Tygodnik Powszechny Nr 12/2018

Data wydania:
Numer wydania:
12
Rok wydania:
2018

Edytorial

/ GRAŻYNA MAKARA

Nie zawsze wystarczy mieć rację

Ks. Adam Boniecki
Kiedy napisałem: „ufam lekarzom”, dostałem (z miłym listem) książkę „Ukryte terapie” Jerzego Zięby, o którym wówczas wyraziłem się niepochlebnie.

Obraz tygodnia

Prezydenci Donald Trump i Andrzej Duda w Warszawie, lipiec 2017 r. / GALLO IMAGES / GETTY IMAGES

Amerykańska awantura

Paweł Bravo
Jeśli rządzący zachowują się jak dzieci we mgle, ich przeciwnikom tym bardziej przystoi rozsądek w podpowiadaniu drogi wyjścia z kryzysu.
FOT. GRAŻYNA MAKARA

Kiedy Rzeczpospolita mówi: przepraszam

Michał Okoński
Żeby docenić przemówienie prezydenta RP w 50. rocznicę Marca ’68, nie trzeba być wyborcą Andrzeja Dudy – tak jak nie trzeba było być wyborcą Aleksandra…

Całkowanie szpitali, czyli przyszłość sieci

Maciej Müller
„Pacjent powinien być prowadzony za rękę od opieki podstawowej, przez specjalistyczną, po szpital” – stwierdził minister zdrowia ­Łukasz Szumowski,…

Kraj w skrócie

6–12 marca

Liczba tygodnia

126,3
/ AMER ALMOHIBANY / AFP / EAST NEWS

Ghuta bliska upadku, Afrin prawie otoczone

WP
Syryjska armia i jej sojusznicy kontynuują ofensywę na wschodnią Ghutę, 400-tysięczną enklawę pod Damaszkiem, kontrolowaną przez opozycję.

Czy rosyjskie służby tropią „zdrajców”

Anna Łabuszewska
Siergiej Skripal, były pułkownik rosyjskiego wywiadu wojskowego GRU, został w niedzielę 4 marca znaleziony nieprzytomny na ławce w parku brytyjskiego miasta…
Zdjęcie z archiwum prywatnego rodziny niemieckiego oficera, lata 40. /

Niemcy o wojnie i przodkach

WP
„Nie strzelajcie!”: Waszyngton, 21 lutego 2018 r. / ALEX WONG / GETTY IMAGES

USA: protest nastolatków

WP
Jedni nazywają ich „Pokoleniem Harry’ego Pottera”, inni „Pokoleniem Columbine”: chodzi o generację Amerykanów, którzy urodzili się po masakrze w 1999 r. w…

Bóg jest za darmo

O. Grzegorz Kramer SJ, Błażej Strzelczyk
/ ANDREAS RENTZ / GETTY IMAGES

Karl Lehmann: kardynał-mediator

Wojciech Pięciak
Gdyby nie został biskupem, pewnie byłby ważnym myślicielem: w końcu gdy w 1968 r. obejmował profesurę, miał 32 lata; początkowo to teologia i filozofia były…

Kościół w skrócie

6–12 marca
/ YOUTUBE

Nagroda Herberta

Poetka irlandzka Nuala Ní Dhomhnaill (ur. 1952) została laureatką Międzynarodowej Nagrody Poetyckiej im. Zbigniewa Herberta.
/ ASAHI SHIMBUN / GETTY IMAGES

Arktyczna bomba

Wojciech Brzeziński
Wieczna zmarzlina zaczyna topnieć i uwalnia do atmosfery gazy, które jeszcze bardziej napędzają globalne ocieplenie.
/ EAST NEWS

Nic nowego w pamięci

ŁK
Hipokamp, struktura mózgu zaangażowana m.in. w pamięć i uczenie się, u dorosłych przestaje tworzyć neurony – donoszą Shawn Sorrells i współpracownicy na łamach…

Koszty kultury

ŁK
Szympansy żyjące w Parku Narodowym Taï, leżącym w Wybrzeżu Kości Słoniowej, rozłupują skorupki orzechów za pomocą kamiennych lub drewnianych narzędzi – te…
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

/ PATRYK SROCZYŃSKI

Raport przed epidemią

Łukasz Jach, Łukasz Lamża
Lekarstwem na opór przed szczepieniami mógłby być mądrze skonstruowany przekaz. Jego adresatów nie można jednak traktować jak ignorantów.
/ PATRYK SROCZYŃSKI

Szczepienia: racje przegrywają z emocjami

Rafał Szymczak, Maciej Müller
RAFAŁ SZYMCZAK, konsultant komunikacji społecznej: Nie zwyciężymy, zasypując oponentów faktami. Oni nas wywołują na ring, a my wyciągamy stolik szachowy.…

Czytania

Miasto Boże

Paweł Śpiewak
„Miasto Boże, najświętsze z przybytków najwyższego” – Psalm 46 to krótka pieśń. Buduje się wokół słów: Bóg jest ratunkiem i ucieczką w ucisku i nieszczęściu.

Serce i Chleb

O. Wacław Oszajca SJ
„Oto nadchodzą dni – wyrocznia Pana – gdy zawrę z domem Izraela i z domem Judy Nowe Przymierze.

Jeszcze o prawie

Kard. Grzegorz Ryś
W ostatnim tygodniu Jezus przemówił do nas w liturgii m.in. następującym fragmentem Kazania na Górze: „Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo i Proroków; nie…
/

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

18–25 III

Kraj

Antoni Macierewicz, Warszawa, 28 lipca 2017 r. / PIOTR SMOLIŃSKI / REPORTER

Czas wielkiej demacierewizacji

Andrzej Stankiewicz
Jeszcze pół roku temu był praktycznie drugą osobą w państwie. Dziś, zmarginalizowany i pozbawiony swoich ludzi, marzy o nowym rozdaniu na prawicy. Być może…
Bp Marian Florczyk święci tornistry pierwszoklasistów, Kielce, wrzesień 2017 r. / PAWEŁ MAŁECKI / AGENCJA GAZETA

Kogo wychowa katecheta

Przemysław Wilczyński
Nowy pomysł MEN może wzniecić uśpiony spór o religię w szkole.
Fragment bocznej fasady gdańskiego muzeum / JOANNA RUDNIAŃSKA

Gabinet oczywistości

Piotr Stankiewicz
Muzeum II Wojny Światowej nie jest martyrologiczną politgramotą i dlatego nie podoba się obecnej władzy. Ale to nie znaczy, że nie można go krytykować.

Wiara

W katedrze oliwskiej, 26 kwietnia 2008 r. / PIOTR MANASTERSKI / REPORTER

Ambona, która parzy

Artur Sporniak
Księża mają kłopot z głoszeniem homilii – wystarczy zobaczyć, jak się przed tym podstawowym dla swojego powołania obowiązkiem bronią. Jakie są grzechy główne…
Ks. Michał Misiak w siłowni na terenie parafii przy ul. Rzgowskiej, Łódź, luty 2017 r. / TOMASZ STAŃCZAK / AGENCJA GAZETA

Miłosierdzie na Piotrkowskiej

Dorota Bidzińska
Nie ma swojej plebanii i dyżurów w kancelarii parafialnej. Żyje z kolegami w wynajętym mieszkaniu. Kim jest łódzki duszpasterz ulicy?

Pojednanie jest możliwe

S. Maria Krystyna Rottenberg
To, co Bóg uczyni na końcu czasów, będzie tak radykalne, że zaskoczy wszystkich: Żydów, chrześcijan, każdego człowieka.
Fresk przedstawiający Jezusa uzdrawiającego kobietę. Rzym, katakumby św. Marcelina, III wiek. / ANDRÉ HELD / BEW

Chrześcijanin patrzy na świat

Szymon Hiżycki OSB
Czy mnisi i święci z początków Kościoła mogą nas czegoś nauczyć? Przyjrzyjmy się im w Wielkim Poście – dzisiaj o tajemniczym autorze dziełka „Do Diogneta”.

Świat

Władimir Putin z wizytą w Uralwagonzawod, Swierdłowsk, 6 marca 2018 r. / ALEXEI DRUZHININ / TASS / FORUM

Utrwalacz władzy dozgonnej

Anna Łabuszewska
„Putin spotkał się dziś na Kremlu z Putinem, by omówić udział Putina w wyborach Putina” – to jeden z dowcipów, które krążą po Rosji w związku z reelekcją…
Jedno ze złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na Ukrainie, Hnidynci (obwód czernihowski), 2016 r. / BLOOMBERG / GETTY IMAGES

Koniec gazowej epoki

Wojciech Konończuk
Ukraina odniosła nad rosyjskim Gazpromem bezprecedensowe zwycięstwo w Trybunale Arbitrażowym w Sztokholmie. Jego znaczenie wykracza daleko poza kwestie gazowe.
Świece upamiętniające dziennikarza Jána Kuciaka, jego narzeczoną i zdjęcie premiera Ficy z napisem „Wróg”. Bratysława, 28 lutego 2018 r. / MATEJ KALINA / EAP / PAP

Za uczciwą Słowację

Patrycja Bukalska
Wystarczyło kilka dni, aby środkowoeuropejski prymus stał się niemal państwem upadłym, gdzie mafiosi sterują politykami. Śmierć dziennikarza uruchomiła lawinę.
19-letnia Rahena Farmish nie pamięta, kiedy przespała całą noc /

Zespół macierzyństwa pourazowego

Marek Rabij
W Kutupalong – w obozie dla Rohingów, muzułmańskich uciekinierów z Birmy – ciąża to jeszcze jedna z trudności, z którymi trzeba się zmierzyć. Do końca roku…

Historia

Brygada sowieckich aktywistów na Ukrainie znajduje schowane w ziemi ziarno. Przywódca trzyma długi żelazny pręt używany podczas przeszukań. 1932 r. / CDKFFA UKRAINY IM. H.S. PSZENYCZNOHO

Prawda Wielkiego Głodu

Anne Applebaum, Patrycja Bukalska
ANNE APPLEBAUM: Być może obecne kryzysy, polsko-żydowski i polsko-ukraiński, sprawią, że Polacy dokładniej przyjrzą się własnej historii.

Nauka

/ NASA

Gorsza bliźniaczka

Anna Łosiak
Powierzchnia Wenus jest piekłem. I właśnie dlatego ciągle pozostaje praktycznie niezbadana.
Młody gepard z mamą / SABSART / PIXABAY

Kto nadaje tempo

Łukasz Lamża
Naukowcy to też ludzie, więc lubią ładne obrazki: bańki mydlane, kwiatki albo gonitwy na sawannach.

Kultura

Małgorzata Szejnert podczas uroczystości wręczenia nagród miesięcznika „Odra”, Wrocław, czerwiec 2016 r. / WOJCIECH NEKANDA TREPKA / AGENCJA GAZETA

Życie na wyspach

Adrian Stachowski
Najważniejszą cechą reportera jest ciekawość. Małgorzata Szejnert to jej uosobienie.
„Śpiewacy norymberscy”, Teatr Wielki w Poznaniu, marzec 2018 r. / BARTŁOMIEJ BARCZYK / TEATR WIELKI W POZNANIU

Szewc bez kopyta

Dorota Kozińska
W operze coraz częściej grasują analfabeci. Ludzie, którzy nie potrafią czytać nie tylko partytur, ale i librett, o kontekstach kulturowych nie wspominając.…
Dora Milaje w filmie „Czarna Pantera” / MARVEL STUDIO

Kolor Ameryki

Jakub Majmurek
Nowa fala czarnego kina nie angażuje się w przemocowo- -rewolucyjne obrazy. Jest rewolucją innego rodzaju: zmienia parametry tego, co w kwestii rasy jest w…
Kadr z filmu „Bliskość” / NOWE HORYZNONTY

Konstelacje bliskości

Anita Piotrowska
Kantemir Bałagow pyta o miejsce dla indywidualizmu w świecie opartym na silnych więzach rodzinnych i plemiennych, a jednocześnie opowiada o tworzonych przez…

Warto zobaczyć w TV

17–23 III

Widziane z uniwersytetu

Lektor
„O tym, że spisuję wrażenia tych dni, nie mówiłem nikomu – notował autor 27 grudnia 1981. – Wiele spośród moich informacji ma charakter ogólnikowy, bo są to…

Felietony

Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

Baton mocy

Anna Dziewit-Meller
Szanowny Panie Ministrze Adamie Lipiński, pełnomocniku rządu do spraw równego traktowania i przeciwdziałania przemocy.
FOT. GRAŻYNA MAKARA

Obrońcy śpiworka

Szymon Hołownia
Pod koniec fali tegorocznych mrozów do sieci trafiło zdjęcie kartki wywieszonej w klatce bloku na warszawskich Kabatach.

Dwie cerkwie

Andrzej Stasiuk
Było zimno. Minus dziesięć przynajmniej. Nie mogłem przyjść wcześniej i zdążyłem na ostatnie pół godziny.

...I kamieni kupa

Jan Klata
Uważam, że Naczelnik ma rację: jesteśmy coraz bliżej prawdy. Ja np. blisko prawdy o stanie państwa polskiego byłem w nocy z 10 na 11 marca – usiłując się…

Relaks

Stanisław Mancewicz
Niedzielne wizyty w marketach budowlanych już dawno uznaliśmy za najsensowniejszy sposób spędzania wolnego czasu.

Smaki

/ ISTOCK / GETTY IMAGES

Chleb i duch powinny być z masłem

Paweł Bravo
„Dobry rzeźnik, kiedy sprzedaje ci nerki cielęce, pyta, czy chcesz z łojem, czy bez” – słyszę w zgiełku krakowskiej ulicy, na krótkiej trasie z kleparskiego…

Zmysły

/ ISTOCK / GETTY IMAGES

Wino, które nie jest sobą

Michał Bardel
Wino fałszowano, odkąd istnieje. Kto wie, czy podrabianie wina nie należy, w pewnym szczególnym sensie, do istoty samego winiarstwa.

Tygodnik Czytelników

Jak chronić śląszczyznę

Dr hab. Tomasz Kamusella
„TP” 9 / 2018

Dodatki w numerze Nr 12/2018

22. Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena

Okładka: August von Kloeber, Ludwig van Beethoven, ok. 1818 r. / EAST NEWS

Nie tylko Beethoven

Jakub Puchalski

Festiwal widzę ogromny

Jakub Puchalski
Bo trudno inaczej. Wystarczy uwzględnić dwie rocznice, by program rozwinął się niczym bogaty dywan, gdzie jeden splot pociąga za sobą drugi, choć co i raz…
/ MATERIAŁY PRASOWE

Stulecie Bernsteina

Leonard Slatkin, Jakub Puchalski
LEONARD SLATKIN: Bernstein był muzykiem kompletnym.

Teatr na estradzie

Dorota Kozińska
W dobie globalnego kryzysu wykonania estradowe mogą się okazać przyszłością opery.

Europejski Poeta Wolności 2018

/ Okładka dodatku

Wstęp

Tadeusz Dąbrowski
Saint Gildas Point, Loire-Atlantique, Francja / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Sygnaliści

PAWEŁ SOŁTYS
Kto to jest poeta, poetka? Poeta to taki facet, a poetka to taka babka, co kręci się przy świecie, chce wszystko wiedzieć, zobaczyć, nazwać, choć jest…
Anda Rottenberg /

Dobry czas dla poezji

Zbigniew Mikołejko, Anda Rottenberg, Michał Sowiński
ZBIGNIEW MIKOŁEJKO, ANDA ROTTENBERG, jurorzy EPW: Zawsze istnieje taki czy inny kontekst polityczny dla poezji, ale nawet najgorsze czy najgłupsze odczytanie…

Wiersz, czyli działanie

Katarzyna Trzeciak
Tatev Chakhian czyni z poezji rodzaj antropologicznego laboratorium, w którym bada zarówno współczesność, jak i historię swojej ojczyzny.

Biblioteka poety

Michał Sowiński
Selim Babullaoglu nieustannie na­słuchuje rzeczywistości – jest uważny, a jego czujność nakierowana jest przede wszystkim na fałszywe nuty w lamentach i…

Ironia i polityka

Michał Sowiński
Związki między poezją a polityką od zawsze były skomplikowane, a jeśli dodamy do tego jeszcze permanentną, przenikającą wszystko ironię, uzyskamy równanie z…

Świadomość jako metafora

Katarzyna Trzeciak
„Biała burza przebudzenia”, debiutancki tom Erkki Filandera, to zapis wciąż na nowo powtarzanej próby zrozumienia przyrody.

Nonszalancja i wdzięk

Michał Sowiński
Wigman czyni swoją poezję wehikułem dla zwykłych opowieści – zasłyszanych na ulicy, w sklepie albo barze.

Poetyckie interwencje

Katarzyna Trzeciak
Linda Vilhjalmsdottir pracuje na krótkich, skondensowanych komunikatach poetyckich, które w tomie „Wolność” służą dosadnemu nazwaniu destrukcyjnych mechanizmów…

Samotność frakturysty

Katarzyna Trzeciak
„Być samotnym bardzo samotnym / i pisać ten wiersz” – to właśnie owa samotność powołuje do życia Fałszywego Dymitra, dziwną postać, której oczami patrzy na…

Pomiędzy

Michał Sowiński
„Znasz słowo na bezsłowne, kiedy ziemia wybucha cykadami?” – pyta Alice Oswald w jednym z wierszy z tomu „Zapadać w jawę”.

Jury

Michał Sowiński