polski przez stowarzyszenie animujące kampanię przeciwko szczepieniom.

Kraj w skrócie

TP
30 października – 5 listopada
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz
/

Poczta Watykańska honoruje 500-lecie Reformacji

EA

Zgorszenie dialogiem

Edward Augustyn
„Kościół i masoneria – tak bliscy, tak dalecy” to tytuł konferencji zorganizowanej w Syrakuzach (Sycylia) przez największą włoską lożę Wielki Wschód.

Kościół w skrócie

TP
30 października – 5 listopada

Hiszpańska inkwizycja

Kalina Błażejowska
Czy w krajach zachodniej demokracji można aresztować za pokojową działalność polityczną? Hiszpania właśnie pokazała, że można. Ale po kolei.
/ AUSTIN AMERICAN / STATESMAN / EAST NEWS

Dramat w Teksasie

WP

Unia kontra Monsanto

Paweł Bravo
W Brukseli w tych dniach toczy się zakulisowe starcie, którego wynik więcej powie o sensie istnienia Unii niż głośne w mediach spory o różne prędkości i modele…

Dżuma zagraża wschodniej Afryce

Marcin Żyła
Wiadomo o nim niewiele. Miał 31 lat i pod koniec sierpnia w jednej z wsi środkowego Madagaskaru wsiadł do vana jadącego do Antananarywy.

Niszczenie Muzeum

Piotr Kosiewski
Nowe władze zapowiedziały, że do grudnia tego roku wprowadzą dwanaście zmian w wystawie głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Pies naprawdę czuje, że się boisz

ŁK
Zespołowi badaczy z Neapolu i Lizbony (B. D’Aniello et al., w: „Animal Cognition”) udało się potwierdzić to, co głosi ludowa mądrość.
/ GRZEGORZ CELEJEWSKI / AGENCJA GAZETA

Nie żyje prof. Walery Pisarek

TP

Kultura w skrócie

TP
30 października – 5 listopada

Temat Tygodnika

Rocznica powstania warszawskiego na placu Krasińskich. Manifestacja ONR i Młodzieży Wszechpolskiej, Warszawa, 1 sierpnia 2017 r. / WOJCIECH KRYŃSKI / FORUM

Do przyjaciół patriotów

Marcin Napiórkowski
Nienawiść i przemoc wobec obcych mają dziś w Polsce charakter systemowy, a nie incydentalny. Wielu z was chciałoby wierzyć, że to robią jacyś „oni” – inni,…
/ ADAM GUZ / GETTY IMAGES

Celebracja pokoju nam nie wychodzi

Jan Ołdakowski, Paweł Bravo
Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego: Świecimy anielskim światłem dopiero w sytuacji granicznej: trzeba powstania warszawskiego albo…

Czytania

Przedziwna rozmowa

Kard. Grzegorz Ryś
Liturgia ostatniego piątku uczyniła nas uczestnikami niezwykłego dialogu Jezusa z faryzeuszami.

Przyśpieszacze

O. Wacław Oszajca SJ
Paweł Apostoł w Liście do Tesaloniczan pisze: „Nie chcemy, bracia, byście nie wiedzieli o losie tych, którzy umierają. Nie smućcie się zatem jak inni, którzy…

Powrót Absaloma

Paweł Śpiewak
Czy król Dawid tęsknił za Absalomem? Jedno krótkie zdanie na ten temat brzmi zagadkowo: „serce królewskie obróciło się ku Absalomowi” (2 Sm 14, 1).

Czytania liturgiczne

TP
12 – 19 listopada

Widzenia

Piotr Sikora

Kraj

Jan Pietrzak podczas gali Człowieka Roku „Gazety Polskiej”, „Nowego Państwa” oraz Klubów Gazety Polskiej, Warszawa, 30 stycznia 2012 r. / GRZEGORZ JAKUBOWSKI / PAP

Żarty się skończyły

Marek Rabij
W latach 70. i 80. był twarzą polskiej satyry politycznej. Dziś Jan Pietrzak – jak czasem żartują jego dawni współpracownicy – widzi siebie w roli instytucji…
Jarosław Kaczyński w lokalu wyborczym podczas poprzednich wyborów samorządowych, Warszawa 16 listopada 2014 r. / ADAM CHEŁSTOWSKI / FORUM

Podchody z ordynacją

Jarosław Flis
PiS wcale nie musi majstrować przy prawie wyborczym, by zdobyć wieczną władzę. Ale atmosfera, jaką wokół wytwarza, najlepiej karmi podejrzenia o autorytarne…
Warsztaty z akrobatyki podczas Festiwalu Slot Art w Lubiążu, organizowanego przez Stowarzyszenie Lokalnych Ośrodków Twórczych, 2015 r. / MATEUSZ BILSKI / SLOT ART FESTIWAL

Liczyć na siebie

Beata Chomątowska
Pieniądze dla wszystkich NGOsów pod kontrolą jednej instytucji? Ustawa o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa raczej nie stworzy…

Wiara

/ KRYSTIAN DOBUSZYŃSKI / NURPHOTO / GETTY IMAGES

Jezus woli ryzyko

Ks. Grzegorz Strzelczyk, Artur Sporniak
Ks. Grzegorz Strzelczyk: Żyjemy w kraju, w którym znaczna część społeczeństwa – także duchownych – żyje w dużym lęku. Całkiem niedawno czegoś się dorobiliśmy…
Barbara Surma prowadzi katechezę metodą Montessori, Kraków, listopad 2017 / JACEK TARAN DLA „TP”

Przedszkolaki i Dobry Pasterz

Dorota Bidzińska
Czy pomysł katechizowania małych dzieci jest dobry? A może lepiej od razu pytać o to, czego o życiu duchowym można nauczyć się od czterolatków?
/ BRUNO PERREL / PANORAMIC / PAP

Krzyż w mrowisko

Ks. Andrzej Draguła
Wyrok nakazujący zdjęcie krzyża z pomnika Jana Pawła II wywołał ostry spór we Francji, który przypomina, że laickość nie musi być antyreligijna.

Ciężkie czasy dla Kościoła w Chinach

Ks. Piotr Adamek
Komunistyczna Partia Chin wyznaczyła kierunek dla religii: mają one ulec sinizacji.

Świat

George Mwenge pokazuje, skąd przybyli pasterze Pokot, którzy zaatakowali i zniszczyli także jego farmę. / AGATA KASPROLEWICZ

Wojna o trawę

Agata Kasprolewicz
Laikipia – jeden z najbardziej urodzajnych i ukochanych przez białych osadników regionów Kenii – leczy rany po wyborach. Przebiegły tu pod hasłem wyrównania…
Donald Trump przed odlotem do Teksasu. Waszyngton, 25 października 2017 r. / THE WASHINGTON POST / GETTY IMAGES

Rok z Trumpem

Jan Smoleński
Wygrał i się nie zmienił. Za to jego wygrana zmieniła Partię Republikańską i to, co dopuszczalne w polityce.

Niezdrowe tłuszcze sankcyjne

Anna Łabuszewska
W rosyjskiej przestrzeni publicznej jak mantra powtarzana jest teza, że zachodnie sankcje nie wyrządziły Rosji szkody. Ale zwykle zaraz potem pojawia się…

Historia

Katharina Staritz w roku 1925 / EVANGELISCHES ZENTRALARCHIV BERLIN

Sprawiedliwa w brunatnym Wrocławiu

Joanna Hytrek-Hryciuk
Była jednym z niewielu ewangelickich duchownych, którzy jawnie sprzeciwili się III Rzeszy. Broniąc żydowskich chrześcijan, Katharina Staritz zderzyła się z…

Nauka

Danio pręgowany / PABLO BOU MIRA / ALAMY STOCK PHOTO / BEW / MONTAŻ „TP”

Modele i awatary

Anna Bartosik
Biomedycyna nie może obejść się bez zwierząt, na których testuje się leki albo obserwuje zmiany wywołane mutacjami. Coraz więcej w tej dziedzinie…
Od lewej: Przebieg meczu AlphaGoMaster kontra AlphaGo Zero (gra czarnymi). Mikroskopowy obraz ludzkiego gruczołu Ebnera. / YOUTUBE.COM // WIKIPEDIA.ORG

Dwóch mistrzów, jedno ciało

Łukasz Lamża
Gdy jedni naukowcy rozpoczynają projekt mapowania ludzkiego ciała, inni tworzą algorytmy, które pokonują nasze umysły.

Kultura

/ LESZEK KOTARBA / EAST NEWS

Jest, co miało być

Paweł Demirski, Radek Korzycki
PAWEŁ DEMIRSKI, dramaturg: Dla zrozumienia Kaczyńskiego stworzyłem metaforę człowieka, który spędził całe życie w tym samym mieszkaniu. Jest permanentnie…
Na górze: oni grali w „Dynastii” 1981–1991. Poniżej: „Dynastia” A.D. 2017 – Grant Show (Blake Carrington), Nathalie Kelley (Cristal Flores), Elizabeth Gillies (Fallon Carrington) w Beverly Hills, Los Angeles, sierpień 2017 r. / EAST NEWS

Kawior trzeciej świeżości

Piotr Tarczyński
Pierwsza „Dynastia” zaglądała do świata superbogaczy. Komu potrzebny jest dziś taki wizjer, skoro okna są otwarte na oścież?
Salcia Hałas, laureatka Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii proza za debiutancką powieść „Pieczeń dla Amfy”, Gdynia, 6 września 2017 r. / RENATA DĄBROWSKA / AGENCJA GAZETA

Matka Boska Falowcowa

Salcia Hałas, Michał Sowiński
SALCIA HAŁAS, pisarka: Jestem w stanie rozpoznać za granicą polskiego mężczyznę. Ma w oczach strach i niepewność. I agresję, która się z nich rodzi.

Warto zobaczyć w TV

11–17 XI
Kadr z filmu „Kobieta, która odeszła” / Stowarzyszenie Nowe Horyzonty

Kino nierychliwe

Anita Piotrowska
Nagrodzona Złotym Lwem w Wenecji „Kobieta, która odeszła” to film, który wołanie o indywidualną i społeczną sprawiedliwość przekłada na język religijny.

Na progu końca

Lektor
Ostatni wydany za życia zbiór wierszy jednego z najwybitniejszych poetów włoskich minionego wieku. Obraz świata oglądanego z perspektywy końca. Świata w…
Tigran Hamasyan, 2016 r. / MATERIAŁY WŁASNE ORGANIZATORA

Najpiękniejszy dźwięk obok ciszy (Materiał promocyjny)

Kajetan Prochyra
Oslo, Erewań, Helsinki, Santiago de Cuba... Współczesny jazz porusza się coraz częściej po szlakach nieoczywistych: po muzycznych żółtych drogach. W…

Felietony

Chcemy całego życia

Anna Dziewit-Meller
Panią Agnieszkę poznałam, gdy przyszła na jedno z moich spotkań autorskich. Usiadła z boku, a po spotkaniu podeszła, by chwilę porozmawiać.
FOT. GRAŻYNA MAKARA

Znaki zostały zesłane

Szymon Hołownia
Mam wrażenie, że ludzie, którym jest coraz bardziej duszno w świecie „dobrej zmiany”, jak kania dżdżu łakną symbolu, wokół którego mogliby się zgromadzić,…
Andrzej Stasiuk / Fot. Grażyna Makara

Przed szóstą, gorlickie

Andrzej Stasiuk
We Wszystkich Świętych przed świtem pada deszcz. Biedronka, Lidl, Kaufland świecą w ciemnościach. Nie ma aut. Blask latarni wsiąka w mokry asfalt.

Jedenaście minut, które nie wstrząsnęły światem

Jan Klata
Pozbawienie Donalda Trumpa dostępu do Twittera jest najbardziej niebezpiecznym aktem sabotażu w XXI w.

Rekonstrukcja

Stanisław Mancewicz
Wszyscyśmy są ciekawi, czy w ramach zapowiadanej tzw. „rekonstrukcji rządu” na jego czele stanie formalnie Gospodarz, główny specjalista do spraw dekonstrukcji…

Smaki

/ PAWEŁ BRAVO

Są darmowe obiady

Paweł Bravo
Milion sto tysięcy. Tylu uczniów i uczennic chodzi do nowojorskich szkół publicznych i tylu w obecnym roku szkolnym dostaje obiady za darmo.

Zmysły

Winnice w Napa Valley, Kalifornia / BARRY ROSS / PIXABAY.COM

Człowiek, który słuchał wina

Michał Bardel
Filozofia nauczyła go, że człowiek jest bytem niekompletnym. A potem zrozumiał, co ów byt najwspanialej dopełnia.

Tygodnik Czytelników

Uchodźcy i miłość bliźniego

Stała Czytelniczka
Chcę opisać pochodzące z tegorocznego wakacyjnego pobytu w Grecji zdarzenie, które bardzo mnie poruszyło.

Dodatki w numerze Nr 46/2017

Kto porwie Europę?

/

Drogowskazy na bezdrożu

Katarzyna Tracz
„Onego czasu ze wszystkich kobiet na ziemi najurodziwsza była Europa, córka Agenora, władcy fenickiego miasta Sydonu” – pisał Jan Parandowski.
/ ANTONI WITWICKI FOTO@FOTOTONI.PL

W poszukiwaniu silnych liderów

Vaira Vīķe-Freiberga, Katarzyna Tracz
VAIRA VĪKE-FREIBERGA: Potrzebujemy silnych przywódców, ale ich moc powinna wypływać z zasad, którym hołdują, i wartości, jakie wyznają.
/ ANDREW KRAVCHENKO

Na Wschodzie bez zmian?

Arsenij Jaceniuk, Katarzyna Tracz
ARSENIJ JACENIUK: Na sukces musimy sobie jeszcze zapracować. Do tej pory zwycięstwem Ukrainy było to, że udało nam się przetrwać.
Dyskusja w czasie konferencji: Władysław Kosiniak-Kamysz, Maciej Szpunar, bp Donal McKeown i Agata Gostyńska-Jakubowska / KRZYSZTOF BABULEWICZ

W duchu prawa

Maciej Szpunar, Katarzyna Tracz
MACIEJ SZPUNAR, Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości: Respektowanie praw nadanych obywatelom Unii Europejskiej zawdzięczamy mechanizmom ich skutecznego…
/ ANTONI WITVICKI FOTO@FOTOTONI.PL

Nowa twarz przywództwa

Jan Olbrycht
Unia Europejska potrzebuje silnego przywództwa. Razem z Januszem Lewandowskim postulujemy to od 13 lat w Parlamencie Europejskim.
/

Jedność z konieczności

Elmar Brok
Brexit wywołuje niepokój nie tylko u polityków. Przedsiębiorcy pytają mnie, czy inwestycje w Wielkiej Brytanii mają sens – banki przenoszą swoje siedziby z…
/ ANTONI WITVICKI FOTO@FOTOTONI.PL

Bądźmy praktyczni

David McAllister
Unia Europejska powinna być silna i stanowcza w sprawach naprawdę ważnych.
/

Wstyd bezwstydnych

Marcin Mamoń
Wiele czasu spędziłem między radykalnymi wyznawcami walczącego islamu, których teraz w Europie uważa się za zagrożenie.

Feliks Nowowiejski. Król Wichrów - odpomniany

/

In statu nascendi

Jakub Puchalski
Nieczęsto zdarza się możliwość uczestniczenia w narodzinach twórcy – zwłaszcza jeśli od jego śmierci mija 70 lat. Paradoks? Życie i twórczość Feliksa…
Feliks Nowowiejski z żoną Elżbietą i synami: Feliksem Marią, Kazimierzem, Adamem i ­Janem Bogusławem, w tle fontanna Kronthala. Poznań, 1936 r. /

Polska droga

Iwona Fokt
Feliks Nowowiejski przyszedł na świat w miejscu szczególnym i w szczególnym czasie. Na Warmii – pograniczu kulturowym, w 1877 roku.
Józef Mroszczak, Karykatura Feliksa Nowowiejskiego, 1930 r. /

Felix nieszczęsny

Marcin Gmys
Stwierdzenie, że w końcu lat 30. XX wieku Nowowiejski wysunął się na czoło ówczesnych kompozytorów w Polsce, wzbudzi zapewne opory, ale ma ono silne pokrycie…
W czasie podróży stypendialnej do Włoch w 1903 r. Nowowiejski odwiedził w Kartaginie brata, ks. Rudolfa. Opis na odwrocie mówi, że siedzi na rzeźbie konia sprzed 2300 lat, odkrytej 2 miesiące wcześniej przez archeologa Alfreda Louisa Delattre’a. /

Dwa wieki romantyzmu

Marcin Trzęsiok
Twierdzi się, że tylko epigoni nie zauważyli zmiany dekoracji na scenie dziejów. W tle działa przyjęty schemat postępu i jego pochodna: opozycja kiczu i…
/

Nowowiejski na CD. Wybór

Jakub Puchalski
W ostatnim czasie pojawiło się kilka istotnych płyt z muzyką Feliksa Nowowiejskiego, a następne zapowiadane są na najbliższe tygodnie i miesiące.
Feliks Nowowiejski przy organach w kościele salezjanów w Krakowie, 1940–1941 r. /

Wirtuoz, improwizator, kompozytor

Jerzy Kukla
Nawet najwięksi oponenci Nowowiejskiego w polskim środowisku nie mieli wątpliwości, że w dziedzinie organów jego wielkość jest bezdyskusyjna.
Franciszek Turek, Portret Feliksa Nowowiejskiego, akwarela, 1941 r. /

Pieśń ujdzie cało

Dorota Kozińska
Droga do polskości Nowowiejskiego zaowocowała nie tylko „Hymnem dla Polaków za granicą”, ale też ogromną liczbą pieśni chóralnych, które pomagały odzyskać…
Feliks Nowowiejski z orkiestrą leśników przed Domem Myśliwskim (obecnie nieistniejącym) Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży. Tu skomponował „Hejnał myśliwski Prezydenta R.P.”. Lata 1937-39. /

Na pulpicie

Jakub Puchalski
Obok organów dla Nowowiejskiego najważniejszym środkiem wypowiedzi była orkiestra. Lecz właśnie orkiestrowa twórczość Nowowiejskiego była dotąd najsłabiej…