Tygodnik Powszechny Nr 24/2023

Data wydania:
Numer wydania:
24
Rok wydania:
2023
 

Edytorial

/ GRAŻYNA MAKARA

Troska o stworzenie

Ks. Adam Boniecki
Za mojej pamięci wrażliwość ekologiczna odmieniła się całkowicie.

Obraz tygodnia

Marsz 4 czerwca, który przeszedł ulicami Warszawy, miał pokojową atmosferę. Widok na plac Zamkowy i kościół św. Anny.4 czerwca 2023 r. / JACEK DOMIŃSKI / REPORTER

Duda płaci za Kaczyńskiego

Marek Kęskrawiec
W obliczu uniemożliwienia mu pełnienia funkcji publicznych wszelkie różnice zeszły na daleki plan, a lider PO stał się ikoną.
Monika Szczygielska / ARCHIWUM PRYWATNE

Osoby z niepełnosprawnościami walczą o dostęp do wyborów

Monika Szczygielska, Anna Goc
MONIKA SZCZYGIELSKA: Osoby niewidome nie zobaczą spotu, ale o audiodeskrypcji nie pomyślał dotąd żaden komitet wyborczy.
Kredyt: Adam Chełstowski / Forum /

Polak niekatolik

Artur Sporniak
Zbitka Polak-katolik coraz mniej ma wspólnego z rzeczywistością. Jedynie niewielka grupa Polaków (15 proc.) uważa wiarę za istotny element polskości.

Na punkty

/ DOGUKAN KESKINKILIC / AFP / EAST NEWS

Posowiecka stolica Europy

Piotr Oleksy
Spotkanie liderów europejskich odbyło się 30 km od granicy separatystycznego Naddniestrza, której strzegą też rosyjscy żołnierze, oraz 50 km od granicy…
Piotr Kamionka / REPORTER /

Polska. Tu się pracuje

Marek Rabij
Na każdych stu Polaków w wieku produkcyjnym pracy nie ma dziś statystycznie 2,7 – to wyniki najnowszego, kwietniowego pomiaru bezrobocia.
/ SPLASH NEWS / EAST NEWS

Dlaczego tak trudno oceniać Watersa

Marcin Żyła
Z pozoru wszystko układa się w całość: wygłasza antyzachodnie tyrady, krytykuje Ukrainę, po czym na zaproszenie Rosji występuje w ONZ; w końcu zakłada na scenę…
Przed krakowskim magistratem demonstrowano w obronie drzew. 31 maja 2023 r. / AKCJA RATUNKOWA DLA KRAKOWA / MATERIAŁY PRASOWE

Sojusz drzew i ludzi

Krzysztof Story
Teren budowy nowej linii tramwajowej ma zostać lada dzień przekazany inwestorowi, a gdyby nie interwencja mieszkańców i radnych dzielnicy Prądnik Czerwony,…
Amerykanie z sił pokojowych KFOR pilnują budynku władz gminy Leposavić w północnym Kosowie, 2 czerwca 2023 r. / GEORGI LICOVSKI / EPA / PAP

Kosowski węzeł gordyjski

Marta Szpala
W poniedziałek 29 maja w Kosowie znów wybuchły zamieszki. W starciach serbskich bojówek z żołnierzami sił pokojowych KFOR zostało rannych ponad 80 osób, w tym…

Stres, mózg i jelita: odkryto mechanizm choroby

Bartosz Kabała
Z powodu chorób zapalnych jelit cierpi w skali globu 10 mln osób.
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

Warszawa, 24 listopada 2020 r. / MAREK KOWALCZYK / REPORTER

Szpieg w stogu siana

Agata Kaźmierska, Wojciech Brzeziński
TEMAT TYGODNIKA | Komisja ds. badania rosyjskich wpływów to nie tylko polityczna dintojra wymierzona w Donalda Tuska. To również sygnał płynący od władz, że…
Prezydent Andrzej Duda ogłasza nowelizację ustawy o powołaniu komisji ds. badania wpływów rosyjskich. Warszawa, 2 czerwca 2023 r. / Paweł Wodzyński / East News

Żyjemy w państwie autorytarnym

Marek Kęskrawiec, Włodzimierz Wróbel
WŁODZIMIERZ WRÓBEL, sędzia Sądu Najwyższego: Ta ustawa wygląda jak prawniczy sabotaż. Komuś w rządzie zabrakło wyobraźni, by zrozumieć, że w pewnych…

Czytania

Błogosławieństwo

Małgorzata Kordowicz
Salut wolkański – uniesienie jednej dłoni z połączonymi palcami wskazującym i środkowym oraz serdecznym i małym – znany jest nie tylko miłośnikom „Star Treka”.

Poskramiajcie ciemiężcę

O. Wacław Oszajca SJ
Duch Święty otwiera człowieka ­zwłaszcza na to, czego nie chcemy ani widzieć, ani słyszeć. Prowadzi tam, gdzie można stracić nie tylko zdrowie, ale i życie.

Wysychanie

Kard. Grzegorz Ryś
Liturgia uczyniła nas ostatnio świadkami oczyszczenia świątyni Jerozolimskiej przez Jezusa: „wszedłszy do świątyni, zaczął wyrzucać tych, którzy sprzedawali i …
/ DOMENA PUBLICZNA

Widzenia

Piotr Sikora
Wybrał Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

11 – 18 czerwca

Kraj

Minister Mariusz Błaszczak oraz generał Rajmund Andrzejczak podczas ćwiczeń Anakonda-20. Ustka, 8 czerwca 2020 r. / GERARD / REPORTER

Znaczy generał

Marek Rabij
Sa coraz młodsi, lepiej wykształceni, obyci w świecie - i coraz bardziej skłóceni. Polskich generałów poróżniła polityka.
Protest nauczycieli i pracowników oświaty. Warszawa, 9 października 2021 r. / LESZEK SZYMAŃSKI / PAP

Oni władzy nie obchodzą

Piotr Wójcik
PiS potrafi być bardzo hojny, gdy może liczyć na korzyści sondażowe. Jednak wśród pracowników budżetówki zbyt wiele jest kobiet i osób z wyższym wykształceniem.
Marek Wołkowycki w poszukiwaniu grzybów poliporoidalnych. Puszcza Białowieska, 10 maja 2023 r. / MARCIN ONUFRYJUK DLA „TP”

Odkrywcy nowych światów

Joanna Szyndler
W Banku Ekstraktów z Grzybów w Hajnówce jest już ponad 300 esencji. – Tworzymy kolekcję dla przyszłych pokoleń – mówią pracownicy. Sami nie zdołają przebadać…

Wiara

Święcenie zwierząt w dniu św. Franciszka z Asyżu. Choroszcz, 7 października 2018 r. / MICHAŁ KOŚĆ / FORUM

Opiekun czy kat

Artur Sporniak
Kościół katolicki odgrywa rolę głównego hamulcowego w przyznaniu etycznej wartości i praw zwierzętom. W ten sposób daje alibi dla najgorszych zachowań.
Przygotowania do obchodów święta Bożego Ciała. Broniszów, 16 czerwca 2022 r. / JOANNA MRÓWKA / FORUM

Prawdziwe tu – prawdziwe wszędzie

Piotr Sikora
To wydarzenie, które ujawnia, że Bóg jest realnie obecny w całym naszym życiu - pisze Piotr Sikora na Boże Ciało.
Prymas Józef Glemp podczas referendum europejskiego. Warszawa, 8 czerwca 2003 r. / PAWEŁ KULA / PAP

Biskupi „za, a nawet przeciw”

Maciej Müller
Podziały wśród polskich hierarchów 20 lat temu mogły zagrozić sukcesowi referendum akcesyjnego do Unii. Sytuację uratował Jan Paweł II.

Świat

„Rosyjski samolocie, idi na chuj” – protest przeciwko wznowieniu połączeń lotniczych pomiędzy Rosją a Gruzją. Tbilisi, 19 maja 2023 r. / MIRIAN MELADZE / ANADOLU AGENCY / GETTY IMAGES

Odlot do Moskwy

Wojciech Jagielski
Spośród prowincji byłego Związku Sowieckiego żadna – nie licząc Bałtów – nie parła na Zachód tak odważnie jak Gruzja. Dziś rządzący w Tbilisi zmieniają kurs na…
Tuż po schwytaniu niedźwiedzicy „JJ4” i oddzieleniu jej od młodych. Val Meledrio, okolice Trydentu, 17 kwietnia 2023 r. / PROWINCIA AUTONOMA DI TRENTO / MATERIAŁY PRASOWE

Nie dla wszystkich starczy miejsca

Marcin Żyła
Włochy pozbędą się niedźwiedzi, które wywołały najżarliwszy tutaj od lat spór o to, kto ma czuć się bezpieczniej w lesie – ludzie czy inne zwierzęta.
Londyńska wystawa Chelsea Flower Show, maj 2023 r. / WICEK SOSNA

Chwasty wchodzą na salony

Patrycja Bukalska
Tegoroczna wystawa Chelsea Flower Show była polem debaty między zwolennikami precyzyjnych projektów ogrodniczych a tymi, którzy zwracają się do natury.

Historia

Rekonstrukcja bitwy podczas Festiwalu Słowian i Wikingów na wyspie Wolin, lipiec 2018 r. / C. BALOSSINI / DEA / GETTY IMAGES

Na tropie Jomsborga

Piotr Oleksy
Archeolodzy ustalili miejsce, gdzie na wyspie Wolin mogła znajdować się słynna siedziba bractwa Wikingów. Spotkaliśmy się z jednym z odkrywców.

Nauka

Badylarka pospolita (Micromys minutus), gatunek myszy występujący w Europie i Azji. / OUR WILD LIFE PHOTOGRAPHY / ALAMY / BE&W

Świat myszy

Ewelina Knapska, Karolina Głowacka
EWELINA KNAPSKA, neurobiolożka: Kiedy się nie znają i muszą ustalić, kto jest kim, może pojawiać się agresja. Ale gdy ustalą hierarchię, zachowują się pokojowo…

Kultura

/ KUBAOCIEPA.PL

Nobel i tatar

Justyna Czechowska, Katarzyna Kubisiowska
Lata temu irytowało mnie, że mnóstwo rzeczy w świecie pisarskim dzieje się wokół stołu towarzyskiego. Dziś wiem, jak ważna w tłumaczeniu jest znajomość autorów…
Marek Hucz i Jan Jurkowski / ADAM STĘPIEŃ / AGENCJA WYBORCZA.PL

Orki na ugorze

Michał Sowiński
Grupa Filmowa Darwin to projekt totalny – kilkanaście różnych serii, kilkadziesiąt wykreowanych postaci, mnóstwo filmów osobnych, ale powiązanych z resztą.…

Szekspir współczesny

Jakub Majmurek
Twórcy „Sukcesji” czują, że klucz do obecnego świata to dramedia, pomieszanie błazeńskiej tragedii i melancholijnej komedii, połączenie dramatu z sitcomem, „…
Kadr z filmu „Tori i Lokita” / MATERIAŁY PRASOWE

Niewinni czarownicy

Anita Piotrowska
Najnowszy film braci Dardenne nie wstydzi się uproszczonego przepisu na kameralne kino społeczne. Dlatego kibicuje się w nim najsłabszym.
/

Kraków mniej znany

Lektor
Rzymska Święta Rodzina, kościół Turowicza i źródło nazwy Placu Szczepańskiego.
Dom Pod Globusem – monumentalna fasada z okrętem (od ul. Długiej). Kraków, luty 2021 r. / K. SCHUBERT / MIK / MATERIAŁY PRASOWE

Klasztor i globus

MARTYNA TONDERA-ŁEPKOWSKA
Malowidła brata Stanisława i polichromie Józefa Mehoffera – zbliża się weekend 25. Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, w tym roku pod hasłem „Ornament”.

Felietony

Fot. Karol Paciorek /

Nowe wojny religijne

Tomasz Stawiszyński
Niemożność prowadzenia dialogu – a tym właśnie jest przyjęcie spiskowej perspektywy – kończy się eskalacją przemocy.
Wojciech Bonowicz / Fot. Grażyna Makara /

Piosenki i krzyki

Wojciech Bonowicz
Tego dnia – to był poniedziałek, jak pamiętam – nieoczekiwanie znalazłem się w nowym państwie. Nie, nie ruszałem się z domu. Nie wsiadłem do samochodu, nie…
FOT. ARCHIWUM PRYWATNE /

Bezbarwna wsypa, cegła, chłód

Jacek Podsiadło
Czy jest możliwe napisanie śmiertelnie nudnej książki dotyczącej Holokaustu? Marta Cobel-Tokarska udowodniła, że dałoby się.
Kiosk UFO jest piękny, ale nie wiem, czy można kupić w nim podręcznik do marsjańskiego. / OLGA DRENDA

Rozmówki polsko marsjańskie

Olga Drenda
To coś więcej niż zwyczajna różnica pokoleniowa – bardzo szybko, być może w pandemicznej pauzie, zaistniała przerwa w obiegu rzeczy potocznych i zasłyszanych.
FOT. GRAŻYNA MAKARA /

Na komisji

Stanisław Mancewicz
Przesłuchujących jest wciąż mniej niż twórców donosów, ale to się niebawem zmieni, w związku z komisją sprawdzającą wpływy rosyjskie.

Smaki

/ PAWEŁ BRAVO

Akurat czas jest taki, że „byle co” mamy w najlepszym gatunku.

Paweł Bravo
Liczbę początkową sobie dziś darujemy. Granica między porządkującym życie rytuałem a czczą grą formą jest niewyraźna i nie będziemy ryzykować jej przekraczania…

Zmysły

/ PHIL NOBLE / REUTERS / FORUM

Zen niedźwiedzia: czy Haaland wygra Guardioli Ligę Mistrzów

Michał Okoński
Był sobie alchemik. Spędził lata na próbach transmutacji ołowiu w złoto, aż tu nagle bryła kruszcu sama wpadła mu w ręce. Tak Pep Guardiola dostał Erlinga…

Dodatki w numerze Nr 24/2023

20. rocznica referendum akcesyjnego

Zjednoczeni we wspólnym działaniu

Radosław Ciszewski
Kampania referendalna była ukoronowaniem prac podejmowanych przez wiele lat.

Powrót do Europy

Danuta Hubner
Referendum było kropką postawioną nad „i”, ostatnim akordem w tym całym ogromnym wysiłku, jaki podjęliśmy na rzecz przywrócenia Polski Europie.
Koncert na zakończenie referendum. Warszawa, plac Teatralny, 8 czerwca 2003 r. / fot. Wprost/East News /

20. rocznica referendum akcesyjnego

Antoni Dudek, Grzegorz Nurek
PROF. ANTONI DUDEK, politolog: Gdyby frekwencja w referendum okazała się zbyt niska, dla Polski byłoby to kompromitujące. Przeciwnicy Unii mogliby w…
Świętowanie wyników referendum akcesyjnego. Warszawa, 8 czerwca 2003 r. / GRZEGORZ JAKUBOWSKI / FORUM

Kutz wziął ich szturmem

Róża Thun
Niezmiernie ważne dla mnie w tej nadzwyczajnej mobilizacji przed referendum było to, że ludzie prosto z ulicy pukali do drzwi Fundacji Schumana i pytali: „Czy…
Manifestacja na placu Zamkowym w Warszawie pod hasłem #ZostajęwUnii, październik 2021 r. / PIOTR MOLĘCKI / EAST NEWS

Kościec wspólnoty

Jan Truszczyński, Michał Sowiński
JAN TRUSZCZYŃSKI, dyplomata: Przepisy strzegące europejskich wartości nie wzięły się znikąd. Trzeba wciąż przypominać, co one znaczą i jak do nich doszliśmy.